Tracés
Artikels
Community
Zoeken
Ook je steentje bijdragen?
Word lid
word lid
Het aanbod peulvruchten is groot, van erwten over bonen tot linzen. Ze zitten vol eiwitten, houden de bloedsuikerspiegel laag en geven je een verzadigd gevoel. Toch eten maar weinig mensen regelmatig peulvruchten. Het Tracé van Peulvruchten leert je meer over deze 'vlinderbloemigen'. In dit artikel lees je een beknopte samenvatting.
Peulvruchten zijn de vruchten van vlinderbloemigen (familie Fabaceae of Leguminosae). Daarvan eten we de zaden op. Er bestaan een honderdtal soorten peulvruchten die gekweekt worden voor hun zaden.
Commercieel gezien zijn de vlinderbloemigen de op één na belangrijkste plantenfamilie, na de Poaceae of grassen, waartoe onder andere granen en maïs behoren. Hoewel de term peulvrucht eigenlijk verwijst naar de peul of de vrucht, wordt het in de praktijk vaak gebruikt om te verwijzen naar de gedroogde zaden.
De familie van de vlinderbloemigen paste zich aan verschillende klimaten en gebieden aan. Daardoor vind je ze in de bergen, aan de kust, in de tropen en in de woestijn.
Bonen van het geslacht Phaseolus ontstonden in Centraal-Amerika en werden later, met selectief kweken, aangepast aan het klimaat in Zuid-Amerika. Kikkererwten en linzen ontstonden in streken met een extremere temperatuur en minder vruchtbare bodem, zoals het Midden-Oosten.
Na de pluk worden de droge peulvruchten gezuiverd. Hierbij verwijdert een machine onder meer steentjes en plantenresten. Dat gebeurt soms vlak na de oogst, soms worden ze eerst een paar maanden bewaard, afhankelijk van hoeveel vraag er is.
Importeurs en handelaren brengen de peulvruchten naar Europa. De meeste importeurs bevinden zich in landen die veel peulvruchten invoeren, om die vervolgens weer uit te voeren (vb. België, Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland). Zij verkopen de peulvruchten aan
de conservenindustrie
de verpakkingsindustrie
fabrikanten van diepvriesvoedsel en kant-en-klaarmaaltijden
Grote fabrikanten zoals Heinz hebben vaak rechtstreeks contact met exporteurs of grote boeren.
In de fabriek gaan de kikkererwten eerst naar de ‘wasmachine’. Die schudt eerst de steentjes en takjes eruit. Vervolgens wast de machine de kikkererwten met water. Ze blijven een aantal uren onder water, totdat ze opgezwollen zijn.
Daarna worden ze gekookt en vermalen. Andere ingrediënten, zoals olie, look, citroensap, zout en komijn worden toegevoegd. De precieze kruidensamenstelling hangt af van het recept van de producent. Uiteindelijk wordt de hummus gepasteuriseerd en verpakt.
Net als de kikkererwten, worden de witte bonen voor ‘baked beans’ na aankomst in de fabriek gewassen, geweekt en gekookt. Een lopende band detecteert met een laser de verkleurde bonen en schiet ze weg met een stevige straal lucht. Dat gebeurde vroeger handmatig. De fabrikant voegt kruiden en tomatensaus toe. Daarna blikt hij de bonen in.
In één blikje bonen in tomatensaus van Heinz, zitten gemiddeld 465 bonen.
Slechts 15 procent van de peulvruchten wereldwijd, wordt internationaal verhandeld. De rest belandt op het bord van de lokale bevolking.
Na de poetsbeurt in het land van oorsprong, worden de peulvruchten vervoerd. Peulvruchten die voor eigen gebruik of buurlanden bestemd zijn, worden verplaatst per vrachtwagen of trein. Verplaatsingen over langere afstand gebeuren per schip, in containers. Het is belangrijk dat de peulvruchten niet te warm of te vochtig liggen. Dat stimuleert namelijk schimmelgroei en ontkiemen.
Deze grafiek toont de top tien van landen die in 2015 de meeste peulvruchten exporteerden. Dat komt niet helemaal overeen met de landen die het meest produceren (zie Teelt).
India produceert niet alleen de meeste peulvruchten, het land is ook de grootste importeur. In 2016 importeerde India meer dan 6 miljoen ton, ongeveer 25 procent van de totale import. India’s honger naar plantaardige eiwitten is niet onlogisch. Het land herbergt de grootste vegetarische populatie ter wereld: naar schatting 42 procent van de bevolking.
Van het totaal aan geëxporteerde peulvruchten, ging in 2016 11 procent naar Europa. Daarmee speelt Europa slechts een kleine rol in de peulvruchtenhandel. Verwacht wordt dat de invoer van peulvruchten zal stijgen, dankzij een steeds diverser wordende samenleving en een groeiende vraag naar vleesvervangers.
Een aantal bestanddelen van peulvruchten is gelinkt aan een lager risico op kanker. Vezels, bijvoorbeeld, zouden het risico op dikkedarmkanker verkleinen. Dat doen ze door de verspreiding van de kankercellen te vermijden of vertragen en apoptose te stimuleren. Apoptose is een ingebouwd mechanisme waardoor de cel – de kankercel in dit geval – zelfmoord pleegt. Na een overzichtsstudie van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds en het Amerikaans Instituut voor Kankeronderzoek, concluderen die organisaties: ‘Een dieet met veel onoplosbare voedingsvezels (zie verder) verlaagt het risico op dikkedarmkanker beduidend. Het eten van bonen verkleint dus wellicht het risico om darm- en anuskanker te ontwikkelen.’ Naast vezels zouden ook onder andere zink, selenium en saponinen een preventieve rol spelen.
Peulvruchten zijn rijk aan eiwitten en vezels. Ze bevatten ook veel vitaminen en mineralen zoals ijzer, zink, foliumzuur en magnesium.
Deze tabel toont de voedingswaarde van de vijf populairste peulvruchten in België. De gemiddelde waarden gelden voor 100 gram gekookte peulvruchten. De aanbevolen dagelijkse inname van voedingsstoffen en energie voor volwassenen is gebaseerd op gemiddelde waarden, maar kan verschillen op basis van leeftijd of levensstijl.
*Bij matig actieve levensstijl
In voedingspatronen met een bewezen gunstig effect op de gezondheid spelen peulvruchten een belangrijke rol: bijvoorbeeld het Mediterraans dieet en het DASH dieet (ontwikkeld ter behandeling van hoge bloeddruk). Wie glutenintolerant is, kan peulvruchten zonder problemen in zijn maaltijden verwerken en ook vegetariërs omarmen de peulvrucht als bron van eiwitten.
Peulvruchten bevatten vrij veel koolhydraten, een belangrijke bron van energie. Ons lichaam verteert die langzaam, waardoor het suikergehalte in ons bloed geleidelijk verhoogt, en niet piekt zoals bij suikerrijke voeding. Daarom zijn ze geschikt voor mensen met diabetes. Hoe snel ze de bloedsuikerspiegel doen stijgen, hangt ook af van de manier van bereiding. Reeds klaargemaakte en ingeblikte bonen zorgen voor een snellere stijging dan gedroogde bonen die je zelf weekt en kookt.
Bij een experiment in 2012, werden 108 deelnemers in twee groepen verdeeld. Proefpersonen uit de ene groep veranderden niets aan hun eetgewoonten, proefpersonen uit de tweede groep aten twee maanden lang twee porties peulvruchten per dag (150 gram droog gewicht). De peulvruchten waren opgenomen in een voorgeschreven menu dat de proefpersonen volgden. Degenen in de groep die geen peulvruchten aten, volgden hun normale dieet. Na die twee maanden, lasten de onderzoekers een maand pauze in, waarin de proefpersonen terugkeerden naar hun normale dieet. Vervolgens verwisselden de groepen en zette de groep die eerst niets veranderde aan het eetpatroon, twee maanden lang peulvruchten op het menu.
Voor en na elke dieetfase, controleerden de onderzoekers de bloedwaarden bij de proefpersonen, waaronder het cholesterolgehalte. Uit de resultaten van het experiment bleek dat het voedingspatroon met peulvruchten de totale cholesterol met 8,3 procent deed dalen.
De LDL-cholesterol (Low Density Lipoprotein, de slechte cholesterol die kan leiden tot aderverkalking), daalde met 7,9 procent.
Voorgekookte peulvruchten vind je in blikken, bokalen en plastic zakjes. Ze staan in de winkelschappen of in het diepvriesvak. Dat is handig voor wie graag last minute zijn menu bedenkt. Je kan ook gedroogde peulvruchten in bulk kopen (vooral in biowinkels). Zo spaar je de verpakking en het gewicht van het kookvocht uit. Het nadeel van gedroogde peulvruchten meer bereidingstijd vragen. Je moet ze ruim op voorhand laten weken in water en daarna nog koken.
Nog een voordeel van gedroogde peulvruchten: in een luchtdichte verpakking, zijn ze jarenlang houdbaar. Op de verpakking staat vaak twee jaar, maar onder geschikte omstandigheden blijven ze langer goed. Peulvruchten in blik blijven pakweg een jaar goed.
Week en kook peulvruchten op voorhand. Dat kan namelijk lang duren. Gedroogde kikkererwten moeten een nachtje weken en zo’n 1,5 uur koken. Je kan ze met een deel van het kookvocht goed bewaren in de diepvries.
In België vind je de meeste peulvruchten in blik. Dat sorteer je bij het PMD.
In het sorteercentrum sorteren machines de inhoud van de PMD-zak. Staal en aluminium worden eruit gehaald met magneten, gezuiverd en afzonderlijk vermalen tot schroot. Staal gaat naar de staalfabriek. Afhankelijk van de fabriek, wordt het al dan niet gemengd met gietijzer. Het wordt in staven of cilinders gegoten en op termijn hersmolten. Gerecycleerd staal wordt bijvoorbeeld gebruikt in de transport-, bouw- en verpakkingsindustrie.
Er is 85 procent minder energie nodig om staal te recycleren dan om het te produceren.
