Tracés
Artikels
Community
Zoeken
Ook je steentje bijdragen?
Word lid
word lid
De bloeiperiode van een avocadoboom duurt twee tot drie maanden. De bloemen zijn tweeslachtig. Opmerkelijk is dat ze op een ander moment geslachtsrijp zijn. Zo zijn er bijvoorbeeld avocadobomen waarvan in de ochtend enkel de vrouwelijke delen van de bloemen, de stampers, ontvankelijk zijn voor bevruchting. In de namiddag sluiten de kroonblaadjes; de namiddag van de volgende dag openen ze zich opnieuw, en dan staan enkel de mannelijke delen, de meeldraden, paraat. Die hebben dan rijpe pollen. 's Avonds sluiten de kroonblaadjes opnieuw.
De avocadoboom laat niet toe dat op zijn takken tegelijk geslachtsrijpe mannelijke én vrouwelijke bloemen actief zijn om zelfbestuiving te vermijden. Dat zou namelijk neerkomen op inteelt.
De afwisseling tussen mannelijke en vrouwelijke geslachtsrijpheid van de bloemen draagt er wel toe bij dat uit slechts 0,1 procent van de bloemen een avocado groeit. Maar geen nood: dat levert nog steeds 100 tot 500 vruchten per boom, per jaar op.
Het West-Indische avocadoras gedijt in een tropisch of bijna tropisch klimaat en vergt een hoge luchtvochtigheid. Het kan niet goed tegen koude. Het Guatemalteekse ras kan wel wat koude verdragen. Het vergt ook minder hoge temperaturen en luchtvochtigheid. Het ras groeit ook in subtropisch hoogland en aan de kusten van Californië. Het meest robuust is het Mexicaanse ras: dat kan zelfs lichte vriestemperaturen aan.
Daarnaast zijn er nog vele kruisingen tussen deze rassen. Zo is de vaakst geteelde variëteit, Hass genaamd, een hybride van het Mexicaanse en Guatemalteekse ras.
In de tabel is te zien wat de optimale temperatuur en luchtvochtigheid voor elk ras is.
Ter vergelijking: in België is de gemiddelde jaartemperatuur 10,5 °C, in Nederland 10,1 °C. De gemiddelde luchtvochtigheid in België en Nederland schommelt tussen de 70 en 90 procent.
Wat de neerslag betreft, voelen de bomen zich goed bij een gemiddelde van 1.200 mm neerslag per jaar, die redelijk gelijkmatig over het jaar is verdeeld. Het West-Indische ras kan meer regen verdragen dan de andere twee rassen: tot 2.500 mm per jaar. Ter vergelijking: in de meeste streken van België valt gemiddeld 852 mm, in Nederland 849 mm per jaar.
De temperatuur en regenval in de Benelux zijn dus niet geschikt voor avocado. Michoacán, daarentegen, is een voorbeeld van een gebied dat wel geschikt is. Het is een regio in Mexico met zeer veel avocadoteelt. De gemiddelde temperatuur is er 24,2 °C, de gemiddelde regenval 1.123 millimeter per jaar.
Wat de bodem betreft, zijn avocadobomen niet veeleisend. Zo groeien ze goed op rode klei, zand, vulkanische leem, kalksteen en lateritische bodems (lateriet is een soort verweerd gesteente in tropische en subtropische gebieden). Wel kunnen ze niet tegen een zeer vochtige bodem. Die moet dus vlot water afvoeren.
De bomen kunnen niet goed tegen hevige wind. Die doet de luchtvochtigheid te veel dalen, dehydrateert de bloemen, verstoort bestuiving en doet vruchten vallen vóór ze rijp zijn. Daarom worden ze er soms tegen beschermd met windschermen.
De meeste vruchten rijpen aan de boom. Avocado's niet: ze beginnen in principe pas te rijpen na de pluk. Gevolg is dat het mogelijk is de vol uitgegroeide avocado's tot liefst 18 maanden aan de boom te laten hangen als de tijd nog niet gunstig is om ze te verkopen, bijvoorbeeld omdat de prijs voor de vruchten nog zal stijgen. Maar hoe langer het duurt tot ze worden geplukt, hoe groter de kans dat de (onrijpe) vrucht alsnog spontaan van de boom valt.
Dankzij het enten levert een avocadoboom al na één à twee jaar vruchten. Bij zaaien zouden we daar 7 à 10 jaar op moeten wachten. De reden is dat de ent afkomstig is van een boom die al wat jaren op de teller heeft; wanneer die groeit, vormen zich daardoor bloemen en vruchten op een vroeger moment dan wat te verwachten is op basis van de leeftijd van de jonge onderstam.
Het enten zorgt ook voor een meer voorspelbare hoeveelheid en een hogere kwaliteit van de vruchten. Stel bijvoorbeeld dat een avocadoboom, dankzij zijn goede genetische materiaal, veel goede vruchten geeft. Aangezien de enten die van die boom komen hetzelfde genetische materiaal hebben, kunnen we voorspellen dat de kwaliteit en hoeveelheid van de vruchten van zijn enten vergelijkbaar, dus goed zal zijn, als ze groeien in een vergelijkbare, gunstige omgeving.
Er zijn veel telers die avocadobomen planten in een omgeving waar ze die regelmatig moeten irrigeren om hoge opbrengsten te kunnen halen. In de meeste boomgaarden staat dan ook een kleine sproeier onder elke boom om die van water te voorzien. Volwassen bomen krijgen ook een stikstofrijke meststof.
De belangrijkste kwelduivel van avocadobomen is Phytophthora cinnamomi. Dat is een oömyceet. Oömyceten zijn schimmelachtige micro-organismen. Phytophthora cinnamomi veroorzaakt wortelrot en gedijt in te vochtige grond.
Fungi omvatten onder meer schimmels en gisten. Sommige fungi kunnen schade veroorzaken aan de avocado’s. Telers kunnen de kans erop verminderen door een goed beheer van de boomgaard, bijvoorbeeld door voldoende verluchting, en door dood hout en dode vruchten te verwijderen.
Wanneer bomen ziek zijn geworden, kan een behandeling met fungicides noodzakelijk blijken. Daarmee sproeien gebeurt niet alleen om een besmetting te bestrijden. Ook wordt preventief gesproeid. Dat gebeurt in de eerste plaats om te vermijden dat de vruchten na de pluk, wanneer ze rijpen, aangetast worden door bijvoorbeeld schimmels. Preventief sproeien gebeurt vaak in landen waar de luchtvochtigheid opvallend hoog is.
Avocadobomen kunnen last krijgen van insecten. Bijvoorbeeld hebben ze soms te lijden van tripsen, zoals de avocadotrips (Scirtothrips perseae). Tripsen zijn kleine, slanke insecten met gerafelde vleugels. Ook fruitvliegen, rupsen, mijten en andere organismen kunnen de bomen schade berokkenen. Telers kunnen problemen oplossen door aangetaste vruchten te verwijderen en te vernietigen, en door te sproeien met pesticiden. In mindere mate kunnen ze ook biologische methodes toepassen, bijvoorbeeld door te zorgen dat in de boomgaard veel roofwantsen en andere insecten gedijen die insecten aanvallen die schadelijk zijn voor de avocado.
De avocado is een climacterische vrucht, net als de appel en de banaan. Dat betekent dat ze volgroeid raakt aan de boom, maar rijpt na de pluk. Haar ademhaling wordt intenser eenmaal ze begint te rijpen, en ze produceert dan ethyleen. Dat ethyleen doet ook andere climacterische vruchten in de buurt sneller rijpen.
Bewaring bij lage temperatuur stelt de ethyleenproductie uit of vertraagt die. Zo rijpt de avocado minder snel. Een ander trucje is zakjes met een product dat ethyleen absorbeert, op te hangen: zo daalt de hoeveelheid ethyleen in de opslagplaats of zeecontainer.
Een methode om avocado's langer houdbaar te maken, is ze te bewaren bij gemodificeerde atmosfeer. Dat houdt in dat rond de avocado's een verpakking komt, bijvoorbeeld plasticfolie, die ervoor zorgt dat de CO2 (koolstofdioxide) die de avocado's bij hun ademhaling uitwasemen, zich opstapelt om hen heen, terwijl de concentratie O2 (zuurstof) daalt omdat de vruchten die verbruiken. De verpakking is weliswaar gesloten rond de avocado's, maar heeft ook een groot aantal microscopisch kleine gaatjes, omdat het product toch enigszins moet kunnen ademen.
Hoe meer avocado’s er worden geteeld, hoe meer pesticiden er worden gebruikt. Die pesticiden kunnen in water terechtkomen, dus ook in het drinkwater. Bovendien zijn er pesticiden die niet vlot afbreken en zich opstapelen in de bodem. Dat zou vooral gebeuren in de Mexicaanse deelstaat Michoacán, 's werelds belangrijkste teeltgebied van avocado. De pesticiden hebben daar volgens sommigen tot gevolg dat mensen in de regio vaker last hebben van vermoeidheid, hormonale afwijkingen, ademhalingsproblemen, spijsverteringsproblemen en kanker.
Bos en regenwoud worden illegaal gekapt om plaats te maken voor avocadoboomgaarden. Volgens het Mexicaanse nationale instituut INIFAP gaat het in deelstaat Michoacán over 600 à 1000 hectare per jaar. En onderzoekers aan enkele Mexicaanse universiteiten, onder meer de Universidad de Guadalajara, concludeerden in 2018 dat in die deelstaat tussen 2005 en 2017 elk jaar iets meer dan 500 hectare is ontbost voor de avocadoteelt. Ze verwachten bovendien dat deze ontbossing de volgende jaren aan datzelfde tempo zal verdergaan.
In Mexico is alleen al in Michoacán tussen 1976 en 2017 ruim 26.000 hectare illegaal ontbost. Ter vergelijking: de oppervlakte van stad Antwerpen is 20.451 hectare.
Avocado's hebben een watervoetafdruk van 1.981 m3/ton. Met andere woorden, om één kilogram te telen, is bijna 2.000 liter water nodig.
Sommigen vergelijken dat met de watervoetafdruk van sla, die 237 m3/ton bedraagt. We zouden het ook kunnen vergelijken met de watervoetafdruk van de appel: die bedraagt 822 m3/ton. Maar eigenlijk zijn die vergelijkingen niet ideaal. Beter is te vergelijken met de watervoetafdruk van een andere olierijke vrucht: de olijf. Die bedraagt liefst 3.015 m3/ton. De watervoetafdruk van olierijke gewassen (zoals oliepalmvruchten, zonnebloemzaad, kokosnoten, ...) is gemiddeld ongeveer 2.364 m3/ton.
Als er in een regio avocadobomen worden geteeld, dan ontstaan er natuurlijk problemen als er in die regio meer geteeld wordt dan die regio op vlak van water aankan. Dat is bijvoorbeeld het geval in sommige regio's in Zuid-Afrika, die nu al enkele jaren met waterschaarste kampen. Meer dan 60 procent van het water wordt er gebruikt voor de irrigatie van allerlei teelten. Ook sommige regio's in Peru en Chili zijn eigenlijk te droog voor avocadoteelt.
Een voorbeeld van zo'n gebied met ernstige problemen is Petorca, een Chileense provincie waar veel avocado's worden geteeld. Daar hebben de vruchten, samen met de klimaatverandering, er toe bijgedragen dat de rivieren Ligua en Petorca zijn uitgedroogd. Ook de grondwaterspiegels zijn fors gedaald. Daardoor blijft er minder water over voor de lokale bevolking. Velen krijgen enkel nog water van tankwagens die het aanvoeren. Dat is niet altijd van goede kwaliteit: er zijn meldingen van water dat geel is, vuil is en sterk naar chloor ruikt. Het is ook al gebeurd dat het water in de tankwagens meer ongewenste bacteriën bevat dan wettelijk toegelaten. De situatie wordt nog prangender doordat een aantal telers illegale, ondergrondse pijpleidingen heeft aangelegd van rivieren naar hun boomgaarden. In 2011 ontdekte een satelliet er 65.
De uitstoot van broeikasgassen, uitgedrukt in CO2-equivalenten, is in Europa 0,43 kg per kilo avocado's. Ter vergelijking: die van Europese olijven bedraagt 3,66 kg per kg. De koolstofvoetafdruk van avocado's die elders zijn geteeld, bedraagt 0,88 kg per kg. Dat is gerekend vanaf de boomgaard tot de aankomst in een distributiecentrum in het Verenigd Koninkrijk.
De koolstofvoetafdruk is 0,43 kg per kg avocado's geteeld in Europa en 0,88 kg per kg elders geteeld, gerekend vanaf de boomgaard tot de aankomst in een distributiecentrum in het Verenigd Koninkrijk.
De enorme afstand die avocado's moeten afleggen vanuit verre gebieden zoals Latijns-Amerika, en dat doorgaans in gekoelde containers, is ongetwijfeld een belangrijke verklaring voor de meer dan dubbel zo grote koolstofvoetafdruk van avocado's die van buiten Europa worden ingevoerd. Van Peru naar Brussel, bijvoorbeeld, is de afstand in vogelvlucht 10.447 kilometer. Voor avocado's die in Spanje zijn geteeld, is dat 1.315 kilometer.
Om de druk van avocado's op het milieu te kennen, paste de Nederlandse milieuorganisatie MilieuCentraal de ReCiPe-methode toe. Die maakt levenscyclusanalyses van allerlei producten en is tot stand gekomen door samenwerking van een groot aantal wetenschappers. Ze houdt rekening met het gebruik van fossiele brandstoffen (onder meer voor vervoer), bijdrage aan klimaatverandering, landgebruik en waterstress (het watergebruik in relatie tot de hoeveelheid water). De impact van bestrijdingsmiddelen, echter, is niet meegenomen.
Op basis van ReCiPe kende MilieuCentraal groenten en fruit scores toe van A tot E, met A als beste score. A en B staan voor 'goede keuze', C voor 'tweede keuze', D en E voor 'te vermijden'.
De organisatie geeft avocado's die met schip zijn ingevoerd uit Chili, Kenia, Mexico, Peru en Spanje allemaal een score B. Het zijn de avocado's uit Zuid-Afrika waar ze twijfels over heeft: die krijgen score C, omdat ze oordeelt dat de druk op de grond- en oppervlaktewaters daar het grootst is.
Vroeger lagen er vaak onrijpe avocado's in de winkel. Consumenten kochten die en moesten dan wachten tot de avocado rijp was, of ze wisten niet dat ze nog niet rijp waren en aten dus onrijpe avocado's.
Kort na de eeuwwisseling boden enkele fruitbedrijven een antwoord op die situatie door op grote schaal avocado’s te rijpen, zodanig dat avocado's in de winkelrekken kwamen te liggen die net rijp genoeg zijn. De consumenten kochten ze gretig, zodat steeds meer bedrijven dit zijn gaan doen.
Dat rijpen gaat als volgt. De avocado's komen terecht in een plaats van 18 à 25 °C. Dat zet de rijping in gang. Soms wordt ook ethyleengas in de atmosfeer om hen heen gepompt. Zo duurt het nog drie tot zes dagen voor de avocado zacht genoeg is om in de winkel als eetrijp te verkopen.
Bedrijven zijn in de loop der jaren steeds meer beroep gaan doen op wetenschappers om het rijpingsproces verder te optimaliseren. Daar controle over hebben, is namelijk moeilijker dan bij bijvoorbeeld bananen. Zo valt vandaag 10 à 15 procent van de avocado’s tijdens het rijpen uit. Ook trachten de wetenschappers oplossingen te vinden voor het feit dat een partij niet uniform rijp wordt.
Wanneer een fabriek avocado's verwerkt tot producten zoals guacamole, avocadopuree, -stukjes of -saus, gebruikt die enkel hun vruchtvlees. Andere onderdelen, zoals pit en schil, zijn reststromen. Als de verwerking gebeurt in landen met avocadoteelt, worden die vaak gestort in de avocadoboomgaard. Wat daar ook gebeurt, is pitten en schillen verbranden, waarna met de hitte bijvoorbeeld water wordt verwarmd. In de Benelux zijn de belangrijkste opties er dierenvoeders van maken, vergisten, composteren of als brandstof gebruiken.
Sommigen proberen methodes op punt te stellen om van de pit biodiesel te maken. Anderen trachten ze te verkolen zodat 'actieve kool' ontstaat: actieve kool heeft zeer veel toepassingen, onder meer bij het ontgeuren en ontkleuren van wijn, zuiveren van water en nog veel meer.
Bij de productie van avocado-olie vormen niet alleen pit en schil een reststroom, maar ook de pulprest. Ook daarvan kan veevoer worden gemaakt.
Schade zoals deuken en krassen doen avocado's snel bederven. De dozen waarin ze getransporteerd worden, en soms ook in de winkel liggen, zijn daarop voorzien. Golfkarton bijvoorbeeld dempt schokken. Er zijn ook avocado's die worden vervoerd in plastic of houten kratten. Kartonnen kratten zijn in principe niet herbruikbaar. Plastic kratten wel. Houten kratten ook, maar die komen in Europa nauwelijks voor.
Soms worden de vruchten in de krat gelegd in trays die ongeveer de vorm van de avocado hebben, zodat ze niet veel kunnen bewegen en niet tegen andere avocado's botsen. Het gebeurt ook dat de avocado's door hun onrijpheid nog dermate hard zijn dat ze tegen een stootje kunnen en in big bags worden vervoerd. En in de winkel vinden we avocado's soms ook in netzakken of plastic schalen.
Verwerkte avocado kan in een zeer wijd scala verpakkingen voorkomen. Guacamole zit bijvoorbeeld in sommige supermarkten in plastic potjes die bovenaan met aluminiumfolie zijn afgedicht. Soms bevindt dat product zich in een verpakking die handig is voor gebruik in restaurants: bijvoorbeeld in grote, stevige plastic zakken van enkele kilo’s.
Er zijn avocadosauzen te vinden in plastic knijpflessen en avocado-olie in glazen flessen.
Wie echt niets wil weggooien na eten van een avocado, kan cocktailavocado's proberen, ook wel babyavocado's genaamd. Ze groeien uit onbevruchte bloemen van avocadobomen, naast de normale avocado's. Cultivars als Fuerte en Mexicola blijken aardig wat cocktailavocado's op te leveren.
Cocktailavocado's zijn vijf tot acht centimeter lang, groeien naast de normale avocado's, zien eruit als kleine komkommertjes en hebben een dunne, olijfgroene, eetbare schil. Bovendien hebben ze geen pit. Ze smaken in grote mate zoals de avocado's die we gewoon zijn.
Vroeger werden ze als mislukte vruchten beschouwd en daarom dan ook genegeerd of weggegooid. Vandaag komen ze op de markt als nicheproduct. Sommige telers zien er een kans in en streven er intussen bewust naar de bevruchting van bloemen te verhinderen, zodat er cocktailavocado's in plaats van gewone vruchten ontstaan.
Voorlopig is het aanbod van zulke avocado's gering. Toen de Britse warenhuisketen Marks & Spencer eind 2017 de hand kon leggen op een aantal exemplaren en die in haar winkels aanbood, haalden ze daarmee de internationale pers, zo bijzonder was het. Wie ze dus wil kopen ergens in de Benelux, zal het niet makkelijk hebben. Maar de kans lijkt groot dat dit in de loop van de volgende jaren zal veranderen.
We kunnen zelf schil en pit composteren. Om dat vlotter te laten verlopen, kunnen we de schil in kleine stukjes knippen met een schaar. Tevens is het een goed idee de pit te verbrijzelen om de compostering ervan sneller te laten verlopen.
De schil kunnen we ook gebruiken om er biodegradeerbare potjes van te maken waarin we plantjes zoals courgettes, pompoenen, ... kunnen voorzaaien, waarna ze met pot en al de grond in kunnen.
Als we de pit niet composteren, kunnen we ze gebruiken om onze eigen avocadoboom te laten groeien.
Op de creatieve toer? Je kunt beeldjes snijden uit de pit, je kunt er oorbellen van maken of hangers voor een halsketting, en nog veel meer. Eventueel kun je die knutselwerkjes dan ook nog online te koop aanbieden om er zo nog geld aan verdienen ook. Aan inspiratie geen gebrek.
