Tracés
Artikels
Community
Zoeken
Ook je steentje bijdragen?
Word lid
word lid
Thee groeit het best bij temperaturen tussen 13 °C en 30 °C. Als het kouder of warmer is, overleeft de plant wel, maar groeit ze nauwelijks of kunnen de bladeren beschadigd raken.
De optimale jaarlijkse hoeveelheid neerslag is tussen de 1150 mm en 1400 mm. In België (800 mm/jaar) en Nederland (790 mm/jaar) is het dus iets te droog op de meeste plaatsen. Droge maanden waarin er minder dan 50 mm valt, zijn slecht voor de theeplant.
Veel regen is dus goed, maar niet als het water blijft staan. Daarom doet thee het goed in heuvel- en bergachtige gebieden waar het water vanzelf van de helling wegvloeit.
Het weer heeft een grote invloed op de theeteelt. In Sri Lanka vormt de regen de enige watervoorziening op de meeste theeplantages. Periodes van droogte richten dan ook veel schade aan. Hevige regen is ook weer niet goed. Die leidt immers tot erosie, en spoelt de meststoffen weg. De voorbije jaren heeft de schade door onvoorspelbaar weer de prijzen van de thee flink de hoogte in gedreven.
Theeplantages mogen er dan wel mooi uitzien, maar net als andere monoculturen zijn ze schadelijk voor de inheemse natuur. De globale theeproductie blijft groeien en dat gaat gepaard met nieuwe theeplantages. Om plaats te ruimen voor de theevelden, wordt bos geruimd. Dat leidt tot onder andere erosie, minder opname van CO2 en habitatverlies voor wilde dieren. Ook verstoort het de waterkringloop, doordat bossen doorgaans veel water vasthouden. De erosie veroorzaakt op zijn beurt het verzanden van de rivieren.
Volgens een Chinees onderzoek zou thee wel beter zijn voor het milieu dan eenjarige gewassen. Omdat de theestruiken langer blijven staan dan een jaar hebben ze een groter wortelstelsel, waardoor ze de bodem en het water beter kunnen vasthouden. Daardoor zou er volgens de onderzoekers minder erosie voorkomen op theeplantages dan op velden van andere gewassen. De auteurs maakten echter geen vergelijking met de natuurlijke begroeiing die plaats ruimt voor de thee
Andere studies wijzen er dan weer op dat de theeplantages in China en Japan meer lachgas (N2O) uitstoten dan de omringende akkers en rijstvelden. Lachgas ontstaat wanneer bodembacteriën stikstof uit de bemesting afbreken. Het broeikaseffect van lachgas is 298 keer zo groot als dat van CO2.
De theeboeren bemesten rijkelijk met stikstof en de theeplanten nemen de stikstof te langzaam op om lekken te voorkomen. Hoewel de aanbevolen jaarlijkse dosis stikstof 250 tot 375 kilogram per hectare bedraagt, lag in 2013 het Chinese gemiddelde op 553 kg/ha. In uitzonderlijke gevallen loopt dat zelfs op tot 2.600 kg/ha. Daardoor is China verantwoordelijk voor 85 procent van de totale uitstoot van lachgas door China, India en Japan samen. In andere belangrijke theelanden bemesten de theeboeren ook met stikstof, maar over de totale hoeveelheden zijn geen gegevens vrijgegeven.
De stikstofbemesting komt niet alleen als lachgas in de atmosfeer terecht. Een onderzoek op de Taiwanese theeplantages wijst uit dat 30 procent van de stikstofbemesting weg gewassen wordt met de regen en 52 procent achterblijft in de bodem. De stikstof die in het water belandt, leidt tot overbemesting van het water. Dat stimuleert groei van algen en verstoort de balans van het ecosysteem.
Om minder stikstof te lekken, kunnen de boeren ook vlinderbloemigen (zoals peulvruchten) gebruiken om de bodem te verrijken, of andere bemesters die hun stoffen langzamer vrijgeven. Hetzelfde probleem doet zich voor bij de bemesting met de voedingsstof fosfor.
Deze diagram toont hoeveel water er nodig is om een kilogram thee en een kilogram (gebrande) koffie te maken.
De groene watervoetafdruk staat voor regenwater, de blauwe voor water afkomstig van kunstmatige bevloeiing of irrigatie en de grijze voor afvalwater.
In vergelijking met koffie, vergt thee minder water. Dat water is vooral afkomstig van de regen, niet van irrigatie.
Sri Lankaanse onderzoekers namen het energieverbruik onder de loep, vanaf de theeplantage tot aan het gebruikte theezakje. De productie van een kilogram zwarte thee vergt in Sri Lanka ongeveer 7,1 kWh. Dat komt overeen met de energie die je nodig hebt om de wasmachine drie keer te laten draaien.
De transport-, gebruiks- en afvalfase meegeteld, stelden de wetenschappers vast dat de grootste energievreters de verwerkingsfase en de gebruiksfase waren.
Tijdens de verwerkingsfase gaat die energie voornamelijk naar de machines die de verse blaadjes transformeren tot gebruiksklaar product.
Tijdens de gebruiksfase hangt het energieverbruik af van hoe efficiënt de consument zijn water kookt. Tijdens het onderzoek gebruikten de wetenschappers een elektrische waterkoker. Het is het zuinigst om het water af te meten met je theemok, zodat je niet meer water kookt dan nodig. Het vervoermiddel dat de consument gebruikt, wordt niet meegerekend. De cijfers voor het transport zijn gebaseerd op het boottransport van Sri Lanka naar het Verenigd Koninkrijk.
Deze grafiek geeft het energieverbruik weer, van de plantage in Sri Lanka tot en met de consumptie in Groot-Brittannië. De onderzoekers splitsten de theeplantages op in drie groepen: hoog (meer dan 1.200 meter boven zeeniveau), medium (600 tot 1.200 meter) en laag (tot 600 meter). De grafiek geeft een idee van waar de energie zoal naartoe gaat, de verschillen tussen de plantages zijn volgens de onderzoekers eerder te wijten aan inefficiënte machines op de medium plantages dan aan het verschil in hoogte.
Dezelfde onderzoekers berekenden dat een kilogram zwarte thee uit Sri Lanka een koolstofvoetafdruk van 32 kilogram CO2 (equivalenten) heeft. De grootste bron van uitstoot was het maken van de verpakking. Losse thee is dus milieuvriendelijker, al moet je dan wel opletten dat je er zuinig mee omspringt. Tijdens de teelt, komt het grootste deel van de uitstoot van de bemesting.
Britse auteurs Mike Berners-Lee en Duncan Clark rekenden uit hoeveel CO2 een (gemiddeld gezet) kopje thee of koffie kost. Hun conclusie was verrassend. Het is namelijk niet zozeer de thee zelf die verantwoordelijk is voor de CO2-uitstoot, maar vooral de melk die je erin giet. Bovendien kook je vaak meer water dan je eigenlijk nodig hebt, wat nog eens voor extra uitstoot zorgt. Ze kwamen uit op de volgende cijfers:
De meest milieuvriendelijke thee zet je dus zonder melk en door precies de juiste hoeveelheid water te koken.
Theezakjes worden voor het grootste deel gemaakt van papier en of houtvezels. De zakjes bevatten ook een plastic skelet dat voorkomt dat ze uit elkaar vallen in kokend water. Dat wil dus zeggen dat je een theezakje niet zomaar op de composthoop mag gooien. (zie Afval)
De beste en duurste thee wordt in het begin van het oogstseizoen verscheept naar de afzetmarkt. Dat gebeurt voornamelijk per containerschip. Hoe sneller de thee de boot op gaat, hoe beter. Dat kan al drie tot vier weken na de oogst, maar soms duurt het drie maanden. Hoewel hij niet echt bederft, gaat de smaak erop achteruit. Dat komt doordat de thee in contact met de lucht uitdroogt en de essentiële oliën vervliegen.
Vanaf 2019 mogen de Vlaamse theezakjes niet meer bij het groente-, fruit en tuinafval. Dat besliste VLACO, in een poging om de verspreiding van plastic in het milieu tegen te gaan. In veel ‘papieren’ theezakjes is immers ook kunststof verwerkt. Dat zorgt ervoor dat het theezakje in kokend water niet uit elkaar valt. Het doorsnee theezakje bevat 25 procent propyleen (PP). Ook koffiepads worden gebannen. Koffiefilters mogen dan weer wel. Net zoals losse theeblaadjes en koffiegruis nog bij het gft-afval mogen. Wie er niet meer aan uit kan, raadpleegt best de sorteerwijzer van VLACO.
Er bestaan ook theezakjes die 100% biologisch afbreekbaar zijn, maar die maken de minderheid uit. Wie helemaal zeker wil zijn, koopt best losse thee.
Gebruikte theeblaadjes en afval van de thee-industrie kunnen gebruikt worden om de kleurstof methyleenblauw uit het water te filteren. Die kleurstof wordt in de wetenschap gebruikt als kleurstof voor preparaten (vb. in de microbiologie) of bepaalde weefsels te markeren tijdens operaties. Afvalwater met methyleenblauw moet gezuiverd worden voor de lozing, omdat het slecht afbreekt in de natuur. Dankzij de absorberende eigenschappen van de theeblaadjes, kunnen die in een filter verwerkt worden die de kleurstof uit het water haalt.
Naast kleurstof, neemt het afval van theeblaadjes ook metalen op. Uit een studie blijkt dat thee gebruikt kan worden om lood, cadmium en koper uit het water te halen.
