Tracés
Artikels
Community
Zoeken
Ook je steentje bijdragen?
Word lid
word lid
Garnalengerechten zijn een hoofdvoedsel geworden in veel huishoudens en restaurants over de hele wereld, wat in de afgelopen vijftig jaar heeft geleid tot een explosie van de garnalenproductie met meer dan 600%. Maar aan deze groei hangt een prijskaartje.
Garnalen worden al eeuwenlang in veel delen van de wereld gevangen en geconsumeerd, maar in de afgelopen halve eeuw is de productie explosief gestegen. Deze stijging, gevoed door internationale handelsovereenkomsten, globalisering, dieetveranderingen en technologische vooruitgang, resulteerde in een historische productiepiek van tien miljoen ton wereldwijd in 2021, wat neerkomt op een verdubbeling van de productie alleen al in het laatste decennium. Met name Ecuador, India, Vietnam, Indonesië en China kwamen naar voren als de grootste exporteurs, terwijl de VS, China, Japan, Spanje en Frankrijk domineerden als grootste importeurs. Helaas gaat de snelle groei van de industrie gepaard met sociale en milieukosten die dringend aandacht en een oplossing vereisen.
Hoewel de wereldwijde vangst van garnalen voornamelijk wordt gedaan door grote industriële visbedrijven, zijn enkele van de grootste garnalenvisserijen nog steeds afhankelijk van kleinschalige, niet-gemotoriseerde methoden. Sleepnetvisserij, de meest gebruikte methode in de industriële garnalenvisserij en in sommige kleinschalige visserijactiviteiten, wordt beschouwd als een van de meest milieuverwoestende visserijmethoden ter wereld.
Bijvangst
Trawlvisserij, waarbij een net over de zeebodem wordt gesleept, draagt aanzienlijk bij aan de wereldwijde bijvangst. De trawlvisserij op garnalen is verantwoordelijk voor 27% van het wereldwijde totaal voor alle soorten. In ontwikkelde regio's wordt het grootste deel van deze bijvangst teruggegooid in de oceaan. Dit gebeurt wanneer de gevangen soorten ofwel beschermd zijn, geen commerciële waarde hebben, de individuen kleiner zijn dan de wettelijk toegestane grootte, het toegewezen visquotum is bereikt, of simpelweg vanwege de hoge sorteernormen.
In regio's in Zuidoost-Azië wordt een groot deel van de bijvangst hergebruikt. In gevallen waarin het grootste deel van de bijvangst sterft, kan hergebruik de beste uitkomst zijn. Het is echter moeilijk om vast te stellen of de dieren al dan niet zouden zijn gestorven als ze weer in zee zouden zijn vrijgelaten. Bovendien is de nevenschade uitgebreid naar bedreigde diersoorten zoals haaien, zeeschildpadden en zeezoogdieren, waar bijvangst een primaire oorzaak is van hun achteruitgang. Inspanningen om bijvangst te voorkomen omvatten de introductie van bijvangstbeperkende voorzieningen (BRD's) in netten en aanpassingen zoals ontsnappingspanelen die grotere zeedieren buitensluiten terwijl garnalen nog steeds gevangen kunnen worden. Maar ondanks hun klaarblijkelijke effectiviteit blijft de wereldwijde implementatie van BRD's inconsistent en het gebrek aan goede controle in veel regio's over de hele wereld maakt het moeilijk om het werkelijke succespercentage van bestaande reductiemethoden en hoe vaak ze worden toegepast te bepalen.
Vernietiging van habitats
Sleepnetvisserij is ook verantwoordelijk voor de onomkeerbare vernietiging van gevoelige habitats op de zeebodem, zoals koraalriffen, sponsgronden, zeegrasvelden en koraaltuinen. Hoewel sleepnetvisserij vaak plaatsvindt op open modderige en zanderige bodems, waar de impact relatief kleiner is vanwege de snellere herstelsnelheden en lagere biodiversiteit van deze habitat, verandert het nog steeds de biogeochemische eigenschappen van de zeebodem en verstoort het de organismen die er leven.
Zachte bodems kunnen hun geochemische en biologische kenmerken relatief sneller herstellen dan andere habitats nadat ze met sleepnetten zijn bevist. Het herstel kan echter nog jaren duren en veel van deze gebieden worden meerdere keren per jaar onderworpen aan herhaalde trawlvisserij, waardoor elk potentieel herstel onmogelijk is. Deze vernietigingscyclus heeft directe gevolgen voor de commercieel gevangen garnalen en vissen, die afhankelijk zijn van deze habitats voor cruciale aspecten van hun levenscyclus, van voeding tot voortplanting en groei. Sommige kleinschalige, ambachtelijke vissers gebruiken minder milieubelastende methoden, zoals werpnetten, fuiken en minder belastende 'suripera-netten'. Om de huidige grote vraag naar garnalen in stand te houden, wordt het grootste deel van de industriële garnalenvisserij wereldwijd echter gedaan met sleepnetten, die grotere vangsten opleveren. Ondanks de grote belangstelling voor de ontwikkeling van alternatief vistuig ter vervanging van de garnalenvisserij met sleepnetten, is er weinig vooruitgang geboekt bij het vinden van levensvatbare alternatieven op industriële schaal.
In de tweede helft van de twintigste eeuw vond er een cruciale verschuiving plaats van wildvang naar kweekgarnalen, die werd gestimuleerd door overheidsmaatregelen en commerciële investeringen in landen als Thailand, China en Vietnam. De ontwikkeling van de garnalenaquacultuur in Zuidoost-Azië veroorzaakte een revolutie in de industrie en zorgde voor een hogere productie en een consistentere levering van garnalen aan een groeiende vraag van Europese en Amerikaanse restaurants en huishoudens. Uiteindelijk is het kweken van garnalen een hoeksteen geworden van de economische activiteit in ontwikkelingsgebieden.
Hoewel de kweek een potentiële oplossing biedt voor de bijvangst en de vernietiging van habitats door sleepnetvisserij, brengt het ook kosten met zich mee.
Vernietiging van mangrove
Een van de grootste milieuproblemen bij het kweken van garnalen is de vernietiging van mangroves. Mangrovebossen, die fungeren als cruciale kustbuffers, beschermen tegen erosie, stormvloeden en tsunami's. Ze dienen ook als vitale habitat voor de garnalenkweek. Ze dienen ook als vitale habitat voor talloze soorten en als broedplaats voor commercieel waardevolle vissen en garnalen. Omdat ze in beschutte estuariene gebieden liggen, met voedselrijk kustwater en een overvloed aan jonge wilde garnalen, zagen veel mensen mangroves als ideale locaties voor het kweken van zeevis en schaal- en schelpdieren. Tussen 1980 en 2005 zagen de grootste aquacultuurproducenten, Indonesië, Brazilië, India, Bangladesh, China, Thailand, Vietnam en Ecuador, een dramatisch verlies van 51,9% van hun gezamenlijke mangrovegebied. Een aanzienlijk deel, 28% van het totale verlies aan mangrove, was het gevolg van de omschakeling naar aquacultuur, voornamelijk door de aquacultuur.
Gelukkig is er recentelijk een positieve verschuiving geweest in de richting van het terugdringen van het verlies aan mangrovebossen. Dit is grotendeels toe te schrijven aan garnalenkwekers die zich realiseren dat mangrovehabitats ongeschikt zijn voor garnalenkwekerijen vanwege de zure bodem, problemen bij de aanleg van vijvers en onderhoud binnen het intergetijdengebied. Als gevolg hiervan zijn nieuwe garnalenkwekerijen voor semi-intensieve en intensieve kweek voornamelijk buiten het getijdengebied gebouwd. De bouw van nieuwe garnalenkwekerijen in mangrovegebieden wordt meestal gedaan door kleine boeren die hun inkomen hopen te verhogen met extensieve garnalenkweek, wat wordt aangemoedigd door overheden, NGO's en internationale organisaties als een manier om de bestaansmiddelen aan de kust te verbeteren. De handhaving en het succes van de wetgeving om mangroven te beschermen en verloren habitats te herstellen is in de loop der jaren toegenomen, maar verschilt aanzienlijk tussen landen, regio's en provincies.
Het voorkomen van verdere ontbossing van mangroves ten behoeve van garnalenaquacultuur en het ondersteunen van vaak verarmde kustgemeenschappen is een voortdurende uitdaging waarbij een evenwicht moet worden gevonden tussen milieubehoud, economische ontwikkeling en sociaal welzijn.
Vervuiling
Garnalenvijvers lozen vaak afvalwater met overtollige voedingsstoffen, chemicaliën en organisch materiaal in de omringende wateren en bodem. Dit kan leiden tot watervervuiling, zuurstofgebrek, algenbloei en schade aan aquatische ecosystemen. Inspanningen om water- en bodemvervuiling door garnalenkwekerijen aan te pakken omvatten de vrijwillige implementatie van Best Management Practices, gestandaardiseerde beheerspraktijken voor garnalenkwekerijen die door verschillende experts en organisaties zijn opgesteld. Ze richten zich op het optimaliseren van het vijverbeheer, het minimaliseren van het gebruik van chemicaliën en het promoten van duurzame kweekmethoden, door richtlijnen te bieden voor het omgaan met zaken als het monitoren van de waterkwaliteit, voederregimes voor garnalen, afvalwaterbeheer en het uitbreken van ziekten.
Daarnaast is de ontwikkeling en toepassing van recirculerende aquacultuursystemen (RAS) gericht op het verminderen van de waterverversing, waardoor het vrijkomen van verontreinigende stoffen in de omliggende wateren wordt beperkt. Als deze systemen echter niet goed worden beheerd, kan dit leiden tot een opeenhoping van voedingsstoffen en organisch afval, waardoor omstandigheden ontstaan die uitbraken van ziekten in de hand werken en de waterkwaliteit aantasten. Hoewel er technologische vooruitgang is geboekt in het creëren van gezondere en ecologisch duurzame garnalenkwekerijen, blijven er uitdagingen bestaan en varieert de effectiviteit van deze maatregelen wereldwijd.
Gezondheid
Slechte waterkwaliteit, het voeren van garnalen met kunstmatig of alternatief levend voer, stress, blootstelling van garnalen aan nieuwe ziekteverwekkers en een hoge dierdichtheid leiden vaak tot ziekte-uitbraken in garnalenkwekerijen. En de situatie wordt verergerd door het gebrek aan goede infrastructuur, middelen en handhaving van regelgeving in sommige van de grootste producerende landen. Om uitbraken te voorkomen en te bestrijden, gebruiken kwekers vaak chemicaliën en antibiotica, zowel reactief na uitbraken als profylactisch om ziektes voor te zijn. Deze middelen dragen niet alleen bij aan watervervuiling, met mogelijk negatieve gevolgen voor niet-doelsoorten in naburige ecosystemen, maar kunnen ook leiden tot het ontstaan van antibioticaresistente bacteriën en de aanwezigheid van antimicrobiële residuen in dierlijke weefsels, wat gezondheidsrisico's met zich meebrengt voor zowel de mensen die de garnalen hanteren als de mensen die ze consumeren.
Ondanks het feit dat veel importerende regio's, zoals de VS en de EU, steeds meer toxicologische tests uitvoeren op geïmporteerde garnalen, beperken budgettaire beperkingen het testen tot slechts een klein percentage van de garnalen, waardoor bij sommige garnalen die in supermarkten en kruidenierswinkels worden verkocht, medicijnresten zijn aangetroffen.
Helaas gaat de impact van de garnalenproductie verder dan de gevolgen voor het milieu en de gezondheid. Zowel de wildvang- als de kweekgarnalenindustrie zijn betrokken bij het gebruik van slavenarbeid en schendingen van de mensenrechten. Om de export van garnalen tegen lage prijzen op peil te houden, heeft de industrie naar verluidt kwetsbare migranten uitgebuit die op zoek waren naar een beter leven. In rapporten wordt melding gemaakt van gevallen waarin slaven te maken kregen met geweld en bedreigingen en vaak werkten er ook kinderen mee.
De toeleveringsketens van vis en zeevruchten zijn lang en complex. Vanaf het moment dat het voedsel wordt geoogst of gekweekt totdat het op het bord van de consument ligt, heeft het waarschijnlijk verschillende spelers in verschillende landen doorlopen. Dit maakt het moeilijk om het voedsel te traceren, ondanks de vele rapporten en wetgeving.
In 2010 heeft de Europese Unie een "kaartsysteem" ingevoerd om illegale visserij tegen te gaan. Exporterende landen krijgen een groene, gele of rode kaart op basis van hun beleid ten aanzien van illegale visserij. Een rode kaart leidt tot een verbod op visserijproducten uit dat land op de EU-markt. Dit systeem wordt internationaal als succesvol beschouwd omdat het landen aanmoedigt om hun visserijactiviteiten te reguleren en te controleren en illegale visserijpraktijken aan te pakken. Het schiet echter tekort in het aanpakken van de humanitaire crisis van slavenarbeid binnen de vis-, schaal- en schelpdierindustrie. In 2022 kwam de Europese Commissie met een voorstel voor een verordening over dwangarbeid, die sinds november 2023 nog steeds in ontwikkeling is. Hopelijk zal deze net zo succesvol zijn in het aanpakken van humanitaire kwesties als de "kaartsystemen" zijn geweest in het aanpakken van illegale visserij.
Of het zelfs maar mogelijk zal zijn om een toenemende vraag naar goedkope garnalen in stand te houden zonder dat het sociaal of ecologisch schadelijk is, is weliswaar onwaarschijnlijk, maar staat nog steeds ter discussie. Op dit moment gaat een deel van de garnalen die we in ontwikkelde regio's eten echter ten koste van slavenarbeid en milieubelastende praktijken. Dus wat kunnen we doen?
De consumptie van garnalen stopzetten of verminderen en kiezen voor duurzaam en ethisch geproduceerde garnalen zijn tastbare acties die we kunnen ondernemen.Het keurmerk van de Marine Stewardship Council (MSC) wordt gegeven aan vis-, schaal- en schelpdierproducten van visserijen en aquacultuur die gecertificeerd zijn om te voldoen aan bepaalde standaarden op het gebied van mensenrechten en duurzaamheid.Maar sommigen hebben betoogd dat de standaarden om het label te krijgen te laag zijn en vaak slecht worden beoordeeld.Hoewel het waarschijnlijk nog steeds beter is om MSC gecertificeerde garnalen te kopen dan niet-gecertificeerde garnalen, is het belangrijk om in gedachten te houden dat deze certificeringen niet zonder gebreken zijn.
Het steunen van lokale vissers en gemeenschapsvisserijen kan zelfs een beter alternatief zijn, omdat kleinere visserijen waarschijnlijk lagere vangstmethoden gebruiken. Platforms zoals localcatch.org in de Verenigde Staten kunnen je helpen bij het vinden van gemeenschapsondersteunde visserijen bij jou in de buurt.
Er zijn ook een aantal nuttige bronnen zoals de Monterey Bay Aquarium Seafood Watch website en de Good Fish Guide om ons te helpen beter geïnformeerde beslissingen te nemen. Deze platforms bieden op wetenschap gebaseerde aanbevelingen voor vis-, schaal- en schelpdierproducten, die inzicht geven in het land van herkomst van het voedsel, de aanwezigheid van chemicaliën en antibiotica en de gebruikte vis- of kweektechnieken.
Kortom, de expansieve groei van de garnalenindustrie heeft uitdagingen met zich meegebracht die een wereldwijde toewijding aan duurzame en ethische praktijken vereisen. Met deze complexiteit omgaan vraagt om bewuste beslissingen, het pleiten voor robuuste standaarden en samenwerking tussen industrieën, overheden en gemeenschappen, waarbij de vraag naar garnalen in balans moet worden gebracht met sociale en ecologische verantwoordelijkheid.
Dit artikel verscheen eerder in het Engels op de website van onze partner FoodUnfolded: https://www.foodunfolded.com/a.... De auteur is Maria Pinto.
Bronnen:
