Onder hun verleidelijk glanzende jasje, leveren bessen je een bom aan gezonde antioxidanten. Hun weg naar het fruitkraam is niet altijd eenvoudig, want bessenboeren vinden steeds minder handen bereid tot plukken. Bovendien groeien onze verse bessen vaak aan de andere kant van de wereld.
Hoewel we al sinds de Romeinen bessen cultiveren, duurde het bij sommige soorten tot de 19e eeuw voor we ze op grote schaal getemd kregen. De Finnen maken zich geen zorgen over ontembare bessen. Daar zijn wilde soorten lucratiever. In de rest van Europa worden ze op steeds grotere schaal geteeld, vooral in Polen. Bij ons zijn frambozen en bramen het populairst. De blauwe bes is in Nederland zelfs het derde meest geteelde fruit na appels en peren.
Vroeger hadden we in de zomer verse bessen en de rest van het jaar confituur. Dankzij nieuwe technieken kunnen we ze bijna het hele jaar vers van eigen bodem eten. Ze worden meestal handgeplukt door seizoenarbeiders uit het buitenland om de loonkosten te drukken.
Bessen kan je drogen, invriezen, persen en tot pulp of poeder verwerken. Fabrikanten in België en Nederland halen hun diepvriesbessen uit Servië en verwerken ze verder in smoothies, confituur, yoghurt en andere producten. In het eindproduct zal je weinig bessen bespeuren. Soms zitten er vreemde stofjes in, zoals Peruaanse luizen, druivensap of jeanskleurstof.
Bessen zijn beperkt houdbaar. Daarom worden ze na de oogst als de bliksem koel getransporteerd, bij een hoge luchtvochtigheid en weinig zuurstof. Export uit onze streek blijft binnen Europa, maar in de winter halen we steeds vaker bessen uit Chili, Mexico en Peru. Omdat ze zo fragiel zijn, gaat het transport over lange afstanden altijd per vliegtuig.
Een gemiddelde Belg eet jaarlijks 600 gram bessen. Hoewel onze boeren vooral frambozen telen, eten we liever blauwe bessen. Ze zitten boordevol vitaminen, mineralen, vezels en antioxidanten waar je langer van in leven zou blijven. Bessen worden al sinds de prehistorie als medicijn gebruikt, maar niet alle claims hebben een grond van waarheid.
Naar schatting gaat gemiddeld vijftien procent van de bessen verloren omdat ze niet voldoen aan de kwaliteitseisen. Die komen terecht op de composthoop of in veevoeder. Er wordt hard gewerkt aan nieuwe technieken om meer uit de misbaksels te halen, zoals cosmetische olie en microparels uit frambozenpitjes ter vervanging van vervuilend microplastic in tandpasta en douchegel, of fruitleer.