Tracés
Artikels
Community
Zoeken
Ook je steentje bijdragen?
Word lid
word lid
De zalmkwekerij is na de koperontginning de grootste industriële sector in Chili. Ze stelt zo’n 30.000 mensen te werk, dat is 0,2 procent van de bevolking. In Canada creëert de aquacultuur meer dan 14.000 banen (waarvan 10.000 in de zalmindustrie). In Schotland en in Noorwegen hebben 8.000 Schotten en 22.000 Noren een baan in de sector. Vis is het meest geëxporteerde Noorse product, na olie en gas.
Het laatste decennium was niet gemakkelijk voor de Chileense zalmkwekerij. De rickettsiabacterie, zeeluisepidemies en het virus dat zalmanemie (bloedarmoede) veroorzaakt, doodden miljoenen vissen. In 2015 barstte een vulkaan uit in de buurt van enkele grote kwekerijen. In 2016 zorgde El Niño voor een warmere oceaantemperatuur, waardoor giftige algen beter groeiden dan anders en opnieuw miljoenen zalmen stierven. Het gevolg was grote verliezen en ontslagrondes die tot 2018 aansleepten.
Daarbovenop stond het land eind 2019 op zijn kop door protesten. Als gevolg van blokkades langs wegen, havens en luchthavens konden Chileense kwekers hun zalm niet oogsten of transporteren en was ook de toegang tot verkwerkingsfabrieken versperd.
Daardoor raakte het water in kwekerijen vervuild, wat het leven koste aan bijna een miljoen zalmen en lagen tonnen zalm in fabrieken te rotten. Heel wat kwekers hebben daardoor verlies gemaakt of hun activiteiten tijdelijk stilgelegd, waardoor de prijs van Chileense zalm dit jaar een stuk hoger ligt.
Wat bepaalt de kwaliteit van gerookte zalm? Sarah Vandoorne zocht het uit in Gentse supermarkten en twee West-Vlaamse traditionele rokerijen.
Tien jaar geleden kreeg de Chileense zalmindustrie veel kritiek over de slechte arbeidsomstandigheden. Lage lonen, werkdagen van meer dan twaalf uur en gezondheidsproblemen veroorzaakt door het werken bij vriestemperaturen lokten internationaal protest uit. Vandaag zijn de omstandigheden in Chili beter, maar nog steeds zorgwekkend. Werknemers met weinig ervaring krijgen een zeer laag loon en de werkomstandigheden zijn soms slecht. De grote zalmbedrijven kunnen de arbeidswetgeving aan hun laars lappen, omdat de boetes niet hoog genoeg zijn om een impact te maken.
Terwijl de zalmproductie van Chili met meer dan 600.000 ton per jaar de tweede hoogste is van de wereld, consumeren alle landen in Zuid-Amerika samen jaarlijks maar net iets meer, 640.000 ton. Europeanen zijn de grootste viseters met 955.700 ton per jaar. Dat is twee kilogram per persoon, als iedereen vis zou lusten.
Het aanbod van zalm stijgt, maar de vraag ook. De hoeveelheid zalm die geproduceerd wordt is sinds 2005 met 84 procent gegroeid, de prijs is verdrievoudigd in dezelfde periode.
Gekweekte vis is populairder dan rund: In 2011 werd wereldwijd meer gekweekte vis en schaaldieren geproduceerd dan rundvlees, voor het eerst in de geschiedenis. Die trend zet zich voort: in 2018 produceerde de wereld bijna 178,8 miljoen ton vis en schaaldieren, tegenover 67,4 miljoen ton rundvlees.
We verbruiken vandaag dubbel zoveel vis als twintig jaar geleden. In 2018 lag de gemiddelde jaarlijkse visconsumptie wereldwijd op 20,5 kilogram per persoon. In 1990 was dat nog gemiddeld 9,9 kg. De Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties schat dat dit tegen 2027 zal toenemen tot 23 kilogram, vooral in Zuid- en Midden-Amerika waar de visconsumtie met 22 procent groei de komende tien jaar het spectaculairst zal toenemen.
Door het probleem van overbevissing en verspilling in de wildvangst zal aquacultuur volgens het rapport alleen maar belangrijker worden om aan de groeiende vraag te voldoen. Een derde van de wereldwijde visvangst bereikt nooit je bord en wordt achtergelaten op zee.
De wereldbank voorspelt dat tegen 2030 62 procent van alle visconsumptie ter wereld gekweekt zal zijn. Vandaag is het verschil tussen het aandeel wilde wilde en gekweekte vis niet zo groot, respectievelijk 46 en 53 procent van de totale mondiale visconsumptie. Ook de regionale verschillen in visconsumptie zullen er binnen tien jaar helemaal anders uitzien.
De gemiddelde Belg eet jaarlijks ongeveer 23,7 kilogram vis per persoon (of 11 kg in nettogewicht), waarvan 1,5 kilogram verse vis, 2,2 kilogram verse schaal- en schelpdieren, 0,6 kilogram gerookt en 1,2 kilogram diepvriesvis. De rest zit verwerkt in salades, conserven of andere bewerkte varianten. Daarmee zitten we onder het Europese gemiddelde (25,1 kg) en boven het wereldgemiddelde. Vlamingen zijn de grootste viseters in België en kopen anderhalve kilogram vis, week- en schaaldieren meer dan de Walen en 0,3 kilogram meer dan de Brusselaars.
Kabeljauw en zalm zijn het populairst en kopen we het vaakst vers om thuis te bereiden, goed voor de helft van onze visconsumptie. Vis wordt drie op de vijf keer thuis gegeten, twee op de vijf keer buitenshuis.
Nu evenementen uitgesteld zijn en horecazaken lang dicht waren tijdens de COVID-lockdown heeft de Belgische visserij het zwaar te verduren. De sector spreekt van een verlies tot 50 procent. De prijzen zijn zodanig gezakt dat het bijna niet meer rendabel is om uit te varen. Om Belgische vissers te helpen, zette het Instituut voor Landbouw en Visserij een campagne op om lokale vis in de kijker te zetten. Het ideale moment dus om Noorse zalm even links te laten liggen en meer dan vijftig soorten verse vis- en schelpdieren uit de Noordzee, zoals kabeljauw, garnalen, tong en mangoeste te herontdekken.
Zalmkwekerijen over de hele wereld zijn aan een heel charmeoffensief begonnen om het hart van de Chinese consument te veroveren. Terwijl de Chinese en Noorse overheid druk overleggen over een vrijhandelsakkoord om de importtax van 10 procent op Noorse vis te omzeilen, starten in 2020 plannen voor een directe treinverbinding tussen beide landen via Siberië en investeren Noorse kwekerijen ettelijke Kronen in marketingcampagnes.
Intussen doen de Chilenen hun best om een graantje mee te pikken van de groeiende Chinese interesse in wilde Pacifische Coho-zalm.
China produceert zelf enkel zalmforel. De verkoop van die forel op e-commercesites als Alibaba is in China gekelderd door visfraude. Chinese kwekers probeerden regenboogforel als zalm te verkopen en moeten die list nu bekopen.
