Deze website gebruikt cookies. Ik ga akkoord met de privacy policy
OK

De magie van gerst, gist en water

Drie ingrediënten: meer is niet nodig voor een blond schuimend bier. Het is niet toevallig dat bier en brood zowat gelijktijdig ontstonden. Hoe het basisbrouwsel geëvolueerd is tot het bier dat we nu kennen, lees je in dit beknopt overzicht.

Melissa Vanderheyden

Journalist en ex-coördinator van Eos Tracé

Hoe Belgisch is ons bier?

Gerst, gist en water vormen al 13.000 jaar de hoofdbestanddelen van bier. Later kwam daar ook hop bij. In Duitsland is het door het ‘Reinheitsgebot’ nog steeds not done om andere ingrediënten zoals fruit en kruiden te gebruiken. De grondstoffen voor de meeste Belgische bieren groeien niet op eigen bodem: de gerst komt voornamelijk uit Frankrijk en de hop uit de VS. 

Het drinkwater om mee te brouwen is wel lokaal. Gemiddeld gaat het om ongeveer zes liter water per liter bier. Verschillende initiatieven proberen dat terug te schroeven, onder andere door het afvalwater te zuiveren. Brouwerijen kweken ook hun eigen giststammen, die ze zorgvuldig bewaren en bewaken. De gist geeft het bier immers haar typische smaak.

Een kwestie van chemie

Gerst wordt getransformeerd tot mout in de mouterij. Die hoort soms bij de brouwerij, maar vaak komt mout van afzonderlijke bedrijven. Ondanks het middeleeuwse imago van bier zijn die mouterijen soms gigantisch, net als de brouwerijen zelf. Veel lokaal ogende biertjes komen uit brouwerijen van AB Inbev, Heineken of Carlsberg. 

De mout wordt vermalen, vermengd met water, opgewarmd en gefilterd voor de hop erbij komt. Daarna volgen nog een filtratie en de fermentatie door de gist. Op het eerste gezicht lijkt bier brouwen eenvoudig, maar wat er onder het oppervlak gebeurt, doet het hart van een chemicus sneller kloppen. Brouwers moeten de chemie van het bier als de besten beheersen om de gewenste smaken tevoorschijn te toveren.

Verpakking met milieu-impact

Bier wordt meestal in flessen, blikjes of vaten vervoerd, maar tegenwoordig bestaat er een nieuw alternatief: bier in grote containertanks. Die worden aan het café leeggegoten in kleinere, vaste tanks. Geen onbelangrijke ontwikkeling, als je weet dat bij bier de verpakking een groot deel van de milieu-impact bepaalt. Op vlak van globale bierexport spelen Nederland en België een belangrijke rol. Na Mexico zijn ze de grootste exporteurs.

Glaasje werelderfgoed

De UNESCO benoemde de Belgische biercultuur in 2016 tot werelderfgoed. Niet alleen bier brouwen behoort daartoe, maar ook het drinken. Helaas wordt bier er niet bepaald gezonder door. Alcohol verhoogt immers het risico op allerlei aandoeningen, waaronder kanker. Een makkelijk trucje om minder te drinken? Neem een kleiner glas.

Brood met bierdraf

Vezel- en eiwitrijk bierdraf blijft over nadat de brouwer zijn bier filtert. Er bestaan allerlei toepassingen voor. Je kan er bijvoorbeeld brood mee bakken en in de melkveehouderij vormt het een alternatief voor soja. Wat er met de verpakking gebeurt, hangt af van de brouwer. Flesjes waar statiegeld op staat, breng je terug naar de winkel voor hergebruik. Andere flesjes en blikjes worden gerecycleerd.

Meer weten over de geheimen van vrouwelijke hop, wilde gisten of vislijm als klaringsmiddel? Scrol door het tracé van bier
ga naar het tracé van bier

Bronvermelding