Kokos bevat meer verzadigde vetten dan koolhydraten en eiwitten. Per 100 gram heb je ongeveer 3 gram koolhydraten, 4 gram eiwit en 40 gram vet. Op het vlak van duurzaamheid staat het op gelijke hoogte met andere teelten uit de (sub)tropen zoals bananen en koffie. Kies bij voorkeur dus voor Fair Trade of biologisch en liefst zonder, of met een milieuverantwoorde, verpakking. Kokosnoot wordt doorgaans verwerkt in andere bereidingen.
Kokosmeel, fijn gemalen gedroogd vruchtvlees, kan gebruikt worden in gebak. Kokosmelk- of room vind je vaak terug in Oosterse gerechten. Kokosolie of kokosvet kan je gebruiken om te bakken of braden, en vind je ook in veel bewerkte producten als koekjes, gebak, chocolade, energierepen, kokosbrood en dergelijke meer. Aangezien daar veel suiker aan is toegevoegd, en ze behalve energie weinig nuttige voedingsstoffen als vezels, vitaminen en mineralen leveren, behoren die producten tot de rode bol van de voedingsdriehoek.
Je hebt kokosmelk, kokoswater en kokosroom. Maar het een is het ander niet:
- Kokoswater is het vocht dat de kokosnoot zelf aanmaakt tijdens het groei- en rijpproces. De vrucht neemt immers regenwater op dat door de vezels van de bolster wordt gefilterd. Wat in de holle kern overblijft is schoon water waar de kokospalm vitamines en mineralen aan toevoegt. Kokoswater wordt in Azië, waar oppervlaktewater parasieten kan bevatten, veel gedronken als een veilige dorstlesser. Kokoswater bestaat voor 95% uit water en bevat ook wat suiker, vezel en eiwit, maar weinig of geen verzadigd vet. Kokoswater wordt door het Vlaams Instituut Gezond Leven in de grijze zone van de voedingsdriehoek gesitueerd omdat het dan wel suiker bevat, maar toch ook nuttige voedingsstoffen.
- Kokosmelk en kokosroom worden gemaakt door geraspt kokosvlees te laten weken in warm water. Ze zijn witter van kleur dan het kokoswater, zoals melk. Ze bevatten veel calorieën en verzadigd vet. De hoeveelheid water bepaalt of we over kokosmelk dan wel over kokosroom spreken. Bij kokosroom laat men het mengsel van water en kokosrasp staan totdat de room vanzelf komt bovendrijven. Het Vlaams Instituut Gezond Leven beschouwt kokosmelk of -room in blik of brik als een plantaardige variant op room, en situeert het in de grijze zone van de voedingsdriehoek.
Kokosdrinks bestaan dan weer uit een mengeling van kokosmelk en kokoswater, maar zijn geen volwaardig alternatief voor melk. Daarvoor bevatten ze te weinig eiwitten. Verrijkte sojadrinks zijn het enige volwaardige plantaardige alternatief voor melk.
Kokosolie of kokosvet wordt tegenwoordig ook bij ons gebruikt als bakvet of om te frituren. Het is een vet dat op lage temperaturen stolt, en in tegenstelling tot andere bakolieën in vaste vorm wordt verkocht. In de voedingsdriehoek wordt kokosolie in de oranje zone opgenomen, omdat het net als palmolie rijk is aan verzadigde vetzuren die het risico op hart- en vaatziekten verhogen. Je vervangt kokosvet dan ook beter door oliën rijk aan onverzadigde vetzuren zoals saffloer-, zonnebloem-, koolzaad-, lijnzaad-, mais-, olijf- en sojaolie. In tegenstelling tot andere oliën en vetten, bevat kokosvet ook nauwelijks vitamine E en vitamine K.
Aan kokosvet worden toch gezonde eigenschappen toegeschreven, maar die gelden als niet bewezen. Er zijn geen goedgekeurde gezondheidsclaims van de Europese Voedselveiligheidsorganisatie EFSA.