Allergenenwaarschuwing: "Veganistische" voedingsmiddelen kunnen melk en eieren bevatten

De term "veganistisch" verwijst meestal naar voedingsmiddelen die geen dierlijke ingrediënten (vlees, gevogelte, eieren, melk, vis, schaal- en schelpdieren) bevatten. Hoewel sommige consumenten ze gezonder vinden, zijn veganistische voedingsmiddelen ook een interessant alternatief voor consumenten die zich zorgen maken over het milieu, duurzame ontwikkeling en dierenwelzijn.

Maar een ander type consument wendt zich misschien om een heel andere reden tot deze producten: mensen die allergisch zijn voor eiwitten van dierlijke oorsprong, zoals koemelk en eieren. Met het oog hierop besloot onze onderzoeksgroep, een leider op het gebied van risicoanalyse van voedselallergenen in Canada, de volgende twee vragen te onderzoeken:

• Beschouwen consumenten die allergisch zijn voor dierlijke eiwitten veganistische producten als veilig?
• En zo ja, zijn deze producten echt veilig voor hen?

Wat zit er in voor consumenten met allergieën?

De antwoorden op deze vragen zijn cruciaal voor mensen met voedselallergieën die het risico lopen op mogelijk ernstige reacties (anafylaxie) door het consumeren van deze producten. Ongeveer zes procent van de Canadezen heeft een voedselallergie, waarvan 0,8 procent allergisch is voor eieren en 1,1 procent voor melk. Ondanks het feit dat verschillende vormen van immunotherapie of allergeendesensibilisatie veelbelovende resultaten hebben laten zien, is de meest effectieve strategie om allergische reacties te vermijden nog steeds om geen voedingsmiddelen te eten die allergenen kunnen bevatten.

Bij het kopen van voorverpakt voedsel vertrouwen consumenten met allergieën op verklaringen in de ingrediëntenlijst om vast te stellen welk voedsel veilig voor hen is. Regelgevende instanties die verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit en veiligheid van voedsel erkennen het belang van nauwkeurige ingrediëntendeclaraties voor allergische consumenten. Daarom is het verplicht om elk allergeen te vermelden dat vrijwillig is toegevoegd aan een voorverpakt voedingsmiddel.

Als het echter gaat om ingrediënten die onbedoeld aanwezig kunnen zijn – bijvoorbeeld als gevolg van kruiscontact tijdens de voedselverwerking – is er een lacune in de regelgeving. Deze ingrediënten worden meestal aangeduid met de waarschuwing "kan bevatten", die vrijwillig en willekeurig wordt gebruikt (of soms te veel wordt gebruikt) door voedselverwerkers.

Bovendien is de term "veganistisch" niet gestandaardiseerd of gedefinieerd in de Canadese regelgeving. In feite merkt de Canadian Food Inspection Agency op dat, met betrekking tot het gebruik van de term "veganistisch", “... bedrijven aanvullende criteria of normen kunnen toepassen die rekening houden met andere factoren naast de ingrediënten van het voedsel.” Details of voorbeelden van deze elementen worden echter niet gegeven. Dit gebrek aan een precieze wettelijke definitie verhindert de implementatie van nalevingseisen.

Toch zijn de meeste terugroepacties van producten die als "veganistisch" op de markt worden gebracht te wijten aan de aanwezigheid van niet-aangegeven ingrediënten van dierlijke oorsprong, in het bijzonder melk en eieren.

​Wat zeggen consumenten met voedselallergieën?

In deze context, en als onderdeel van een onderzoek onder consumenten met allergieën dat werd uitgevoerd in samenwerking met Food Allergy Canada, vroegen we deelnemers die aangaven allergisch te zijn (of de ouders waren van een kind dat allergisch was) voor eieren of melk of ze producten kochten die als "veganistisch" op de markt werden gebracht. Van de 337 respondenten zei 72 procent deze producten soms in hun aankopen op te nemen, 14 procent zei dat altijd te doen en 14 procent nooit.

Deze resultaten suggereren dat deze consumenten de claim "veganistisch" inderdaad beschouwen als een indicator van de afwezigheid van dierlijke eiwitten - een afwezigheid die, nogmaals, niet wordt ondersteund door enige wettelijke vereiste of definitie. Aangezien de afwezigheid van deze ingrediënten niet gegarandeerd is, kunnen deze consumptiegewoonten mensen die allergisch zijn voor eieren en/of melk in gevaar brengen.Een voorlichtingscampagne om duidelijk te maken dat de term "veganistisch" een indicatie is van dieetvoorkeuren en niet van risico's, zou daarom belangrijk zijn voor deze gemeenschap.

Bevatten veganistische producten ingrediënten van dierlijke oorsprong?

Het feit dat 86% van de respondenten "veganistische" producten koopt, suggereert dat het voorkomen van allergische reacties in verband met deze voedingsmiddelen mogelijk zeldzaam is. Daarom analyseerden we het ei- en melkeiwitgehalte van "veganistische" en "plantaardige" producten op de markt in Québec. In totaal werden 124 producten geanalyseerd op de aanwezigheid van ei- (64) en/of melkeiwitten (87).

Ei-eiwit werd in geen enkel monster aangetroffen, maar vijf monsters bevatten melkeiwitten: dit waren vier repen pure chocolade die als "gecertificeerd veganistisch" op de markt werden gebracht en een kastanjekoek van een supermarktmerk. Bij deze vijf producten werd de mogelijke aanwezigheid van melk aangegeven met de waarschuwing "kan melk bevatten".

We gebruikten de gekwantificeerde concentraties van melkeiwitten in deze producten, gecombineerd met de hoeveelheden voedsel die in één keer zouden worden geconsumeerd, om een blootstellingsdosis te berekenen, in milligrammen allergeeneiwit. Vervolgens schatten we de kans dat deze doses een reactie uitlokken bij de allergische populaties in kwestie met behulp van correlatiemodellen. Onze resultaten tonen aan dat de berekende doses reacties zouden kunnen uitlokken bij zes procent van de consumenten met melkallergie voor de chocoladerepen en bij één procent voor de cake.

Hoe kunnen consumenten met voedselallergieën zichzelf beschermen?

Hoewel dit risiconiveau als laag kan worden beschouwd, zal het waarschijnlijk ongemerkt variëren. En dit zal zo blijven tot er wettelijke vereisten worden ingevoerd. In feite is dit risiconiveau niet zozeer te wijten aan de aanwezigheid van een "veganistische" of "plantaardige" claim, maar eerder aan goede allergenenbeheerspraktijken, die kenmerkend zijn voor de Noord-Amerikaanse voedselproductiesector.

Dus zelfs als de vermelding "kan melk bevatten" tegenstrijdig lijkt in een "veganistisch" of "plantaardig" product, moeten mensen die allergisch zijn voor melk dit interpreteren als een indicatie dat dit product een risico kan vormen voor hun gezondheid.

Dit artikel is een vertaling van The Conversation. De auteurs zijn Silvia Dominguez, Jérémie Théolier en Samuel Godefroy (Université Laval).