Tracés
Artikels
Community
Zoeken
Ook je steentje bijdragen?
Word lid
word lid
Onderzoek toont aan dat het welzijn van de Atlantische zalmen daalt als ze dichter op elkaar leven dan 22 kg/m3, omdat ze niet genoeg bewegingsvrijheid hebben.
Dat zijn ongeveer vijf vissen per kubieke meter. Dierenwelzijnsorganisaties geloven dat de ideale dichtheid 10 kg/m3 is en ook in de biologische aquacultuur in Europa is de maximumdichtheid 10 kg/m3 voor zalm in zeekooien. Volgens een wetenschappelijke studie varieert de dichtheid in de praktijk van 9,7 tot 34 kg/m3.
In Noorwegen is de regel dat een bassin minstens uit 97,5 procent water moet bestaan en de overige 2,5 procent gevuld wordt door zalm. De wettelijke limiet ligt vast op 25 kg/m3. Schotse zalmkwekers leggen zichzelf een limiet op van 25 kg/m3.
Om het probleem van antibioticaresistente bacteriën in de overbevolkte Chileense zalmkwekerijen aan te pakken, gelden in Chili sinds 2019 strenge maatregelen, tot groot protest van de kwekers. Voordien was er geen wettelijke limiet op dichtheid in de kooien.
Vandaag kunnen Chileense kwekers tussen twee opties kiezen: ofwel beperken ze hun hele stock tot de nieuwe limiet die ergens tussen de 4 kg en 17kg/m3 ligt voor Atlantische zalm. Als tweede optie kunnen ze ervoor kiezen om de dichtheid te behouden die ze gewoon waren maar bij elke uitbreiding van hun stock geldt op nieuwe kooien voor het eerste seizoen een extreem lage dichtheid van 4 kg/m3. Het volgende seizoen moeten ze dan opnieuw een keuze maken tussen optie 1 of 2.
Zalmkwekerijen doden soms roofdieren die proberen de zalm op te eten. In Schotland bijvoorbeeld, werden in 2017 zo’n 73 zeehonden gedood. In 2011 waren dat er nog 459. Milieuorganisaties en een Amerikaanse importban op zalm van kwekerijen die zeehonden doden die in 2022 in werking treedt, voeren de druk op Schotland op om dit soort wrede praktijken aan banden te leggen. Voorlopig is er geen enkele wet die het afschieten van roofdieren in Schotland verbiedt, maar de grootste Schotse zalmkwekerijen hebben de laatste jaren fors in alternatieve afweersystemen geïnvesteerd die succesvol blijken.
Het aantal roofdieren dat afgeschoten wordt, daalt. Toestellen die een storend geluid uitzenden, houden roofdieren weg met wisselend succes. Vooral eenvoudige maatregelen hebben een belangrijke impact: dode vissen verwijderen, de zalmen minder dicht op elkaar laten leven en de netten voldoende opspannen.
Er bestaat ook een ‘blindering’ voor zeehonden, een fijnmazig net dat aan de bodem van de zeekooi gebruikt wordt en ervoor zorgt dat de zeehonden de zalm minder goed zien zwemmen.
Een Noorse multinational wil in de zee tussen de afgelegen Schotse Orkney- en Shetlandeilanden de grootste zalmkwekerij ter wereld bouwen, goed voor jaarlijks 2 miljoen ton zalm. Milieuorganisaties bekritiseren de Schotse overheid dat ze zo'n voorstel zelfs maar in overweging neemt. De Schotse milieuauthoriteit zelf berekende dat het megabedrijf jaarlijks evenveel afval zou produceren als 800.000 mensen. Dat is meer dan de grootste stad van Schotland, Glasgow, die 600.000 inwoners telt. Of het megabedrijf er komt, is voorlopig nog niet beslist, maar het zou voor extra jobs kunnen zorgen in een sector die het in Schotland elk jaar moeilijker heeft.
Kweekzalmen zijn vaak doof, door een misvorming aan het binnenoor. Australische wetenschappers stelden vast dat vooral snelgroeiende zalmen misvormd waren en dat de oorzaak achter die snelle groei niet zozeer genetisch is, maar bepaald door de omgeving. In zalmkwekerijen zorgen factoren zoals de hoeveelheid licht, de temperatuur en het voedsel ervoor dat de vissen sneller groeien dan in het wild. Een zalmkweker die inzit met het welzijn van zijn vissen, kan er dus voor kiezen om zijn zalmen iets trager op te laten groeien.
In de zalmkwekerijen worden de vissen voor het slachten in een wachtkooi gehouden voor één tot zes dagen. Uiteindelijk worden ze samengedreven en opgepompt naar de slachtlijn. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het transporteren stress veroorzaakt. De pomp verwondt de zalmen meestal niet, maar ze raken wel uitgeput door zich te verzetten tegen de stroming. Daarom wordt steeds vaker een methode gebruikt waarbij de vissen meteen aan boord van de boot worden verdoofd en geslacht, voordat ze naar de verwerkingsfabriek worden getransporteerd. Dit vermindert de stress voor de vissen.
Zalm kan verdoofd worden in een bad met CO2-rijk water, met een automatische slag op de kop, of met een elektrische schok. Vervolgens snijdt de slachter de kieuwbogen door en legt hij de vis in ijswater. Hoewel verdoving met CO2 vroeger vaak toegepast werd, wijst onderzoek uit dat de vissen veel stress ondervinden tijdens het proces. Daarom is het sinds 2010 verboden in Noorwegen (waar 85-90 procent van de gekweekte zalm die we eten vandaan komt). In Schotland wordt 78 procent van de gekweekte zalm volgens de standaarden van de RSPCA (Royal Society for the Prevention of Cruelty to Animals/Freedom Food) gekweekt, en daarbij is de slag op de kop de enige toegestane verdovingsmethode.
In een rapport van de Europese Commissie uit 2017 scoorden Noorse zalmkwekerijen slechter dan Schotland op vlak van dierenwelzijn bij de slacht. Slechts 30 procent van de Noorse kwekers die de elektrische schokmethode toepast deed dat volgens de standaard die de Wereldorganisatie voor Dierengezondheid van de VN (IOE) aanhoudt, met andere woorden op een manier die de zalmen niet onnodig veel leed veroorzaakt. Op de Schotse slachtpraktijk hadden de onderzoekers niets aan te merken. Hoewel het verboden is, vonden de onderzoekers dat jaar helaas nog heel wat kwekerijen in Noorwegen die zalm in een CO2-bad doden. Sinds 2018 wordt de praktijk er helemaal uitgefaseerd. Vandaag worden verreweg de meeste zalmen die we eten dus gedood met een automatische slag op de kop.
Vissen humaan doden op een boot is minder vanzelfsprekend. Over het algemeen sterft wildgevangen vis meestal aan verstikking of aan het levend verwijderen van de ingewanden. Voor een kleine visser is het makkelijker om humane methoden toe te passen, omdat hij met minder vis tegelijkertijd werkt. Bij zalm kan dat met een slag op de kop of een pin in de hersenen. Het kan ook automatisch, maar dat is eerder uitzonderlijk. Hoewel het zenuwstelsel van een vis voldoende ontwikkeld is om pijn te voelen, zijn regulaties omtrent het humaan slachten van vissen bijna onbestaande.
Zalm en tonijn wordt in Japan nog volgens een eeuwenoude methode geslacht, door een scherpe punt in het hoofd te planten en rond te draaien. Als de methode goed wordt toegepast, raakt de zalm onmiddellijk verlamd en bewusteloos. Daardoor voelt de vis volgens aanhangers van de methode geen pijn en heeft hij geen stress, waardoor het vlees extra lekker, zacht en vers is. Enkele innovatieve zalmkwekerijen op land hebben de oude Japanse wijze geautomatiseerd. De zalm wordt via een trechter door een kanaal met gepurifieerd water geleid. Een pistool schiet automatisch een pin door de ruggengraat wanneer de zalmen met hun neus tegen een sensor zwemmen.
Veganisten die omwille van hun gezondheid, het dierenwelzijn en klimaatoverwegingen geen vis eten kunnen sinds enkele jaren toch sushi en sashimi eten. Het Nederlandse bedrijf Vegan Seastar bracht in 2018 een veganistisch alternatief op de markt voor zalm en tonijn gemaakt van het zeltmeelrijke tapioca en een glucose-extract uit zeewier dat de smaak en textuur van de vis imiteert.
In Wenen kan je binnenkort dan weer veganistische ‘zalm’ eten die uit een 3D-printer rolt, zonder ook maar één zalm aan te raken. De startup Legendary Fish bouwde daarvoor een 3D-printer om bestemd voor de medische wereld. Momenteel testen ze een replica van een zalmfilet op basis van proteïnepoeder uit erwten en paddenstoelen voor textuur, agaragar (bindmiddel van zeewier) voor het geleffect en notenolie rijk aan omega 3. Tegen 2022 wil het bedrijf de eerste filets verkopen. Daarna volgen vegan tonijn en zeevruchten.
