Tracés
Artikels
Community
Zoeken
Ook je steentje bijdragen?
Word lid
word lid
In deze korte samenvatting van het Tracé van Thee lees je sneller dan je theewater kookt een aantal highlights over de weg die theeblaadjes afleggen.
Thee zet je met blaadjes van de theeplant (Camellia sinensis). Die komt oorspronkelijk uit India, Oost- en Zuidoost-Azië.
Vandaag groeit de theeplant wereldwijd, zij het toch vooral in de landen rond de evenaar.
Deze grafiek toont de landen die thee produceren. Hoe donkerder gekleurd, hoe groter de productie.
China is de absolute koploper in de theeproductie, met een jaarlijkse oogst van bijna 2,5 miljoen ton. Die hoeveelheid is goed voor 162 kopjes thee per persoon op aarde. Dat is 40 procent van de wereldproductie. Andere grote producenten zijn India (21%), Kenia (8%) en Sri Lanka (6%).
In deze grafiek zie je de top 15 van thee producerende landen.
Deze grafiek toont de groeiende theeproductie tussen 1961 en 2015. De productie is in die tijd liefst verzesvoudigd, en groeide van 984.000 ton (of 492 miljard theezakjes) naar 5.954.000 ton (2.977 miljard theezakjes). (Ter vergelijking: De wereldbevolking is tussen 1950 en 2000 met iets meer dan 143 procent toegenomen)
In 2015 vonden Chinese wetenschappers overblijfselen van theeblaadjes die 2.150 jaar geleden bereid werden. Ze vonden die in een keizerlijke graftombe in Xi’an, een stad in het westen van China.
De theeblaadjes transformeren tot zwarte thee of oolong thee in vijf stappen:
Groene thee slaat stappen twee en drie over.
1. Verleppen. Dit natuurlijke proces, waarbij de blaadjes vocht verliezen, start al snel na het plukken. Om het proces te versnellen, blaast de fabrikant meestal lucht doorheen de blaadjes. Dat kan ook met verwarmde lucht. Een andere optie is om de blaadjes te laten drogen in de zon. Deze fase duurt twaalf tot twintig uur. De blaadjes verliezen tot meer dan een kwart van hun gewicht aan water.
2. Kneuzen. Om de volgende stap – oxidatie of fermentatie – mogelijk te maken, kneust of breekt de fabrikant de theeblaadjes. Dat kan bijvoorbeeld in een draaiton, voor een lichte kneuzing. Voor een zwaardere kneuzing bestaan er machines die de blaadjes kneden, rollen, scheuren of pletten. Het is belangrijk dat de blaadjes eerst verleppen, voor ze gekneusd worden. Het verleppen maakt hen immers zacht, waardoor ze minder gemakkelijk in stukjes breken.
3. Oxidatie. Deze stap wordt soms ook ‘fermentatie’ genoemd. Dat is een foute term; bij fermentatie wordt een stof door bacteriën of schimmels (waaronder gisten) biochemisch omgezet. Dat gebeurt niet bij de oxidatie van thee. Die wordt immers uitgevoerd door enzymen, een soort eiwitten, die van nature aanwezig zijn in de theeblaadjes. Die enzymen zetten bepaalde stoffen (catechinen) in de theeblaadjes om tot andere stoffen (onder meer theavlavinen, theasinensinen en thearubiginen).
Neem je de cellen in een theeblaadje onder de loep, dan zie je dat de catechinen in de celholte zitten. Dat is een structuur binnenin de cel. De enzymen die zorgen voor de oxidatie, bevinden zich dan weer ergens anders in de cel, namelijk in de chloroplast. Dat is het orgaantje dat instaat voor de fotosynthese, het proces waarbij de plant zonlicht omzet naar voedingsstoffen. Zolang de enzymen en de polyfenolen niet met elkaar in contact komen, gaat de oxidatie niet door. De kneuzing zorgt er echter voor dat de wand van de celholte verbroken wordt, waardoor de polyfenolen bij de enzymen komen. Dat zet de oxidatie in gang.
De oxidatie gaat dus al van start vanaf het moment dat de blaadjes in de tweede stap gekneusd worden. Na het kneuzen spreidt de fabrikant de theeblaadjes uit over een oppervlak of laat hij ze door een serie roterende bladen passeren. Zwarte thee oxideert voor meer dan negentig procent, oolong voor 8 tot 85 procent. De mate waarin oolong oxideert hangt af van de smaak van de maker en de markt. Groene thee is niet geoxideerd. Om groene thee te maken, stoomt de fabrikant de blaadjes om de oxidatie te voorkomen
De beste en duurste thee wordt in het begin van het oogstseizoen verscheept naar de afzetmarkt. Dat gebeurt voornamelijk per containerschip. Hoe sneller de thee de boot op gaat, hoe beter. Dat kan al drie tot vier weken na de oogst, maar soms duurt het drie maanden. Hoewel hij niet echt bederft, gaat de smaak erop achteruit. Dat komt doordat de thee in contact met de lucht uitdroogt en de essentiële oliën vervliegen.
… de Nederlanders de eersten waren die op grote schaal thee in Europa importeerden? Dat gebeurde in het jaar 1606, vanuit het Indonesische eiland Java. Thee werd al snel populair in Nederland en verspreidde zich van daaruit naar de rest van Europa. Aanvankelijk was thee behoorlijk prijzig en konden enkel de rijken ervan genieten. Hoewel de Britse liefde voor thee vandaag wereldberoemd is, begon Engeland pas thee te importeren in 1664.
De handel in thee tussen Groot-Brittannië en China leidde in het begin van de 19e eeuw tot de opiumoorlogen. Als handelspartner had China veel te bieden, onder meer zijde, porselein en thee. Het probleem was dat Groot-Brittannië nauwelijks producten had die China interesseerden, op zilver na dan. Als gevolg verhandelde het land grote hoeveelheden zilver. Om die stroom te stoppen, smokkelden de Britten illegaal opium van India naar China. Daar verkochten ze die weer voor zilver, dat vervolgens gebruikt werd om thee mee te kopen. In 1839 betaalden ze alle thee met opium. Miljoenen Chinezen raakten verslaafd. China besloot de handel stop te zetten, wat leidde tot conflicten rond de inbeslagname van het opium en uiteindelijk tot twee opiumoorlogen tussen 1839 en 1860.
Thee kan je warm drinken of gekoeld met ijs, met een schijf citroen of op Engelse wijze met een scheutje melk. In sommige Aziatische landen, schenken ze thee met zoete, gecondenseerde melk. De Tibetanen drinken zelfs thee met boter en zout. In India is de kruidige chai – met onder andere kaneel, kruidnagel, peper en gember – populair.
Je kan theeblaadjes ook als groenten eten. Dat doen ze in Myanmar, waar lahpet (gepekelde thee) een populaire salade is. De Thai eten dan weer miang (gefermenteerde theeblaadjes).
De Turken, de Ieren en de Britten zijn het meest verslingerd aan hun dagelijks kopje thee. Dat blijkt uit gegevens van Statista.
Uitgedrukt in het gewicht van de droge thee, slurpte de gemiddelde Turk in 2016 3,17 kilogram thee op. Voor de Ieren was dat 2,19 kilogram, voor de Britten 1,94 kilogram. Als je ervan uitgaat dat elk theekopje precies twee gram thee bevat, dan weet je dat Turken ongeveer 4,3 kopjes per dag drinken. In Ierland stellen ze het met 3 kopjes en in het Verenigd Koninkrijk met 2,7.
Deze grafiek geeft de vijftien grootste theeverbruikers weer. Nederland staat op nummer twaalf, met 0,78 kilogram per persoon. De Belgen drinken veel minder thee: per persoon slechts 0,12 kilogram.
In thee zit L-theanine, een aminozuur (bouwsteen voor eiwitten) met een kalmerend effect zonder slaapverwekkend te zijn. Het zou het opwekkende effect van cafeïne verzachten, waardoor thee wel de aandacht aanscherpt, maar je minder nerveus maakt dan koffie.
Thee bewaar je het best in een luchtdicht afgesloten pot op een koele, donkere plek. Zonlicht geeft de thee een metaalachtige smaak. Al is er geen zekerheid over het chemische proces dat daarachter schuilt, thee-experts raden glazen potten ten zeerste af. Vermijd ook plaatsen met sterke geuren, zoals het kastje met de kruiden.
Zolang je de thee droog bewaart om schimmel weg te houden, is de kans dat hij bederft klein. Wel verliest de thee zijn smaak na verloop van tijd. Daarom kan je theeblaadjes het best gebruiken tussen de zes en twaalf maanden na aankoop. Thee-fanaten die hun favoriete blaadjes bewaren in de diepvriezer, kunnen er gewoonlijk tot twee jaar na aankoop van genieten.
Gefermenteerde thee is een uitzondering wat de houdbaarheid betreft. Die rijpt na de fermentatie vaak nog een aantal jaar. Net als bij wijn geldt dat ouder niet automatisch beter is. Pu-erh thee bijvoorbeeld, rijpt meestal tot maximum tien jaar. Uitzonderlijke gevallen hebben baat bij een lange rijping van meer dan dertig jaar. Hoe langer de thee rijpt, hoe duurder hij wordt.
Vanaf 2019 mogen de Vlaamse theezakjes niet meer bij het groente-, fruit en tuinafval. Dat besliste VLACO, in een poging om de verspreiding van plastic in het milieu tegen te gaan. In veel ‘papieren’ theezakjes is immers ook kunststof verwerkt. Dat zorgt ervoor dat het theezakje in kokend water niet uit elkaar valt. Het doorsnee theezakje bevat 25 procent propyleen (PP). Ook koffiepads worden gebannen. Koffiefilters mogen dan weer wel. Net zoals losse theeblaadjes en koffiegruis nog bij het gft-afval mogen. Wie er niet meer aan uit kan, raadpleegt best de sorteerwijzer van VLACO.
Er bestaan ook theezakjes die 100% biologisch afbreekbaar zijn, maar die maken de minderheid uit. Wie helemaal zeker wil zijn, koopt best losse thee.
Gebruikte theeblaadjes en afval van de thee-industrie kunnen gebruikt worden om de kleurstof methyleenblauw uit het water te filteren. Die kleurstof wordt in de wetenschap gebruikt als kleurstof voor preparaten (vb. in de microbiologie) of bepaalde weefsels te markeren tijdens operaties. Afvalwater met methyleenblauw moet gezuiverd worden voor de lozing, omdat het slecht afbreekt in de natuur. Dankzij de absorberende eigenschappen van de theeblaadjes, kunnen die in een filter verwerkt worden die de kleurstof uit het water haalt.
Naast kleurstof, neemt het afval van theeblaadjes ook metalen op. Uit een studie blijkt dat thee gebruikt kan worden om lood, cadmium en koper uit het water te halen.
