Is rood vlees kankerverwekkend?

In 2015 bracht de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een rapport uit, waarin staat dat rood vlees ‘mogelijk kankerverwekkend’ is en dat bewerkt vlees zeker kankerverwekkend is. Je zou niet meer dan 500 gram rood vlees per week mogen eten om het risico op darmkanker te beperken. Na de publicatie van dat rapport, zijn er nog verschillende studies uitgevoerd naar het verband tussen rood en bewerkt vlees en het risico op darmkanker. De meeste studies bevestigen dat verband, maar de exacte cijfers variëren.

Een recent Brits onderzoek (2019) volgde vijf jaar lang het eetpatroon en de gezondheid van 500.000 mensen. Daaruit bleek dat de groep die gemiddeld 76 gram rood vlees per dag at, 20 procent meer kans had op darmkanker dan de groep die gemiddeld maar 21 gram rood vlees per dag at. De onderzoekers raden dan ook aan om niet meer dan 70 gram rood vlees per dag te eten.

Een Zweedse overzichtsstudie (2016) stelde vast dat de consumptie van 100 gram rood vlees per dag het risico op darmkanker met 17 procent verhoogt en dat het eten van 50 gram bewerkt vlees per dag het risico op darmkanker met 18 procent verhoogt. Voor mannen wil dat bijvoorbeeld zeggen dat de kans op dikke darmkanker stijgt van 3,2 procent naar 3,8 procent per vijftig gram extra inname van vleeswaren per dag. Daarnaast stelden zij nog een aantal andere risico's vast die gepaard gaan met een hoge consumptie van rood vlees zoals hart- en vaatziektes, alvleesklierkanker en prostaatkanker.

Volgens Spaans onderzoek (2018) hangt het verhoogde risico op kanker ook af van de kookmethode: licht gebakken vlees verhoogt het risico minder dan gegrild of gebarbecued vlees.

Een mogelijke verklaring voor dit effect, is het heemijzer in rood vlees. IJzer is een belangrijk mineraal dat voorkomt in twee vormen: heemijzer en non-heemijzer. Heemijzer zit alleen in dierlijke producten en wordt beter opgenomen dan non-heemijzer. Ondanks de gezondheidseffecten van heemijzer, worden er ook een aantal kankerverwekkende effecten aan toegeschreven. Het kan immers het ontstaan van nitrosaminen bevorderen; stoffen die mogelijk kankerverwekkend zijn. Volgens een Italiaanse overzichtsstudie (2017) kunnen de nadelige effecten van heemijzer deels worden tegengewerkt door voeding rijk aan vezels, vitamine D, selenium, calcium, vitamine C en vitamine E. Belangrijk is dat enkel het innemen van deze voedingsmiddelen niet genoeg is om het risico op darmkanker te beperken, want ook deze studie benadrukt het belang van het verminderen van de consumptie van rood vlees.

Samenvattend: het exacte percentage verschilt per onderzoek, maar vrijwel alle onderzoeken bevestigen dat het risico op darmkanker stijgt bij een te hoge consumptie van rood en bewerkt vlees.