Tracés
Artikels
Community
Zoeken
Ook je steentje bijdragen?
Word lid
word lid
De pesticiden op fruit overschrijden niet vaak de Europese maximumlimiet (Maximale Residu Limiet, MRL). Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) controleerde in 2015 1.993 stalen van fruit, groenten en granen, waarvan 97,3 procent aan de normen voldeed. Dat geldt voor de stalen die vallen onder het normale controleplan. Daarnaast worden non-conformiteiten opgevolgd. Dat wil zeggen dat de stalen met dezelfde afkomst als stalen die eerder al niet aan de normen voldeden extra in de gaten worden gehouden. Dat gold in 2015 voor 87 stalen. 75,9 procent daarvan zat onder de maximumlimiet voor pesticiden. De Europese maximumlimiet ligt honderd tot duizend keer lager dan de limiet waarbij de mens schadelijke gezondheidseffecten kan ondervinden. Op basis van de controleresultaten en het consumptiepatroon van de gemiddelde Belg, schat het voedselagentschap FAVV dat de blootstelling aan bestrijdingsmiddelen veel lager ligt dan de aanvaardbare dagelijkse inname.
Ook de EFSA besluit dat het risico dat de consument blootgesteld wordt aan een hoeveelheid pesticide die schadelijke effecten kan hebben op korte of lange termijn, laag is. In de analyse houden ze echter nog geen rekening met het mogelijke effect van een mix aan bestrijdingsmiddelen.
Of pesticiden samen gevaarlijker zijn dan individueel, hangt af van soort tot soort. Elk middel heeft een andere werking. De kans dat herbiciden die planten bestrijden onze gezondheid zullen schaden, is kleiner dan de kans dat een insecticide ons lichaam beïnvloedt. En wel omdat we biologisch dichter bij insecten dan bij planten staan. Verschillende insecticiden werken in op verschillende organen van het insect. Sommige op het zenuwstelsel, andere blokkeren bijvoorbeeld de energievoorziening van de lichaamscellen. Als de middelen die je opeet allemaal inwerken op een ander orgaan in het lichaam, is er geen probleem. Als ze allemaal inwerken op hetzelfde menselijke orgaan, kan een te hoge opgetelde dosis wel schadelijk zijn.
De EFSA werkt momenteel aan een methode om het gezamenlijk effect van meerdere middelen op de gezondheid in te schatten. Binnen enkele jaren wordt die methode voor de erkenning van middelen op de markt in gebruik genomen.
Ook de bioboer past het principe van de geïntegreerde teelt toe. Hij probeert ziektes en plagen in de eerste plaats te voorkomen door bijvoorbeeld sterkere gewassen te kiezen, die beter opgewassen zijn tegen schimmels en insecten. In de biologische landbouw zijn synthetische pesticiden verboden. Wat wel mag, zijn natuurlijke bestrijdings- en beschermingsmiddelen. Het gaat over een vijfentwintigtal producten. Daarnaast doet een bioboer bijvoorbeeld ook aan handmatige of machinale onkruidbestrijding. In de reguliere teelt zijn zo’n 350 middelen toegestaan.
Systemische pesticiden zijn pesticiden die door de plant worden opgenomen en die je niet van je appel af kunt wassen. Andere bestrijdingsmiddelen zijn dan weer waterafstotend, zodat de regen ze niet kan wegspoelen. Met spoelen met water kan je hooguit 25 procent van de bestrijdingsmiddelen verwijderen. Soms verwijder je zelfs helemaal niets. Wassen met water en bakpoeder is volgens Amerikaanse chemici een effectieve methoden. Zij toonden aan dat een oplossing met één procent bakpoeder volstond om de twee onderzochte pesticiden grotendeels (tot 92%) te verwijderen. Daarvoor wasten ze de appels wel twaalf minuten lang. Als je de appel schilt, haal je ongeveer 75 procent van de pesticiden weg.
Als fruitstalen gecontroleerd worden op de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen, zit de schil er nog rond. Ook een ongeschilde appel overschrijdt de maximumdosis dus niet.
Bij de teelt van appels wordt, zoals bij die van vele gewassen, het bestrijdingsmiddel glyfosaat toegepast om onkruid te vernietigen. Glyfosaat is de laatste jaren verschillende malen in opspraak geweest, omdat er onenigheid bestaat over of het al dan niet kankerverwekkend is. Omdat de vruchten niet besproeid mogen worden met glyfosaat, zijn er geen residuen van glyfosaat op onze appels aanwezig.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) raadt aan minstens 400 gram fruit en groenten (vijf porties) per dag te eten. Aardappels, zoete aardappels, maniok en andere zetmeelrijke wortels horen daar niet bij. De organisatie schat dat in 2013 zo’n 5,2 miljoen sterfgevallen wereldwijd te wijten vielen aan een tekort aan groenten en fruit.
*DeWereldgezondheidsorganisatie (WHO) raadt maximaal 25 gram suiker per dag aan, maar het suiker in fruit valt daar niet onder. De suikers in het fruitsap dat je koopt in de winkel, tellen wel.
Uit een enquête bij 480.000 mensen uit tien Europese landen, blijkt dat wie vaker appels en peren eet, minder kans heeft om longkanker te krijgen. Dat geldt zelfs voor rokers. Een Italiaanse studie vond een verband tussen het dagelijks eten van minstens één appel van gemiddelde grootte (166 gram) en een verlaagde kans op kankerontwikkeling aan verschillende organen (mondholte, slokdarmhoofd, slokdarm, darm, strottenhoofd, borst, eierstokken en prostaat).
Dierproeven tonen aan dat ratten die gedurende zeven weken dagelijks appelsap drinken beter beschermd zijn tegen darmkanker. Ratten die zes weken lang een extract van fenolen uit appels in hun drinkwater kregen, ondervonden hetzelfde effect. De onderzoekers berekenden dat je als mens ongeveer twee appels per dag moet eten om een in verhouding gelijke dosis actieve stoffen binnen te krijgen.
Onderzoekers testten de invloed van appels eten op borstkanker, door ratten te behandelen met een middel dat borstkanker veroorzaakt. Vervolgens werden de dieren 24 weken lang gevoerd met verschillende hoeveelheden appelextract (dat ongeveer 272 milligram fenolen per 100 gram appel bevatte). Bij ratten die een dosis kregen die het equivalent van een dosis fenolen (de gezonde stoffen in appel, zie verder) in één appel bevatte, verminderde het aantal nieuwe tumoren met 17 procent. Voor drie appels was dat 39 procent, voor zes appels 44 procent. Dat suggereert dat appels ook bij mensen preventief kunnen werken tegen kanker.
Appels zouden ook preventief werken tegen hart- en vaatziekten, wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak. In een Finse studie onder 10.000 mannen en vrouwen werd een link gevonden tussen appels eten en een verkleinde kans om een herseninfarct te krijgen of te sterven door een aandoening aan de kransslagader. In de groep vrouwen die meer dan 71 gram appel per dag at, lag de sterftekans 43 procent lager dan bij vrouwen die weinig of geen appels aten. Mannen die meer dan 54 gram appel per dag aten, hebben een 19 procent lagere sterftekans dan de controlegroep. In een Amerikaanse studie, met 34.000 deelnemers, werd het eten van appels eveneens gelinkt aan een verminderde kans op kransslagaderaandoeningen en sterfte wegens hart- en vaatziekten. Een derde studie, met 38.000 deelnemers, vond echter geen effect van het eten van appels op de kans op hart- en vaatziekten.
Amerikaanse onderzoekers stelden vast dat een dieet rijk aan appels, tomaten en bananen de longen langer gezond houdt. Ze ondervroegen 680 proefpersonen over hun eetgewoonten en testten hun longinhoud aan het begin en aan het einde van een periode van tien jaar. Aan het einde van het experiment stelden ze vast dat bij de proefpersonen die meer appels, bananen en tomaten aten, de longinhoud langzamer verminderde dan bij wie die producten minder vaak at. Dat effect gold ook voor rokers.
Een overzichtsstudie uit 2014 toonde een positief verband aan tussen het eten van fruit en groenten in het algemeen en een lagere mortaliteit. Dat wil zeggen: meer fruit en groenten eten verkleint de kans om binnen afzienbare tijd dood te gaan aan eender welke aandoening. De resultaten bevestigden ook dat mensen die meer fruit en groenten eten, minder kans hebben om te sterven aan hart- en vaatziekten.
Appels krijgen hun rode kleur voornamelijk dankzij de fenolen, meer bepaald de flavonoïden (of nog specifieker: anthocyanen), in de schil. Anthocyanen geven onder andere rode kool die typisch paarsrode tint en zorgen voor de kleurenpracht in de herfst. Voor de productie van anthocyanen heeft de appel zonlicht nodig. Sommige planten verhogen hun productie van anthocyanen als het koud is, zodat ze beter bestand zijn tegen de barre omstandigheden. Ook bij appels blijkt dat het geval; appelkwekers merken dat zonnige dagen en frisse nachten de meest rode appels voortbrengen.
Die rode kleur is niet alleen mooi, anthocyanen zouden ook gezond zijn. Wetenschappers die ratten voeren met maïs met extra anthocyanen, ontdekten dat de dieren beter beschermd waren tegen hartfalen dan soortgenoten die maïs zonder anthocyanen te eten kregen.
Muizen van een ras dat makkelijk kanker ontwikkelt, kregen tomaten met extra anthocyanen. Met dat dieet leefden ze langer en ontwikkelden ze minder tumoren. Zowel de maïs als de tomaten waren genetisch gemanipuleerd om meer anthocyanen te bevatten.
Volgens enkele studies zouden de anthocyanen in appels ook symptomen van astma verlichten.Voorlopig is er echter nog onvoldoende bewijs op basis van experimenten met proefpersonen, om zeker te zijn van het gezonde effect van anthocyanen en andere polyfenolen.
Momenteel experimenteren wetenschappers met appels die tot 120 keer meer anthocyanen bevatten. Anthocyanen vind je ook terug in andere vruchten, zoals bosbessen. Dat ze in bosbessen aanwezig zijn in veel grotere concentraties, zie je aan hun donkere kleur. Wereldwijd staan appels in de top vier als belangrijke bron van fenolen.
Het vettige laagje dat je soms voelt op een appel, is niet ongezond. Het is een waslaagje dat van nature aanwezig is. Dat beschermt de vrucht tegen onder andere regen, wind, bacteriën en schimmels. Tijdens het bewaren vertraagt de waslaag de ademhaling (zie Teelt-‘Ademende appel’) en het verlies aan vocht, structuur en gewicht dat daarmee gepaard gaat. Als de waslaag met zeep wordt verwijderd, verliest de appel op een dag tijd een tiende van zijn gewicht aan vocht. Ook zal hij snel bruin worden, door oxidatie.
In de koelkast blijven appels het langst goed, je kan ze er 14 tot 28 dagen bewaren. Bij de koeling blijven alle voedingsstoffen behouden. In de fruitschaal blijven ze drie tot zeven dagen houdbaar. Stel de appels niet bloot aan direct zonlicht.
