Tracés
Artikels
Community
Zoeken
Ook je steentje bijdragen?
Word lid
word lid
In 2012 overleed James-Bernard Murat, een wijnboer uit Bordeaux, aan de gevolgen van longkanker. Officieel werd vastgesteld dat de kanker veroorzaakt werd door het bestrijdingsmiddel natriumarseniet, een pesticide tegen schimmels.
Hij is niet de eerste Franse boer waarvan erkend wordt dat hij ziek werd en stierf door pesticidengebruik, maar in 2015 was het wel een Franse primeur dat het gerecht op zoek ging naar de verantwoordelijke voor zijn dood.
Dat natriumarseniet schadelijk is, zouden de producenten immers al sinds 1955 weten. Toch werd het pesticide in Frankrijk pas gebannen in 2001. Ook in de rest van de EU is het gebruik van natriumarseniet verboden.
Wie het wijnetiket grondig bestudeert, weet dat er best rare dingen in wijn kunnen zitten. Zo blijken melk en eieren niet alleen thuis te horen in pannenkoeken, maar ook in wijn. Dat komt doordat een proteïne uit ei gebruikt wordt om de wijn helder te maken. Het eiwit trekt de zwevende deeltjes aan die de wijn troebel maken, waarna die naar de bodem zinken.
Deze tabel vat samen welke producten en methoden waarvoor gebruikt worden.
Deze tabel vat samen welke producten en methoden de wijnmaker kan gebruiken om problemen op te lossen.
Tijdens deze aflevering wordt de Keuringsdienst van Waarde ondergedompeld in de wondere wereld der wijnadditieven.
Een wijnetiket vertelt je waar de wijn vandaan komt en van welk jaar (vintage) hij dateert, maar qua ingrediënten is de wijnindustrie spaarzaam met informatie. De fles vermeldt het alcoholgehalte, de druivensoort en of er stoffen in zitten die een allergische reactie kunnen veroorzaken. Dat laatst moet pas sinds 2012 op de fles staan. Toen bepaalde de Europese Unie dat de veertien meest voorkomende voedselallergenen op het etiket vermeld moeten worden. Het gaat om melk, glutenbevattende granen, vis, sulfiet, ei, pinda en noten, lupine, mosterd, selderij, schaal- en weekdieren, soja en sesam.
Het sulfiet in de wijn is niet altijd toegevoegd, want ook van nature bevat wijn een beetje sulfiet. Het moet niet op het etiket als er minder dan tien milligram sulfiet per liter wijn in zit. Op wijn die gebotteld is voor 2012 vind je die info niet terug.
Sinds december 2014 is de Europese verordening 1169/2011 van kracht. Die legt de voedingsindustrie regels op, onder andere over welke informatie er op het etiket moet. Wijn en de meeste andere alcoholische dranken, vormden echter de uitzondering op verschillende regels. Daardoor is het nog steeds niet verplicht om alle ingrediënten te vermelden op het etiket van de wijnfles. Wel staat er in die verordening dat de Europese Commissie na drie jaar een verslag moet opstellen over welke informatie er op alcoholische dranken moet komen over de ingrediënten en de voedingswaarde ervan. Dat verslag is er gekomen in maart 2017. In dat verslag nodigt de Europese Commissie de alcoholische drankenindustrie uit om zelf een voorstel uit te vaardigen over de informatie die er op de etiketten komt. Daar kreeg de industrie een jaar de tijd voor. Zij dienden hun voorstel in op 12 maart 2018. Je kan het voorstel hier bekijken.
De sector stelt onder andere voor om de keuze te laten aan de fabrikant of hij de ingrediënten van zijn product vermeldt op het label of online. Hoeveel consumenten ook werkelijk de moeite zouden nemen om die lijst online te raadplegen, blijft de vraag.
Wie dagelijks drinkt uit gewoonte of om spanningen te verdrijven, riskeert een verslaving. Hoe groot het risico is dat je verslaafd geraakt, is deels genetisch bepaald. Langdurig alcoholmisbruik kan ook leiden tot blijvende veranderingen en schade in de hersenen, zoals het syndroom van Korsakov.
Alcohol zorgt er op korte termijn voor dat je reactievermogen vermindert. Drink je nog een paar glazen meer, dan vermindert de controle over je bewegingen en je coördinatievermogen. Zo stijgt ook het risico op ongevallen. Alcohol werkt ook dehydraterend, wat betekent dat je meer vocht verliest dan dat je opneemt. Als dorstlesser zijn dranken met alcohol dus een slechte keuze. Omdat alcoholische dranken calorierijk zijn én de eetlust opwekken, werken ze ook overgewicht in de hand.
Ook je immuunsysteem wordt niet gelukkig van een avondje doorzakken. Te veel drinken vermindert immers het vermogen van je lichaam om infecties af te weren, tot zelfs 24 uur nadat je begon te drinken.
Op lange termijn verhoogt te veel alcohol het risico op hartziekten, kanker en aandoeningen aan de lever en de pancreas.
zwanger is of wil worden. Alcohol beïnvloedt namelijk de ontwikkeling van de schedel en de hersenen van een foetus. Volgens wetenschappers bestaat er tijdens de zwangerschap geen veilige dosis.
jonger is dan achttien
moeite heeft om met mate te drinken
medicijnen gebruikt waarvan alcohol de werking kan beïnvloeden
daarna met de auto gaat rijden of een machine bedienen. Onder invloed rijden – ook met de fiets – is in België wettelijk verboden.
In 2018 paste de Belgische Hoge Gezondheidsraad de adviezen voor alcohol aan. In plaats van de dagelijkse twee glazen voor vrouwen en vier glazen voor mannen, raadt ze nu maximaal tien glazen per week aan. Het gaat dan om standaardglazen. Die term wijst eerder op de hoeveelheid alcohol die je binnenkrijgt per glas, dan op een exact volume. Daarom is een standaardglas wijn kleiner dan een standaardglas bier. De standaard komt ongeveer overeen met twaalf gram alcohol per glas. Voor wijn met 12 procent alcohol is dat een glas van 100 milliliter. In Belgische (en Franse) restaurants krijg je gewoonlijk iets meer: 120 ml per glas.
Onderzoekers van de universiteiten van Liverpool en Sheffield deden een aantal experimenten waarbij de proefpersonen zoveel mochten drinken als ze wilden. De ene keer werd de drank geserveerd in normale glazen, de andere keer in iets kleinere. Ze stelden vast dat tijdens het eerste experiment, waarbij de proefpersonen een uur televisie keken, degene die de kleine glazen kregen tot 22 procent minder dronken. Tijdens het tweede experiment, een drie uur durende quiz in een bar, dronk de groep met de kleine glazen tot bijna 40 procent minder. De wetenschappers berekenden dat als de Britse pubs hun standaardglazen zouden verkleinen, er jaarlijks 73.000 Britten minder in het ziekenhuis belanden en dat 1.400 mensenlevens kan redden.
Een aantal observationele studies wijst uit dat soms alcohol drinken gezonder is dan niet drinken. ‘Observationeel’ wil zeggen dat tijdens deze studies een groot aantal mensen gevolgd wordt, zonder dat de onderzoekers iets veranderen aan hun levensstijl. Na een aantal jaar zoeken de wetenschappers een verband tussen de levenswijze van de proefpersonen en de ziekten die ze opliepen. Volgens die studies zouden matige drinkers langer leven en minder risico lopen op hart- en vaatziekten. Maar een groot probleem bij dat soort studies is wat wetenschapper het ‘geheelonthouder-effect’ noemen. De proefpersonen die helemaal geen alcohol drinken, doen dat vaak om gezondheidsredenen. Bijvoorbeeld omdat ze vroeger verslaafd waren en nu geen druppel meer aanraken. Ze zijn dus al van in het begin minder gezond en het kan daardoor komen dat ze korter leven of een groter risico lopen op een aandoening.
In 2016 bracht een team van wetenschappers 87 studies samen over het verband tussen alcohol en de levensduur. De gezamenlijke resultaten wezen uit dat matige drinkers beter af waren dan geheelonthouders. Toen filterde het team er de studies uit waar de oorspronkelijke onderzoekers geen maatregelen namen tegen het geheelonthouder-effect. Slechts dertien keurden ze goed. Gooiden ze de resultaten daarvan op een stapel, dan kwamen matige drinkers er niet meer voordeliger uit.
De onderzoekers wijzen er ook op dat de positieve effecten van alcohol die blijken uit sommige studies, wel heel onwaarschijnlijk zijn. Zo werd er ook een positief verband gevonden met onder andere doofheid en heupfracturen.
Ook is er onderzoek dat aantoont dat zelfs lage dosissen schadelijk zijn. Een bescheiden dosis van 12,5 gram alcohol per dag, ongeveer een standaardeenheid, verhoogt het risico op keel-, slokdarm- en borstkanker al. Dat is minder alcohol dan wat er in een blikje bier van 33 cl zit.
Toch verschenen er na deze studies nog andere die ook een ‘beschermend effect’ van matige alcoholconsumptie waarnamen. Volgens een onderzoek uit 2018 zouden mensen die tussen één en vijf drankjes per week consumeren het laagste risico lopen om te sterven of kanker te krijgen – dus ook een lager risico dan geheelonthouders. Of dat ook echt zo is, valt moeilijk te zeggen. Aangezien het ethisch incorrect is om proefpersonen drank toe te dienen en te kijken wie er het eerst sterft, wat zou gebeuren bij een interventieonderzoek, moeten wetenschappers het doen met observationeel onderzoek. Op basis daarvan is het moeilijk om zeker te zijn dat er een oorzakelijk verband is. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat de groep matige drinkers over het algemeen gezonder eet, minder rookt of vaker beweegt.
Wie dagelijks drinkt uit gewoonte of om spanningen te verdrijven, riskeert een verslaving. Hoe groot het risico is dat je verslaafd geraakt, is deels genetisch bepaald. Langdurig alcoholmisbruik kan ook leiden tot blijvende veranderingen en schade in de hersenen, zoals het syndroom van Korsakov.
Toch leeft het idee dat een dagelijks glas rode wijn goed is voor de gezondheid. Verschillende studies tonen inderdaad aan dat rode wijn stoffen bevat die gezond zouden zijn, namelijk polyfenolen. Die zouden onder andere het risico op hart- en vaatziekten verlagen.
Voor de fans van organische chemie: het gaat meer bepaald om flavonoïden (anthocyaan, tannine, catechine), stilbenen (onder andere resveratrol), tyrosolen en hydroxytyrosolen. Die stoffen komen uit de schillen en pitten van de druiven. Omdat de wijnmaker die er later uitfiltert bij rode wijn dan bij witte of rosé, bevat rode wijn meer polyfenolen. Polyfenolen zijn ook rijkelijk aanwezig in andere plantaardige producten, zoals thee, cacao, fruit en olijven. Er zijn dus tal van gezondere bronnen van polyfenolen dan een dagelijks glas rode wijn.
Wetenschappelijke studies die (rode) wijn vergelijken met andere alcoholische dranken, wijzen niet uit dat wijn beter is voor de gezondheid dan andere alcoholische dranken.
Hoe snel je de effecten van alcohol ervaart, hangt af van de alcoholconcentratie in je bloed. Die wordt bepaald door hoeveel water er in je lichaam zit. Hoe meer water, hoe meer drank je aankan. In verhouding bevat spierweefsel meer water dan vetweefsel. Van krachtpatsers kan je dus verwachten dat ze minder snel dronken worden. Dat verklaart ook waarom het helpt om tijdens het uitgaan genoeg water te drinken: je houdt het vochtgehalte in je lichaam op peil. Ook groter zijn is een voordeel.
