Wat veroorzaakt 'goestingskes'? En wat kunnen we eraan doen?

Vetrijk, suikerrijk en zout voedsel is gewoon zo lekker om te eten. En dat komt niet alleen door jou - we zijn zo geëvolueerd. Deze voedingsmiddelen activeren het beloningssysteem van de hersenen omdat ze vroeger zeldzaam waren. Nu zijn ze overal om ons heen. In welvarende moderne samenlevingen worden we gebombardeerd door reclame die ons opzettelijk herinnert aan de aanblik, geur en smaak van calorierijk voedsel. En als reactie op deze krachtige signalen reageren onze hersenen precies zoals ze bedoeld zijn: ze krijgen een intense drang om deze voedingsmiddelen te eten.

Wat veroorzaakt trek?

Een hunkering naar voedsel is een intens verlangen of drang om iets te eten, vaak gericht op een bepaald voedingsmiddel. We zijn geprogrammeerd om te leren hoe lekker een voedingsmiddel smaakt en ruikt en waar we het weer kunnen vinden, vooral als het veel vet, suiker of zout bevat. Iets dat ons herinnert aan het genieten van een bepaald voedingsmiddel, zoals een opvallende advertentie of een heerlijke geur, kan ervoor zorgen dat we ernaar verlangen. Dat signaal triggert een fysieke reactie, waardoor de speekselproductie en maagactiviteit toenemen. Deze reacties zijn relatief automatisch en moeilijk te controleren.

Wat beïnvloedt onze keuzes nog meer?

Hoewel het effect van signalen op onze lichamelijke reactie relatief automatisch is, wordt wat we vervolgens doen beïnvloed door complexe factoren. Of je het voedsel wel of niet eet, kan afhangen van zaken als de kosten, of het gemakkelijk verkrijgbaar is en of het eten ervan in overeenstemming is met je gezondheidsdoelen.

Maar het is meestal moeilijk om gezond eten in gedachten te houden. Dit komt omdat we geneigd zijn om een meer directe beloning, zoals het plezier van eten, voorrang te geven boven een beloning die later komt of abstract is - inclusief gezondheidsdoelen waardoor we ons op de lange termijn goed zullen voelen.

Stress kan er ook voor zorgen dat we meer eten. Wanneer we honger hebben, kiezen we grotere porties, onderschatten we de calorieën en vinden we eten meer de moeite waard.

Op zoek naar iets zouts of zoets

Dus wat als we door een signaal op zoek gaan naar een bepaald voedingsmiddel, maar het is niet beschikbaar? Eerder onderzoek suggereerde dat je dan zou zoeken naar alles wat je een goed gevoel geeft. Dus als je iemand een donut zag eten, maar er waren er geen in de buurt, dan zou je misschien chips eten of zelfs alcohol drinken. Maar ons nieuwe onderzoek heeft iets bevestigd wat je waarschijnlijk al wist: het is specifieker dan dat.

Als een reclame voor chips je op zoek doet gaan naar eten, is het waarschijnlijk dat een plakje cake niet voldoende is - je zult op zoek gaan naar iets zouts. Cues in onze omgeving zorgen er niet alleen voor dat we in het algemeen naar voedsel verlangen, ze zetten ons aan om op zoek te gaan naar bepaalde voedsel “categorieën”, zoals zout, zoet of romig.

Voedingssignalen en hersenloos eten

Je eetgeschiedenis en genetica kunnen het ook moeilijker maken om trek in eten te onderdrukken. Maar geef jezelf niet de schuld - op wilskracht alleen vertrouwen is voor bijna iedereen moeilijk. Voedingssignalen zijn zo krachtig dat ze ons ertoe kunnen aanzetten om een bepaald voedingsmiddel te zoeken, zelfs als we geen bijzonder sterke drang hebben om het te eten.

Het effect is intenser als het voedsel gemakkelijk verkrijgbaar is. Dit verklaart waarom we een hele grote zak chips voor onze neus kunnen opeten, ook al neemt ons plezier af naarmate we meer eten. Soms gebruiken we het opeten van het pakje eerder als signaal om te stoppen met eten dan honger of verlangen.

Is er iets dat ik kan doen om mijn trek te weerstaan? We hebben grotendeels geen controle over de signalen in onze omgeving en de verlangens die ze uitlokken. Maar er zijn een aantal manieren waarop je kunt proberen controle te krijgen over de situaties waarin je voedselkeuzes maakt.

- Erken je trek en bedenk een gezondere manier om die te stillen. Als je bijvoorbeeld trek hebt in chips, kun je dan in plaats daarvan licht gezouten noten nemen?Als je iets zoets wilt, kun je fruit proberen.

- Ga niet winkelen als je honger hebt en maak van tevoren een lijstje. Door optimaal gebruik te maken van de “click and collect” of bezorgopties in de supermarkt kun je ook reclame en impulsaankopen in het gangpad vermijden.

- Houd thuis fruit en groenten gemakkelijk beschikbaar - en goed zichtbaar. Zorg er ook voor dat je andere voedingsrijke, vezelrijke en onbewerkte voedingsmiddelen bij de hand hebt, zoals noten of yoghurt. Als je kunt, verwijder vetrijk, suikerrijk en zout voedsel dan uit je omgeving.

- Zorg ervoor dat je eetdoelen SMART zijn. Dit betekent dat ze specifiek, meetbaar, haalbaar, relevant en tijdgebonden zijn.

- Wees lief voor jezelf. Geef jezelf niet de schuld als je iets eet dat niet aan je gezondheidsdoelen voldoet. Blijf het gewoon proberen.

Dit artikel is een vertaling van The Conversation. De auteurs zijn Gabrielle Weidemann (Western Sidney University) en Justin Mahlberg (Monash University).