Mais komt oorspronkelijk uit Mexico. Mais wordt geteeld in monocultuur. Mais is een belangrijk basisvoedsel voor veel mensen, maar wordt ook veel verwerkt in veevoer. Je vindt mais in bokalen en blikken, of verwerkt in taco’s en wraps. Mais is ook de basis voor maisstroop, een zoetmiddel dat in allerhande producten gebruikt wordt. Meer weten over mais? In dit artikel vind je de belangrijkste weetjes over mais.
Mais (Zea mays L.) is een graangewas dat van oorsprong uit Mexico komt. Door jarenlange veredeling van de wilde voorzaat teosinte ontstond een grote variatie aan maisvariëteiten, met korrels in alle mogelijke kleuren.
Net als tarwe en rijst is mais een zetmeelhoudend basisvoedsel, waar jaarlijks ongeveer 600 miljoen ton van wordt geoogst. Vooral in Afrika, in de niet zo vochtig-tropische streken, is het een erg belangrijk gewas, waar zo’n driehonderd miljoen afhankelijk van zijn. Daarnaast is het ook uitgegroeid tot een erg belangrijk voedergewas.
Mais is een zogenaamd C4-gewas, dat een geëvolueerde vorm van fotosynthese gebruikt waardoor de chemische groeiprocessen efficiënter gebeuren. Dat zorgt ervoor dat het een teelt is die veel opbrengst kan opleveren. Bij ons is mais pas midden jaren tachtig als grootschalige teelt voor voeder geïntroduceerd.
In het Mexicaanse bergdorp Totontepec groeit een unieke maissoort die zichzelf bemest met stikstof uit de lucht. Wetenschappers zien in de metershoge planten een oplossing voor de stikstofcrisis. Maar volgens een boerenorganisatie bedrijven ze biopiraterij.
Bepaalde variëteiten staan bekend als suikermais. Die maken door fotosynthese meer suiker aan. Suikermais wordt jong geoogst, in het melkrijp stadium, waarin de korrels nog zacht zijn. Snijmais wordt dan weer gebruikt om veevoeder van te maken. In de Lage Landen wordt enkel snijmais geteeld, want voor suikermais is het klimaat niet geschikt.
Als de mais bedoeld is als veevoeder, wordt de plant na de oogst verhakseld en ingekuild (onder de grond bewaard), waar het fermenteert tot een energierijke pap. Die voeding wordt aangevuld met veevoeder op basis van soja, dat de dieren ook van genoeg proteïnen voorziet.
Een ander belangrijk eindproduct van mais is zoete maisstroop, die door een industrieel proces uit maiszetmeel wordt gehaald, en gebruikt wordt om allerhande producten, waaronder frisdrank, koeken, maar ook andere bewerkte producten zoals pizza’s te zoeten.
Mais kan men gegrild eten, in de vorm van korrels inblikken of in een bokaal verpakken. Dat gebeurt met in België geteelde mais nauwelijks, want blik- of bokaalmais wordt doorgaans ingevoerd. Maismeel kan worden gebruikt voor het maken van wraps, taco’s, chips, cornflakes of brood. Maiszetmeel wordt dan weer gebruikt als bind- of vulmiddel voor sauzen, soepen of kant- en klaarmaaltijden. Mais kan ook als biobrandstof worden ingezet, maar dat heeft bijzonder nadelige gevolgen voor het klimaat.
Mais wordt na de oogst ofwel ingekuild dicht bij het veeteeltbedrijf dat het als veevoeder zal gebruiken, ofwel vervoerd naar fabrieken. Alle transport gebeurt dus met vrachtwagens of tractoren.
Mais staat in de voedingsdriehoek in de donkergroene zone, waar plantaardige voedingsmiddelen staan met een gunstig effect op de gezondheid. Het is een bron van koolhydraten – ongeveer tachtig procent van de korrel – maar ook van eiwit, vet en vezels. In vergelijking met andere graansoorten heeft het geen hoge voedingswaarde.
Mais is in het seizoen in de zomer en de herfst. Buiten het seizoen kun je mais in blik of bokaal kopen. Ook die varianten passen binnen een gezond voedingspatroon, al verkies je best de blikken of bokalen zonder toegevoegde suiker of zout.
Gedroogde mais is jaren te bewaren. Ook mais in blik of glas kent een lange houdbaarheidsdatum. Gegaarde mais en restjes zijn in de koelkast slechts enkele dagen houdbaar.
Maisstroop is goedkoper dan suiker, en zoeter, waardoor het zijn weg vond naar heel wat bewerkte producten, en in die vorm kan bijdragen aan een te hoge suikerinname. Dat leidt op zijn beurt tot Diabetes type 2 en hoge bloeddruk. De fructose in de maisstroop scherpt dan weer het hongergevoel aan, wat door overmatig eten tot obesitas kan leiden. Een ander effect is een verstoord metabolisme.
De teelt van mais brengt geen afval met zich mee.