Deze website gebruikt cookies. Ik ga akkoord met de privacy policy
OK
Filter
Milieu Sociaal Gezondheid Dierenwelzijn toon alles

Hoe werkt dat, zo'n tracé?

In een tracé volg je al scrollend de weg die een product aflegt, van de teelt tot afval. In de menubalk bovenaan klik je op de verschillende stadia in het tracé om meteen te springen naar het stadium waarin je interesse hebt. 

Linksboven staan de vier categorieën Milieu, Sociaal, Gezondheid en Dierenwelzijn. Je kunt de informatie filteren op die categorieën.

Tijdens het scrollen kom je de knop 'Laad meer info over ...'. Druk daarop om alle informatie binnen een stadium te laden.

Tussen de informatieblokjes kom je ook artikels tegen waarin onze journalisten dieper ingaan op een opmerkelijk aspect binnen het tracé van het product. 

Onderaan deze pagina kun je reacties plaatsen over de informatie die je hebt gelezen. Ook op de Community-pagina vind je mogelijkheden om je mening, aanvulling, of compliment te geven.

Veel plezier met dit tracé!

sluiten

Tracé van Suiker

hoe werkt dit?
Milieu
Sociaal
Gezondheid
Dierenwelzijn
Milieu
Sociaal
Gezondheid
Dierenwelzijn

Tracé van Suiker

filter: Sociaal

Intro

Teelt

Boeren zijn op Maderia aan het werk met suikerriet. In de 15e eeuw werd op het Portugese eiland voor het eerst suikerriet op grote schaal verbouwd, geraffineerd en verhandeld.​​
Sociaal

De eerste geraffineerde suiker

Suikerriet (Saccharum officinarum) groeit oorspronkelijk in Zuidoost Azië. Het is een grassoort die enkel in subtropische en tropische streken voorkomt. 

Zo’n 3.500 jaar geleden verspreidden zeevaarders de plant langs de kusten van de Indische en de Stille Oceaan. 

In India werd 2.500 jaar geleden voor het eerst suiker chemisch geraffineerd. Bij raffinage wordt de suiker zo zuiver mogelijk gemaakt. Rond de dertiende eeuw bereikte de techniek het Middellandse zeegebied en groeiden Cyprus en Sicilië uit tot de belangrijke centra van de suikerproductie. In die tijd was suiker zeldzaam en duur. Op Madeira werd in de 15e eeuw voor het eerst suikerriet op grote schaal verbouwd, geraffineerd en verhandeld.

Sociaal

Columbus nam suikerriet mee op zijn tweede reis naar de Nieuwe Wereld. Later werd het in de Caraïben geteeld door de kolonisten en tot kristalsuiker verwerkt door Afrikaanse slaven, om vervolgens naar Europa geëxporteerd te worden.

Het suikerriet werd vermalen in een molen, aangedreven door ossen. Het ontrokken sap vloeide naar de kookruimte waar de vloeistof werd gekookt en gerafineerd.
Sociaal

Slavernij op de suikerrietplantage

In het begin van de slavernijperiode verscheepten ze de slaven in kleine aantallen, maar de vraag groeide door de populariteit van de suikerrietteelt. Tussen 1500 en 1875 maakten meer dan 12,5 miljoen Afrikanen gedwongen de oversteek. Bijna twee miljoen stierven aan boord. Van de overlevenden belandde ongeveer zes miljoen op een suikerrietplantage.

Sociaal

Ook de Nederlandse kolonisten verscheepten zo’n 600.000 slaafgemaakte mensen vanuit Afrika, onder andere om op de suikerrietplantages in Suriname te werken. In de documentaire ‘Amsterdam, sporen van suiker’ (https://joop.bnnvara.nl/videos/amsterdam-sporen-suiker), ontdekken bekende Nederlanders hun door slavernij getekende familieverleden.

Zwangere vrouwen moesten gewoon blijven werken.
Sociaal

Extreem zware arbeid

Op plantages van andere gewassen groeide het aantal slaven naarmate er meer kinderen geboren werden. Op de suikerrietplantages was dat niet het geval. Het werk was er extreem zwaar, waardoor de gezondheid van de slaven slecht was en er meer van hen stierven dan op andere plantages

De plantagehouder dwong zwangere vrouwen om tijdens de zwangerschap verder te werken en na de bevalling zo snel mogelijk weer aan het werk te gaan. 

Kinderen vanaf vijf jaar oud gingen mee het veld op.

Sociaal

Beschikbaar voor de gewone mens

Door de slavenarbeid werd suiker massaal geproduceerd. Suiker evolueerde van een luxegoed naar een basisproduct dat, ongeveer vanaf 1500, ook voor de gewone Europeaan beschikbaar was.

Suikerbieten worden tot kristalsuiker verwerkt in een fabriek in Frankrijk omstreeks 1843.
Sociaal

Opkomst suikerbiet

Toen Napoleon tussen 1806 en 1814 de handel blokkeerde tussen het Europese continent en Groot-Brittannië, moest Europa het doen zonder de Britse koloniale producten, waaronder rietsuiker. Slimme ondernemers zochten uit hoe ze suiker konden onttrekken aan bieten (Beta vulgaris subsp. vulgaris var. altissima). Die konden de boeren gemakkelijk telen in het gematigde Europese klimaat.

Fabrieksmedewerkers in China scheppen maïs voor de productie van maïssiroop.
Sociaal

Tot de jaren zeventig bleven riet en bieten 

de belangrijkste bronnen van suiker, 

tot de stijgende prijzen leidden tot de uitvinding 

van fructoserijke maïssiroop.

Sociaal

Meer riet dan biet

Vandaag is ongeveer twee derde van de wereldwijde suikerproductie afkomstig van suikerriet en een derde van suikerbiet.

Een Paraguyaanse boer met resten van de suikerriet, die gebruikt worden als veevoer.
Sociaal

Oneerlijke handelsregels

Volgens Oxfam zorgen de Europese handelsregels voor een onevenwicht op de suikermarkt. Europa schermt haar suikermarkt sterk af. Wie suiker uit bijvoorbeeld Paraguay wil importeren, betaalt een importheffing van 419 euro per ton. Zonder dat tarief zou de suiker 900 euro kosten. Door die heffing maakt de Paraguyaanse suiker geen kans op de Europese markt.

Een Indiase vrouw draagt suikerriet op haar hoofd.
Sociaal

Voor sommige landen (vb. Brazilië, India, Cambodja) 

gelden die invoertaksen niet, dankzij het Europese programma 

Everything But Arms (EBA). Multinationale suikerproducenten 

maken daar handig gebruik van en leggen er grote 

suikerrietplantages aan. Daardoor maken kleinschalige 

lokale producenten geen kans meer of worden ze zelfs 

van hun land verjaagd (landroof).

Sociaal

Landroof

Landroof vindt onder andere plaats in Cambodja, waar meer dan 1.000 inwoners van hun land verdreven werden om er op grote schaal suikerriet te verbouwen. 

Waarnemers van Equitable Cambodia en Inclusive Development International meldden in 2013 ook 85 gevallen van kinderarbeid op de Cambodjaanse plantages

Sinds 2008 groeide de Cambodjaanse export van suiker naar de EU enorm. In 2013 exporteerde het land zo goed als al zijn suiker (65.000 ton) naar Europa.

Sociaal

De suikerrietindustrie in Cambodja is in de afgelopen jaren enorm gegroeid. Helaas gaat de grotere export gepaard met landroof.

Verwerking

Een trailer met honinggraten in een veld in Roemenië.
Sociaal

Na China is de EU de grootste honingproducent, met jaarlijks ongeveer 250.000 ton honing. In het zuiden van Europa wordt de meeste honing geproduceerd. Belangrijke landen zijn, in dalende lijn: Roemenië, Spanje, Hongarije, Duitsland, Italië, Griekenland, Frankrijk en Polen.

Een imker controleert een bijenkorf in een natuurreservaat in China.
Sociaal

Honing importeren

Ondanks dat de EU een grote honingproducent is, importeert de EU meer dan dat ze exporteert: maar liefst veertig procent van alle honing is geïmporteerd. De helft daarvan is afkomstig van China.

Sociaal

Honingproductie wereldwijd

In de grafiek hiernaast zie je waar honing wordt geproduceerd. China staat met kop en schouder op nummer 1, de EU volgt.

Transport

Consumptie

Sociaal

Samen naar minder suiker

Het Britse Departement van Gezondheid en Sociale zorg publiceerde een rapport met een aantal manieren om de nationale inname van suiker te verlagen. Om dat doel te bereiken, zouden niet alleen de consumenten een inspanning moeten doen, maar ook de overheid, de supermarkten en de voedingsindustrie. Methoden die zij zien als veelbelovend zijn onder meer

  1. Minder prijspromoties in de supermarkt

  2. Minder reclame door de voedingsindustrie

  3. Duidelijkheid over voedingswaarde en de link met gezondheid

  4. Wijziging van recepten en portiegrootte voor verpakt voedsel en in restaurants

  5. Suikertaks

Sociaal

Volgens een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) uit 2016 kan een taks op ongezonde voeding de volksgezondheid ten goede komen. Dat besluit de organisatie op basis van elf recente overzichtsstudies. De taks zou pas effectief zijn bij een prijsstijging van meer dan 20 procent en als hij gepaard gaat met een prijsdaling van gezonde voedingsmiddelen (bv. groenten en fruit) tussen de 10 en 30 procent.

Sociaal

Suikertaks: de voorstanders

Verschillende experts benadrukken dat het belangrijk is dat de taks gepaard gaat met het subsidiëren van gezonde voeding. Zo ook voedingsdeskundige Patrick Mullie (zie artikel ‘Suiker maakt ziek’): 

‘Het is totaal nutteloos zoete dranken en snacks te belasten om met dat geld bijvoorbeeld wegen aan te leggen’, vertelt hij. ‘Dat zijn gewoon extra belastingen waarmee je de gezondheid niet bevordert en waarmee je vooral de armere consumenten treft. Beter is het de opbrengsten te gebruiken voor maatregelen die overgewicht en obesitas voorkomen. 

Door bijvoorbeeld suikerrijke voeding extra te belasten en met dat geld gezonde voeding zoals groenten en fruit goedkoper te maken, zou het contrast tussen ongezonde en gezonde voeding groter worden en zou je gezond gedrag belonen.

Sociaal

Suikertaks: de tegenstanders

Er zijn ook tegenstanders van taksen op ongezonde voeding. De voedingsindustrie voert een wereldwijde strijd tegen onder andere de suikertaks, maar ook daarbuiten is niet iedereen laaiend enthousiast over de taks. 

Dat de taksen vaak te laag zijn (minder dan 20 procent prijsstijging) om een gedragsverandering teweeg te brengen en enkel bedoeld zijn om de staatskas te spekken, is een bekend argument. Bovendien gaat het wegvallen van de suikerquota (2017) wellicht gepaard met een prijsdaling tussen de 20 en 35 procent, omdat er dan meer suiker geproduceerd wordt.

Sociaal

België nummer 6 suikerconsumptie

De gemiddelde Belg spendeert slechts 0,3 procent van zijn budget voor voeding en drank aan suiker. Daar worden koekjes en frisdrank niet bij gerekend, dus geeft het geen realistisch beeld van het suikerverbruik.

Euromonitor berekende in 2015 het suikerverbruik in 54 landen, aan de hand van de hoeveelheid frisdrank en verpakt voedsel die per persoon gekocht werden. Volgens hun berekening zou de gemiddelde Belg 95 gram toegevoegde suiker per dag eten. 

Een onderzoek van Partena en iVox bevestigt dat resultaat: in België eet een man gemiddeld 100 gram suiker per dag, een vrouw 84 gram. Met die score zijn we de op vijf na grootste verbruiker van de onderzochte landen, na de VS, Duitsland, Nederland, Ierland en Australië

De aanbevolen dagelijkse maximum hoeveelheid vrije suiker bedraagt 50 gram

De grafiek hiernaast toont de resultaten voor alle landen.

Afval