Deze website gebruikt cookies. Ik ga akkoord met de privacy policy
OK
Dierenwelzijn

Oud brood is geen eendenvoer

Een schijnbaar onschuldig tafereel: oma neemt haar kleinkinderen mee naar het park om oud brood te voeren aan de eendjes. Sommige hebben wat glazige ogen, andere bewegen traag in het water of zitten stil in de schaduw. De trieste realiteit is dat de eenden vergiftigd zijn door botulisme, en dat komt door die zak met oud brood.

Sarah Vandoorne

Journalist - schrijft vooral over fairtrade en duurzaamheidslabels
"Alleen al in het vogelasiel in Merelbeke werden in september veertig eenden binnengebracht met de verlammingsverschijnselen die eigen zijn aan botulisme"

Oud brood is geen eendenvoer

Een schijnbaar onschuldig tafereel: oma neemt haar kleinkinderen mee naar het park om oud brood te voeren aan de eendjes. Sommige hebben wat glazige ogen, anderen bewegen traag in het water of zitten stil in de schaduw. De trieste realiteit is dat de eenden vergiftigd zijn door botulisme, en dat komt door die zak met oud brood.

Het is een ondankbare taak voor parkwachters om kinderen erop te moeten wijzen dat ze eenden geen brood mogen voeren. “Toch is het belangrijk om daartegen op te treden, want de vogels worden er ziek van”, waarschuwt Jan Rodts, directeur van Vogelbescherming Vlaanderen.

“Veel mensen gooien brood zomaar in het water. Een heel slecht idee: dat brood begint na verloop van tijd te gisten en dat vervuilt de bodem enorm. Zo breken ziektes uit, zoals botulisme”, zegt Nick De Meulemeester, coördinator van het Vogelasiel in Merelbeke. Daar alleen al werden in september veertig eenden binnengebracht met de verlammingsverschijnselen die eigen zijn aan de ziekte en worden veroorzaakt door een bacterie die voorkomt in zuurstofarm water dat warmer is dan 20 graden. 

“De combinatie van de vervuiling, de opwarming en het lage waterpeil zorgt ervoor dat de zuurstof in ondiepe vijvers daalt en botulisme gedijt”, zegt Rodts. De helft van de binnengebrachte eenden overleefde de vergiftiging niet. 

“In het wild zullen de dieren het sowieso niet overleven, maar als ze tijdig naar een opvangcentrum worden gebracht en daar voldoende vocht en voedsel binnenkrijgen, maken ze een kans”, zegt Lieze Rouffaer, onderzoekster aan de vakgroep Bacteriologie van de UGent.

Junkfood voor eenden

Brood dat niet opgegeten wordt maar blijft drijven, veroorzaakt niet enkel bacteriegroei, maar ook algengroei. Die algen produceren toxines, die potentieel dodelijk zijn voor alle dieren die afhankelijk zijn van het water – niet enkel de vogels, maar ook vissen. 

Je brood op de oever gooien is niet de oplossing. Het kan namelijk beschimmelen, waardoor de dieren last krijgen van ademhalingsproblemen als ze het opeten. “Dan ademen ze die schimmelsporen in”, zegt Rouffaer. Het brood trekt bovendien ongedierte aan zoals ratten en muizen, die allerlei ziekten met zich meedragen, zoals listeria of salmonella.

“Brood is hoe dan ook slecht voor het metabolisme”, gaat Rouffaer verder. “Vergelijk het met continu junkfood eten: door de slechte balans aan mineralen, vitamines en andere voedingsstoffen in het brood zal er leververvetting optreden. Daardoor worden de vogels gevoeliger voor ziekten, kunnen ze groeistoornissen krijgen en zullen ze uiteindelijk vroeger sterven.” 

Een gebrek aan voedingsstoffen ligt ook aan de basis van ‘angel wing’, een ziekte die de vleugels misvormt. “Angel wing zie je vooral bij opgroeiende dieren met een eenzijdig dieet, dus eigenlijk doordat mensen geneigd zijn om vooral de jonge eendjes te voederen.”

“Veel mensen gebruiken het argument dat de vogels het graag lijken te eten”, aldus Rodts. “Wat ergens klopt: ze krijgen er een voldaan gevoel door. Maar als je vogels op de juiste manier wil voederen, neem dan een zak maïs mee, dat is tenminste voedzaam. Klop desnoods je tafelkleed vol kruimels uit in de tuin, maar ga geen halve broden voeren aan de eenden.”

“Als mensen enkel brood zouden eten, zouden we ook allerlei tekorten ontwikkelen”, weet Rouffaer. “In brood zitten wel granen, maar die zijn gemalen en meestal is het voedzame omhulsel daarbij verwijderd, waardoor ze snel verteerbaar zijn. Net doordat het zo snel verteerbaar is, gaan de bacteriën en gisten in de darmen woekeren. De verschuiving in de darmmicrobiotica die daardoor kan optreden, is niet goed voor eenden. Mensen eten gelukkig ook veel andere voedingsmiddelen.” Hopelijk vanaf nu eenden ook.

Welk voedsel is wèl veilig voor eenden?

Als je toch iets wil geven aan de eenden, dan kun je ze blij maken met: 

maïs, granen, haver, rijst, vogelzaden, druiven, wormen, sla, schillen en eendenkorrels.

Belangrijk is dat alles wordt opgegeten terwijl je erbij staat. Anders kan het gaan schimmelen of ongedierte aantrekken. Met druiven moet je opletten dat honden geen kans krijgen om de druiven op te eten, aangezien dit toxisch voor hen kan zijn.

Bronvermelding