Probiotica zijn levende bacteriën of microben die in voedingsmiddelen voorkomen, of eraan zijn toegevoegd, en een positief effect op de darmflora hebben. Het zijn voornamelijk melkzuurbacteriën die van nature in de menselijke darm voorkomen.
De bacteriën die we via de voeding opnemen, krijgen het tijdens hun tocht door het lichaam zwaar te verduren, door bijvoorbeeld de hoge zuurtegraad in de maag. Daarom worden probiotische bacteriën geselecteerd die zeer robuust zijn. Yoghurt is niet het enige melkproduct met probiotica. Ook aan onder andere roomijs, kaas, babyvoeding, melkpoeder en melk kunnen nuttige bacteriën worden toegevoegd. Bij yoghurt en kaas kunnen de toegevoegde bacteriën essentieel zijn voor het productieproces. Aan andere producten worden achteraf probiotische bacteriën toegevoegd.
Het product waar de probiotica aan toegevoegd zijn, beïnvloedt hun kans om levend het darmkanaal te bereiken - en niet te zijn gesneuveld in de zure maag. Kaas beschermt de bacteriën beter dan yoghurt, omdat het er een sterke laag omheen vormt. Met ijs of andere bevroren desserts ben je er dan weer zeker van dat de probiotica steeds koel bewaard zijn, wat de overlevingskans van de bacteriën vergroot.
Bij de ontwikkeling van een probiotisch product, worden de bacteriën getest. Ze zijn pas geschikt als probioticum als ze maagzuur en galzout kunnen overleven. Vervolgens wordt nagegaan of ze zich goed kunnen vasthechten aan het darmoppervlak. Als dat zo is, kunnen ze langer in de dikke darm verblijven.
Probiotica veroorzaken geen spectaculaire veranderingen in de samenstelling van de darmflora. Ze kunnen wel tijdelijk helpen bij de vertering van lactose, de bevordering van het immuunsysteem en ze kunnen de aanmaak van cholesterol verminderen. Ze verhinderen dat andere bacteriën, zoals ziekteverwekkers, zich aan de darmwand vasthechten. Ook helpen ze bij het herstellen van de darmflora na gebruik van antibiotica en zouden ze een positief effect hebben bij verschillende darmaandoeningen, zoals bijvoorbeeld de ziekte van Crohn.
Naast probiotica kunnen aan yoghurt ook prebiotica toegevoegd worden. Prebiotica zijn niet-verteerbare koolhydraten die door de darmbacteriën worden opgenomen en hun gezondheid en groei bevorderen. Omdat prebiotica de darmflora gezond houden, hebben ze ook een effect op onze gezondheid. Ze zouden onder andere preventief werken tegen ziekteverwekkende bacteriën en de opname van calcium en magnesium door het lichaam bevorderen. Andere goede bronnen voor niet-verteerbare koolhydraten zijn artisjok, prei en look.