Tracés
Artikels
Community
Zoeken
Ook je steentje bijdragen?
Word lid
word lid
Sommige producten ontlenen hun aardbeiensmaak aan ‘aroma’, maar wat is dat precies?
Natuurlijk aardbeienaroma: is voor minstens 95 procent afkomstig van echte aardbeien.
Natuurlijk aroma: is niet afkomstig van aardbeien, maar natuurlijk in de zin dat het niet synthetisch gemaakt wordt. De smaak kan bijvoorbeeld afkomstig zijn van de fermentatie van glucose door micro-organismen.
Natuurlijk aardbeienaroma met andere natuurlijke aroma’s: is voor minstens 95 procent afkomstig van aardbeien en andere natuurlijke aroma’s.
Kunstmatig aardbeienaroma: een kunstmatige aardbeiensmaak.
Natuurlijke aroma’s zijn het duurst. De producent is niet wettelijk verplicht om de herkomst van het aroma op de verpakking te vermelden; in de ingrediëntenlijst volstaat de term ‘aroma’.
Deze tabel geeft de voedingswaarde van aardbeien weer. Ter vergelijking zijn ook die van ananas, appel, bosbes en banaan vermeld. Ten opzichte van andere vruchten, bevatten aardbeien opmerkelijk veel vitamine C en foliumzuur.
Aardbeien bevatten veel vitamine C. Vitamine C is cruciaal voor de opbouw en het onderhoud van ons lichaam. Het speelt bijvoorbeeld een rol als antioxidant (zie verder) en helpt bij het opbouwen van onder meer de bloedvaten en het collageen in het bindweefsel.
Deze tabel vergelijkt de hoeveelheid vitamine C in aardbeien met die in andere groenten- en fruitsoorten die rijk zijn aan vitamine C. Aardbeien bevatten meer vitamine C dan de sinaasappel, maar moeten het afleggen tegen de zwarte bes, de kiwi, boerenkool en broccoli. Dagelijks hebben we zo’n 110 mg vitamine C nodig.
De meesten onder ons krijgen vitamine C ook binnen via bewerkte voeding. Het vitamine doet immers dienst als conserveringsmiddel, ook wel onder de naam ascorbinezuur of E300. Bewerkte voeding is echter minder gezond dan verse groenten en fruit.
Een verhoogde dagelijkse portie vitamine C (meer dan 200 mg per dag) helpt niet om een verkoudheid te voorkomen. Dat besluiten wetenschappers nadat ze 29 studies naast elkaar legden. Wel helpt het om je verkoudheid sneller te genezen; die duurt dan zo’n 8 procent korter. In de plaats van bijvoorbeeld een week, ben je dus 6,5 dagen ziek. Om dat effect te bereiken, moet je gedurende meerdere jaren dagelijks hoge doses vitamine C innemen.
Een uitzondering vormen intensieve sporters, zoals marathonlopers, en soldaten op oefening. Wanneer zij in de weken voorafgaand aan de extreme fysieke inspanning extra vitamine C innemen, blijkt hun risico op een verkoudheid tot de helft te verminderen. Voor wie al verkouden is, heeft een paar dagen vitamine C-supplementen slikken geen enkel effect.
In vergelijking met andere vruchten, zijn aardbeien rijk aan foliumzuur (vitamine B11). Dat vitamine is essentieel voor onder andere de opbouw van DNA, RNA en bepaalde eiwitten in het lichaam. Het staat ook in voor de ontwikkeling van de hersenen en het ruggenmerg.
Vooral zwangere vrouwen moeten goed opletten dat ze genoeg foliumzuur opnemen, want een tekort kan leiden tot een ‘open ruggetje’, spina bifida in medische termen. Dat is een aandoening waarbij de ruggengraat bij de geboorte niet volledig gevormd is. Symptomen zijn motorische problemen, gevoelsstoornissen in de onderste ledematen, continentieproblemen en cognitieve moeilijkheden. Foliumzuursupplementen kunnen spina bifida helpen voorkomen in twee derde van de gevallen.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid foliumzuur bedraagt voor volwassenen zo’n 200 à 300 microgram (μg) per dag. Voor zwangere vrouwen is dat 400 μg. Omdat het bijna onmogelijk is om die hoeveelheid via de voeding op te nemen, slikken toekomstige moeders meestal foliumzuursupplementen. Deze tabel vergelijkt de hoeveelheid foliumzuur in aardbeien met die in andere producten die rijk zijn aan foliumzuur. Aardbeien bevatten meer foliumzuur dan de meeste andere producten, maar spinazie spant de kroon.
Verschillende stoffen in aardbei (o.a. foliumzuur, vitamine C, flavonoïden en anthocyanen) hebben een bewezen werking als antioxidant: ze kunnen de oxidatie van andere moleculen beperken. Oxidatie is een reactie waarbij zogenaamde vrije radicalen kunnen ontstaan, moleculen die een rol spelen bij de ontwikkeling van chronische ziekten waaronder kanker, hartziekten en Alzheimer.
Dat wil niet automatisch zeggen dat je die ziektes kan voorkomen door extra veel antioxidanten te eten of voedingssupplementen te slikken. Wat werkt in een proefbuis, werkt niet automatisch in het lichaam, en het bewijs voor het gezondheidseffect van antioxidanten als groep, is niet eenduidig. Het is bijvoorbeeld al wel bewezen dat foliumzuur nuttig is voor het lichaam, maar veel vitamine E zou dan weer de kans op vroegtijdige sterfte kunnen verhogen.
In fruit en groenten zitten vitaminen, mineralen en vezels die bijdragen tot een goede gezondheid. Aardbei is niet beduidend beter dan de andere vruchten. Tussen verschillende soorten fruit variëren de concentraties aan die stoffen, dus variatie is belangrijk. Dagelijks twee à drie porties fruit eten is de richtlijn, waarbij een portie ongeveer 125 gram bedraagt. Omdat groenten andere nuttige stoffen bevatten en fruit over het algemeen rijker is aan suikers, is het belangrijk om allebei te eten. Je kan groenten niet vervangen door fruit. De richtlijn voor groenten is: 200 gram bij de warme maaltijd en een kom soep of rauwkost bij de broodmaaltijd.
Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat wie genoeg fruit en groenten eet, meer dan 390 gram per dag, minder risico loopt op hart- en vaatziekten. Een dieet dat rijk is aan groenten en fruit, verlaagt ook de bloeddruk en het risico op diabetes type 2. De vezels in fruit en groenten zijn belangrijk voor een goede spijsvertering en een vol gevoel. Dat laatste is handig voor wie wil diëten zonder minder te eten: veel groenten en vers fruit helpen het hongergevoel te stillen.
Tijdens de verwerking gaat een deel van de voedingswaarde van de aardbeien verloren. Door het persen en pasteuriseren, bevatten aardbeiensap en -puree minder vitamine C dan een verse aardbei. De hoeveelheid vitamine C daalt met ongeveer 22 procent tijdens het persen en met 35 procent tijdens het pasteuriseren.
Pasteuriseren vermindert ook de hoeveelheid anthocyanen met 27 procent in aardbeiensap. Anthocyanen zijn de antioxidanten die aardbeien hun rode kleur geven. Bij het verwerken van bevroren aardbeien tot confituur, gaat zelfs 70 procent van de anthocyanen verloren.
Amerikaanse wetenschappers onderzochten of aardbeien uit de diepvries minder voedingsstoffen bevatten dan verse. Dat bleek niet het geval te zijn. Ook de andere producten die ze testten (maïs, broccoli, wortel, spinazie, erwtjes, prinsessenbonen en bosbessen), waren uit de diepvries net zo gezond als vers.
Pesticiden zijn gemaakt om niet van de gewassen af te spoelen tijdens de regen. Daardoor zijn ze hardnekkig genoeg om ook in de supermarkt nog op het fruit te plakken. In 2017 bleek uit gegevens van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) dat er op de aardbeien in de supermarkt gemiddeld zes keer meer pesticidenresten zitten dan op ander fruit. Doorgaans ging het om zeven tot acht soorten bestrijdingsmiddelen, met een uitschieter waar de NVWA er zeventien op vond. Ook in de Amerikaanse lijst van de ‘Dirty Dozen’, de twaalf gewassen met de meeste pesticidenresten, staan aardbeien op de eerste plaats.
Dat is niet helemaal onlogisch. Aardbeien zijn heel gevoelig voor onder andere schimmel en hebben dus meer bescherming nodig dan de meeste andere gewassen. Hoe schadelijk die pesticidencocktail is, weten we niet met zekerheid. Voor afzonderlijke pesticiden bestaan er wettelijke limieten; de maximum residue limiet of mrl. Die werden volgens de resultaten van de NVWA niet overschreden. Dat is ook de reden waarom het agentschap niets ondernam. Die limieten liggen altijd lager dan de dagelijkse maximumdosis die veilig is voor de mens. Die maximumdosis wordt op zijn beurt berekend door de door de hoeveelheid pesticide die voor proefdieren onschadelijk is te delen door honderd. De combinatie van verschillende bestrijdingsmiddelen kan in theorie wel schadelijk zijn wanneer ze inwerken op hetzelfde orgaan. Momenteel wordt de impact van dat zogenaamde cocktaileffect nog zelden onderzocht. Maar tenzij je heel grote hoeveelheden aardbeien eet, is de kans klein dat je ergens last van krijgt.
Het aantal verschillende pesticiden dat op een stuk groente of fruit gevonden wordt, zegt weinig over hoe goed of slecht die middelen voor je zijn. Tegenwoordig gebruiken landbouwers net meer middelen omdat die effectiever werken voor een bepaalde aandoening, terwijl vroeger alles behandeld werd met een beperkt aantal paardenmiddelen. Daardoor is het beter mogelijk om enkel de pest aan te pakken, zonder al het leven in de omgeving uit te roeien. Pesticiden zijn nooit gezond voor ons of de natuur, maar ze zijn een noodzakelijk kwaad. Biologisch fruit is overigens niet altijd beter. Bioboeren mogen immers ook natuurlijke bestrijdingsmiddelen gebruiken, maar de term ‘natuurlijk’ zegt niets over hoe schadelijk die middelen zijn voor de mens of het milieu.
Hoewel het kroontje van de onbespoten aardbeien uit je tuin best gezond kan zijn, is het geen goed idee om dat van de aardbeien uit de supermarkt op te eten. Het kroontje is immers opgebouwd uit de kelkbladen van de bloem en zit dus al veel langer aan de aardbeienplant dan de vruchten. Daardoor kreeg het ook meer bestrijdingsmiddelen over zich heen. Groenten en fruit worden gecontroleerd op restjes van bestrijdingsmiddelen door het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV). De restjes mogen een bepaalde dosis niet overschrijden. Tijdens die testen wordt het kroontje echter niet meegerekend, omdat het doorgaans toch niet opgegeten wordt. De kans bestaat dat de aardbeien mét het kroontje die limiet wel overschrijden.
Aardbeien bevatten zeven soorten eiwitten die mogelijk allergische reacties veroorzaken. Symptomen zijn onder andere uitslag, jeuk, een tintelend gevoel rond de mond, buikpijn, misselijkheid en soms zelfs moeite met slikken.
