Zou jij gerecycleerd water drinken?

Het afvalwater van je huis kan - net als papier en plastic - gerecycleerd worden. Dit wordt gedaan door het, inclusief rioolwater, naar gecentraliseerde gemeentelijke recyclingbedrijven te sturen, naar buurtfaciliteiten of zelfs naar faciliteiten in grote flatgebouwen. Daar wordt het met de juiste technologie gezuiverd en het resulterende water kan gewoon worden gebruikt om straten schoon te maken of planten water te geven. Als het behandelingsproces grondig is, kan het zelfs worden gebruikt om te drinken.

Waterschaarste bestrijden

Gerecycleerd water is een belangrijk instrument in de strijd tegen waterschaarste. Het kan helpen om de druk op onze beperkte zoetwatervoorraden te verminderen, die slechts 2,5% van al het water op aarde uitmaken. In verschillende delen van Spanje, zoals Alicante, wordt het al gebruikt in de landbouw en in parken, tuinen en recreatiefaciliteiten. Elders, zoals in Singapore en Namibië, wordt het gebruikt voor menselijke consumptie. In andere delen van de wereld hebben burgers het idee om water te recyclen echter afgewezen, ondanks de veiligheid en potentiële voordelen. In sommige gevallen is deze weerstand ontstaan na zware overheidsinvesteringen in infrastructuur.

Stel je voor dat jouw stad afvalwater zou gaan recycleren. Wat zou jouw reactie zijn? Of je het nu een goed idee vindt of niet, er zijn psychologische factoren die je beslissing beïnvloeden.

Acceptatie hangt af van het gebruik

Je vindt het misschien prima om water te hergebruiken, maar niet in alle situaties, en er is zelfs een patroon met betrekking tot welke toepassingen het meest acceptabel worden gevonden. Het komt erop neer dat hoe meer fysiek contact iemand heeft met gerecycled water, hoe minder waarschijnlijk het is dat ze het accepteren. De meeste mensen hebben er geen probleem mee om gerecycleerd water te gebruiken om straten schoon te maken, maar wanneer het onze huid raakt – bijvoorbeeld onder de douche – daalt de acceptatie. Dit is nog duidelijker als het gaat om inname. Je zou kunnen denken dat dit patroon niet van toepassing is in een situatie van objectieve schaarste: wanhopige tijden vragen om wanhopige maatregelen en mensen zouden zeker meer openstaan voor gerecycleerd water in gebieden die bedreigd worden door droogte. Maar dan vergis je je.

Perceptie van schaarste

Vreemd genoeg zijn de acceptatieniveaus vergelijkbaar in gebieden met totaal verschillende niveaus van waterbeschikbaarheid. Dit is duidelijk in Spanje, waar een van de natste regio's van Europa ligt (Galicië) en een van de droogste (Murcia). Deze uniformiteit roept de vraag op waarom de acceptatie afneemt naarmate het huidcontact toeneemt.

Situaties van schaarste hebben een duidelijke impact, maar meer dan harde statistieken is het onze perceptie van schaarste die het belangrijkst is: een negatieve gebeurtenis of situatie heeft geen impact als mensen het niet als negatief interpreteren. Zelfs als het gevaar wordt onderkend, kunnen de gevolgen ervan worden ervaren als ver weg in tijd of plaats, een fenomeen dat bekend staat als psychologische afstand. Hoewel de objectieve droogtesituatie per regio kan verschillen, gaat het erom hoe bedreigd mensen zich voelen. Gerecycleerd water is veilig, maar niet iedereen is overtuigd

Misschien ben jij wel een van die mensen die het walgelijk zou vinden als je een haar in je soep zou vinden. Je zou kunnen denken dat de maaltijd verpest is en dat je het net zo goed kunt weggooien. Wanneer een voorwerp in contact is geweest met een vervuilende stof, bestaat de neiging om te geloven dat het voor altijd de schadelijke eigenschappen heeft gekregen, ondanks bewijs van het tegendeel. Deze logica van vervuiling is van toepassing op gerecycleerd water.

Hoewel zuiveringsprocessen kunnen garanderen dat water volledig gezuiverd is – tot het punt waarop het net zo veilig is als gewoon kraanwater – hebben mensen nog steeds het gevoel dat het hen schade kan berokkenen. Daarom verhoogt meer contact met water de risicoperceptie, waardoor de acceptatie drastisch afneemt.

We moeten echter niet vergeten dat de overtuigingen van mensen kunnen veranderen. We denken misschien graag dat we onze eigen percepties kunnen veranderen, maar veel van die percepties worden gevormd door onze sociale contacten. We staan bijvoorbeeld misschien meer open voor het gebruik van gerecycled water als het voorstel van een betrouwbare bron komt. We hebben ook de neiging om de meerderheid te observeren en te volgen, en toepassingen van gerecycleerd water waarbij weinig contact is (zoals het besproeien van planten en het schoonmaken van straten) zijn al algemeen geaccepteerd. Naarmate deze toepassingen meer verspreid raken, zullen mensen meer vertrouwd raken met de betrokken processen en de voordelen ervan gaan inzien in de strijd tegen waterschaarste. Deze positieve perceptie zal zich vervolgens uitbreiden naar andere toepassingen, wat een diepgaande verschuiving zal betekenen in onze perceptie van verantwoord watergebruik. Op een dag zou je zelfs naar een restaurant kunnen gaan en een fles gerecycled water bestellen, alsof het de normaalste zaak van de wereld is.

Dit artikel is een vertaling van The Conversation. De auteur is Sergio Vila Tojo (Universidade de Santiago de Compostella).