Deze website gebruikt cookies. Ik ga akkoord met de privacy policy
OK
Filter
Milieu Sociaal Gezondheid Dierenwelzijn toon alles

Hoe werkt dat, zo'n tracé?

In een tracé volg je al scrollend de weg die een product aflegt, van de teelt tot afval. In de menubalk bovenaan klik je op de verschillende stadia in het tracé om meteen te springen naar het stadium waarin je interesse hebt. 

Linksboven staan de vier categorieën Milieu, Sociaal, Gezondheid en Dierenwelzijn. Je kunt de informatie filteren op die categorieën.

Tijdens het scrollen kom je de knop 'Laad meer info over ...'. Druk daarop om alle informatie binnen een stadium te laden.

Tussen de informatieblokjes kom je ook artikels tegen waarin onze journalisten dieper ingaan op een opmerkelijk aspect binnen het tracé van het product. 

Onderaan deze pagina kun je reacties plaatsen over de informatie die je hebt gelezen. Ook op de Community-pagina vind je mogelijkheden om je mening, aanvulling, of compliment te geven.

Veel plezier met dit tracé!

sluiten

Tracé van Kippenvlees

hoe werkt dit?
Milieu
Sociaal
Gezondheid
Dierenwelzijn
Milieu
Sociaal
Gezondheid
Dierenwelzijn

Tracé van Kippenvlees

filter: Dierenwelzijn

Intro

artikel

Dierenwelzijn

Het kuiken op ons bord

Lees de beknopte samenvatting van de korte levensloop van een vleeskip: van het vermeerderingsbedrijf tot de afvalverwerking van de verpakking van een kipfilet.

Annick Wellens

Researcher en journalist

Teelt

Vleeskuikens worden vetgemest en zijn op zes weken slachtrijp.
Dierenwelzijn

Vleeskuikens worden vetgemest en zijn op zes weken slachtrijp. Om de dieren in landbouwbedrijven te beschermen, zijn er algemene voorwaarden bepaald voor alle kwekerijen van landbouwdieren, met daaronder ook specifieke voorwaarden voor vleeskippen.

artikel

Dierenwelzijn

Kiloknallers

De plofkip verdwijnt in Nederland uit de supermarkt, omdat ze sneller groeit dan goed voor haar is. Ook andere landbouwdieren gaan tot het uiterste. Fijn voor onze portemonnee, maar niet altijd voor de dieren. Eos-redacteur Dieter De Cleene schreef in 2013 een artikel over vlees dat als 'kiloknaller' wordt verkocht in de supermarkten. 

Dieter De Cleene

Redacteur voor Eos - schrijft vooral over milieu, landbouw en voeding.
Dierenwelzijn

De 3 sectoren van de pluimveesector

  1. het fokbedrijf dat voor de vermeerdering van pluimvee zorgt
  2. de legpluimveesector
  3. het vleespluimvee

In vermeerderingsbedrijven produceren lichte moederdieren (voor leghennen) en zware moederdieren (voor vleeskippen) broedeieren die vervolgens naar de broeierijen gaan. De kuikens van lichte moederdieren gaan van de broeierij naar een fokbedrijf vanwaar ze als legrijpe poeljen (jonge kippen) naar de leghennenbedrijven gaan. De kuikens van zware moederdieren gaan rechtstreeks naar de vleeskippenbedrijven. 

In vermeerderingsbedrijven leggen moederdieren eieren die kunstmatig worden uitgebroed.
Dierenwelzijn

Vermeerderingsbedrijven in Vlaanderen

Vlaanderen telde in 2014 ongeveer 114 vermeerderingsbedrijven. Deze bedrijven fokken verschillende kippenrassen die zwaar zijn en snel groeien. De hanen zijn stevig, wat leidt tot ruw paargedrag. Daarom worden de sporen van de hanenpoten vaak weggebrand om wonden bij hennen tijdens het paren te voorkomen. De hennen zijn de moederdieren van vleeskuikens en moeten dus veel eieren produceren. De gebruikelijke legcyclus bij legkippen bedraagt nu circa 60 weken. Op het einde van deze periode leggen ze geen eieren meer of is de kwaliteit van de eieren zodanig gedaald dat die niet meer gewenst zijn op de markt. 

Om en nabij de drieduizend leghennen en een paar hanen in een stal in Herentals.
Dierenwelzijn

Leghennen mogen vanaf 2020 langer leven

Tegenwoordig is een langere legcyclus een belangrijk streefdoel. Het vervangen van de leghennen na twee jaar in plaats van één jaar betekent niet enkel een economisch voordeel, het is ook duurzamer. De verwachting is dat in de nabije toekomst, vanaf 2020, de leghennen tot een leeftijd van honderd weken in productie zullen zijn zonder ze in te wisselen voor nieuwe kippen. Het belangrijkste aandachtspunt is het behoud van een goede schaal- en interne eikwaliteit. 

Dierenwelzijn

Moederdieren

Zware moederdieren leggen eieren die kunstmatig worden uitgebroed. Vervolgens worden de kuikens vetgemest en geslacht. In tegenstelling tot de kuikens bestemd voor de legpluimveesector, wordt er bij vleeskuikens geen onderscheid tussen hennen of hanen gemaakt. Beide kunnen op ons bord belanden. 

Dierenwelzijn

Haantjes worden vergast

Aangezien hanen geen eieren leggen, zijn ze waardeloos voor de legpluimveesector. Daarom worden hanen meteen na de geboorte vergast en eindigen ze als diervoeder. Nieuwe studies suggereren nu om de hanen langzaam op te fokken tot ze dertien weken oud zijn om ze dan te slachten en het vlees te gebruiken voor menselijke consumptie.

In april 2017 maakte Lidl bekend dat ze als eerste het vlees van haantjes van legrassen zullen verkopen. Het vlees ligt vanaf oktober 2017 in de rekken. 

Dierenwelzijn

Miljoenen levens van eendagskuikens kunnen gered worden

Recent onderzoek toonde aan dat het geslacht van kuikens bepaald kan worden voordat ze uit het ei komen. De onderzoekers leiden het geslacht van het kuiken af uit de concentraties suikers en aminozuren in de allantoïsche vloeistof. Die bevat afvalstoffen die door het embryo uitgescheiden worden. 

De techniek maakt het doden van zo’n 15 en 45 miljoen eendagskuikens in België en Nederland per jaar overbodig. Het duurt slechts vier seconden om te bepalen welk geslacht het kuiken in het ei heeft. 

Legkippen met vrije uitloop in een volièresysteem
Dierenwelzijn

Legbatterij verboden

Sinds 2012 gelden er nieuwe regels voor legkippen en zijn legbatterijen verboden. De kooi van de legkip moet voorzien worden van zitstokken, strooisel en voeder- en watervoorzieningen. Kooien die aan zulke voorwaarden voldoen worden aangeduid als ‘verrijkte kooi’. In Europa is een verrijkte kooi het wettelijke minimum. 27 procent van de leghennen zit in een volièresysteem. Het volièresysteem bestaat uit een drietal etages waarbij de kippen gemakkelijk van verdieping kunnen wisselen. Ongeveer 13 procent van de Belgische leghennen geniet van een vrije uitloop

De code op eieren geeft aan hoe de kippen gehuisvest worden. 

0 staat voor bio
1 staat voor vrije uitloop
2 staat voor scharrel
3 staat voor verrijkte kooi

Talloze vleeskuikens zitten samen in een groot kippenhok in de bio-industrie. De vogels nemen zo snel in gewicht toe, dat veel van hen niet in staat zijn op hun poten te staan aan het einde van het mestproces.
Dierenwelzijn

Plofkip

Vleeskippen worden op 40 dagen tijd zodanig vetgemest dat ze hun eigen gewicht vaak zelf niet langer kunnen dragen. Daarom werden ze omgedoopt tot plofkippen. De reguliere plofkippen wegen bij aankomst 40 gram en groeien ongeveer 65 gram per dag en dat 40 dagen lang, tot ze hun slachtgewicht van om en bij de 2,2 kilogram bereiken. Het houden van vleeskippen wordt bepaald door een Koninklijk Besluit met als belangrijkste voorwaarde de beperking van de bezettingsgraad. De maximale bezettingsgraad is een vijftiental kippen per m², uitzonderlijk op te trekken naar 19 kippen per m². Kippenhouders moeten eerst een cursus gevolgd hebben met onder meer aandacht voor het welzijn van de kip voor ze mogen starten met een pluimveebedrijf. 

Kippen die op biologische wijze worden grootgebracht in een stal in Wallonië.
Dierenwelzijn

De biologische kip

Biologische kippen worden gemiddeld 70 tot 80 dagen oud en hebben 2,6 kilogram als slachtgewicht. Bovendien bedraagt de gemiddelde bezetting 8 à 10 kuikens per vierkante meter waardoor ze nog kunnen bewegen wanneer de kippen ouder en dikker zijn. In een biologische boerderij kunnen kuikentjes vanaf de zesde levensweek de vrije uitloop verkennen, als de weersomstandigheden het toelaten.

Dierenwelzijn

De keerzijde van een biologische kip

Het biologisch verhaal heeft ook een keerzijde. Het kweekproces is immers langer bij biologische kippen wat betekent dat ze per kilo kippenvlees meer ammoniak, geur en fijn stof uitstoten dan de normale vleeskip. Verder zijn er hogere verwarmingskosten, eten ze meer en is er een lagere bezettingsgraad dan bij reguliere vleeskippen. Hierdoor is het energieverbruik van een biologische kip hoger dan dat van een reguliere kip, wat op zijn beurt slechter voor het milieu is. 

Dierenwelzijn

Dag en nacht eten

In het gemiddelde pluimveebedrijf wordt gewerkt met een lichtschema waarbij de stallen gedurende 23 uur kunstmatig worden verlicht zodat de kippen dag en nacht blijven eten. Het uurtje duisternis dat wordt ingelast, doet dienst als gewenning voor de kuikens. Op die manier hopen kippenboeren paniek te vermijden in de stallen als er een stroomdefect is. 

Door snelle gewichtstoename in combinatie met een zich nog ontwikkelend botstelsel loopt het kuiken een risico op pootproblemen. Bron: WUR
Dierenwelzijn

Door de groeisnelheid van kippen kunstmatig te versterken, ontstaat er een verhoogde vetaanzet en krijgen ze pootproblemen.

Verwerking

In een Franse kippenslachterij hangen nog levende kippen ondersteboven aan haken om geslacht te worden.
Dierenwelzijn

In de slachthuizen worden de kippen ondersteboven aan slachthaken gehangen. De transportband leidt de kippen met de kop door een elektrisch geladen waterbad waardoor ze verdoofd worden. Vervolgens worden de kippen geslacht door hun halsslagader door te snijden.

Kippen gaan door een elekrisch geladen waterbad om de kippen te verdoven. Bron: Dierenwelzijnsweb
Dierenwelzijn

In het slachthuis

Wanneer de kippen in de slachthuizen aankomen worden ze handmatig ondersteboven met hun poten aan mechanische beugels gehangen. Vervolgens voert de transportband met een capaciteit van twintig kippen per minuut, hen door een waterbad waarop een constante elektrische spanning staat. De stroomstoot van het verdovingsbad ontspant de spieren van de kip, wat belangrijk is voor de malsheid van het vlees. De sterkte van de stroomstoot is afhankelijk van verschillende variabelen, zoals de weerstand en het lichaamsgewicht van het dier. Maar ook het contact van de kippenpoten met de slachthaken bepaalt de stroomsterkte. Omdat de variatie tussen de verschillende stroomsterktes groot is, is het moeilijk om alle dieren voldoende te verdoven. Vooral omdat een te hoge verdoving kwaliteitsproblemen zoals spierbloedingen en gebroken vleugels of sleutelbenen betekent. Ongeveer tien seconden na de verdoving worden de kippen geslacht door het aansnijden van de halsslagader.

Dierenwelzijn

Een man kijkt naar duizenden kippen die voorbij komen en juist zijn vergast.
Dierenwelzijn

Vergassing

Een tweede manier om kippen te verdoven/doden, is vergassing. Hierbij worden ze door een tunnel geleid waar het CO2-gehalte wordt opgedreven. Voorlopig maken slechts 3 slachterijen in Vlaanderen gebruik van deze methode. Dierenrechtenorganisaties zouden deze manier meer 'humaan' vinden. Het nadeel is dat de CO2-verdoving schrikreacties kan uitlokken bij dieren die gewaar worden dat er iets gaande is. 

Transport

Een groot aantal vleeskippen zit voor transport samengeduwd in plastic kooien.
Dierenwelzijn

De vleeskippen worden tijdens het transport blootgesteld aan stressfactoren zoals honger, dorst, schommelende bewegingen en temperatuursveranderingen.

artikel

Dierenwelzijn

Blije kip is ver te zoeken

Nederlanders worden er al jaren mee om de oren geslagen: de plofkip moet weg. Het 'kuiken dat in zes weken tijd wordt vetgemest tot vleeshomp van ruim twee kilo', zoals Stichting Wakker Dier het omschrijft, is hèt symbool van dierenleed geworden. Na felle campagnes verkopen supermarkten nu vlees van kippen met een nèt iets beter leven. In Vlaanderen kraait er vooralsnog geen haan naar het welbevinden van de vleeskip. ‘Een plofkip, dat is toch kipfilet waar ze water in hebben gespoten?’ Journalist Merel Deelder zocht uit hoe blij de Vlaamse vleeskip is. 

Merel Deelder

Journalist - Gespecialiseerd in het ethisch perspectief van milieu, voeding en veeteelt.
Dierenwelzijn

Stress voor en tijdens transport

Gemiddeld sterven drie op de duizend kippen tijdens een van de fasen van het transport. Dat betekent dat er bij een stal van gemiddeld 20.000 kippen tijdens het transport zestig kippen sterven en dus niet tot kippenvlees verwerkt kunnen worden. 

Een machinale vangprocedure blijkt een gunstig effect te hebben op de stress van vleeskuikens. Studies van Universiteit Gent, ILVO en WELLTRANS tonen aan dat het verschil tussen professionele en niet-professionele kippenvangers groot is. Gemiddeld breekt 2 procent van de kippen hun vleugel en bij 3,5 procent van de vleeskuikens worden blauwe plekken en kneuzingen ontdekt tijdens of na het vangen. Bij niet-professionele kippenvangers liggen die percentages hoger. Ook de omgevingstemperatuur en weersomstandigheden spelen een belangrijke rol bij het stressgehalte van de slachtkippen. Die stress is zowel voor de kippen als voor de consument ongunstig aangezien het de vleeskwaliteit negatief beïnvloedt. 

Voordat de dieren in de vrachtwagens te laden, worden ze gewogen. Als er sprake is van een te hoge bezettingsgraad in de transportkooien, wegen ze bij aankomst minder, puur van de stress.

Een heftruck lost kooien vol kippen bij een slachterij. Belgische en Nederlandse vleeskippen zijn voor de slacht tot 28 uur nuchter.
Dierenwelzijn

Over de wetgeving in de EU

Wanneer de afstand groter is dan 65 kilometer of de rit langer dan acht uur duurt, moeten chauffeurs volgens de Europese wetgeving in het bezit zijn van een certificaat dat hun competenties aantoont en bewijst dat ze gedurende drie jaar geen dierenrechten hebben geschonden. 

De kippen krijgen bij een gemiddeld gewicht van 2,2 kilogram ongeveer 320 vierkante centimeter ruimte, wat ongeveer hetzelfde is als een half A4-tje.

Studies tonen aan dat België slecht scoort wat dierenwelzijn tijdens transport betreft. De omgevingstemperatuur is de grootste stressoorzaak bij kippen en wordt niet gemonitord.

Verder verliezen de dieren 6 procent van hun lichaamsgewicht doordat ze tot 24 uur voor het transport nuchter gezet worden. Ze krijgen geen voeder meer om braken en stikken tijdens het transport te vermijden. Bovendien wil men vervuiling van de kratten, containers en de karkassen zelf vermijden. In totaal (inclusief transporttijd) zijn de Belgische en Nederlandse vleeskippen tot 28 uur nuchter. Vanaf 24 uur is er sprake van gewichtsverlies en dus ook opbrengstverlies.

Consumptie

Een specialist onderscheidt het geslacht van kuikens zodat de boeren de mannetjes kunnen castreren. De enige manier om het geslacht te onderscheiden is door het uiteinde van hun vleugels goed te bekijken.
Dierenwelzijn

Een kapoen is een gecastreerde haan

De kapoen is een gecastreerde haan van minstens 140 dagen oud. Voordat zo’n haan slachtrijp is, wordt hij gecastreerd waardoor hij langzamer groeit en sneller vet wordt. De haan wordt grootgebracht met maïs en volle melk. Hoewel je het stuk vlees wel in de rekken kan vinden, is de castratie van hanen in België en Nederland verboden

artikel

Dierenwelzijn

Waarom ‘domme kiekens’ lekkerder smaken

Wie vaak een ‘kieken’ genoemd wordt, gaat er doorgaans van uit dat dit geen compliment is voor zijn intellectuele vermogen. Maar zijn kippen echt zo dom als wij denken? Gedragsbiologen menen dat kippen beschikken over zelfbeheersing, inlevingsvermogen en een persoonlijkheid.

Melissa Vanderheyden

Journalist en ex-coördinator van Eos Tracé

Afval