Tracés
Artikels
Community
Zoeken
Ook je steentje bijdragen?
Word lid
word lid
Door de eeuwen heen heeft de mens een voorkeur voor witte rijst ontwikkeld. En wel voornamelijk omdat de kooktijd, en dus het verstoken van kostbare brandstof, zo beperkt wordt. Om witte rijst te verkrijgen, wordt de bruine korrel ontdaan van zijn oppervlakkige buitenlagen. Hiermee gaat echter veel van de voedzaamheid verloren. In gemeenschappen waar rijst het basisvoedsel is, kan dat bij gebrek aan aanvulling met bijvoorbeeld groenten, zorgen voor een gebrek aan vitamine A, wat tot blindheid kan leiden.
Om daaraan tegemoet te komen werd in 1997 via genetische modificatie de zogenaamde Gouden rijst ontwikkeld, die betacaroteen bevat, een voorloper van vitamine A. Toch sloeg die innovatie niet aan. Daarvoor was het gebruik van het gepatenteerde zaad te duur voor de beoogde producent, en toen producent Syngenta het gratis beschikbaar stelde, was dat via een erg ingewikkeld systeem dat niet werkbaar bleek. Ook de consument bleek weigerachtig te staan tegenover deze gekleurde rijst. Pas in 2018 werd deze Gouden rijst goedgekeurd voor menselijke consumptie, namelijk in de Verenigde Staten, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland, en de Filippijnen. Elders in de wereld is dat nog niet het geval.
Na de oogst wordt de rijpe rijst gedroogd om rotten te vermijden. Dat gebeurt op droogvloeren die worden verhit of op matten die bij regen kunnen worden opgerold en binnengebracht. Het resultaat na oogst is paddy rice, die vervolgens door wrijving wordt ontdaan van zijn oppervlakkige buitenlagen tot een witte korrel wordt verkregen. Omdat die korrel weinig voedzaam is, is men in India en een aantal West-Afrikaanse landen overgegaan tot het maken van parboiled rice, waarbij door het stomen van de korrel de proteïnen van de buitenste lagen naar binnen worden gedrukt vooraleer ze worden schoongemaakt. Die rijst heeft een iets gelere kleur, en blijft bij het koken ook niet aan de pan plakken.
Soms wordt de rijst nog met talk bewerkt om te zorgen dat hij er nog witter en gladder uitziet. Dat kan gezondheidsrisico’s zoals maagkanker met zich meebrengen, waardoor het in sommige landen verboden is. Ook glucose, zetmeel of andere coatings worden gebruikt om de granen er beter te doen uitzien.
Rijst is lang houdbaar als je het koel, donker en droog bewaart. Gekookte rijst is twee dagen houdbaar in de koelkast en drie maanden in de vriezer. Om ongedierte in de keuken te voorkomen, is het advies aangebroken pakken rijst in goed sluitende voorraadbussen te bewaren. Zilvervliesrijst of bruine rijst kan onder invloed van licht en zuurstof bederven. Dat komt doordat zilvervliesrijst nog een embryo bevat met vet, dat ranzig kan worden. Die moet dus donker bewaard worden.
Als vol graan bevat bruine of zilvervliesrijst heel wat voedingsvezels en nuttige voedingsstoffen zoals koolhydraten, voedingsvezels, plantaardige eiwitten, vitaminen B1, B2 en B3 en mineralen zoals cadmium, ijzer en fosfor. Het is bewezen dat dit soort granen goed zijn voor de gezondheid. De voedingsvezels beïnvloeden de bloeddruk op gunstige wijze en verlagen zo de kans op hart- en vaatziekten. Vezels zorgen ook voor een gezonde darmtransit en een langer durend verzadigingsgevoel. Volle granen beschermen daardoor ook tegen darmkanker en diabetes type 2.
Witte rijst is gezuiverd van kiem en zemel, maar bevat veel minder nuttige stoffen. Witte rijst bevat bijvoorbeeld slechts 0,6 g zemelen, tegenover de 3,5 g van bruine rijst. In Aziatische populaties is gevonden dat het eten van witte rijst (160 gram per dag) verband houdt met een hoger risico op diabetes type 2. De Hoge Gezondheidsraad adviseert om dagelijks minstens 125 g volle graanproducten zoals volkorenbrood, havermout, volkorenpasta en bruine rijst te eten. Rijst is van nature glutenvrij, maar notenrijst en meergranenrijst zijn dat niet.
In rijst kan onder invloed van milieuvervuiling het zware metaal arseen voorkomen. Een langdurige te hoge inname daarvan kan schadelijk zijn voor de gezondheid, met risico’s op kanker en zwangerschapsonderbreking. De rijst spoelen kan het arseengehalte doen dalen, maar vermindert meteen ook het gehalte aan voedingsstoffen.
