Deze website gebruikt cookies. Ik ga akkoord met de privacy policy
OK
Gezondheid

Niet alleen de lage voedingswaarde van ultrabewerkt voedsel is een punt van zorg

In landen als het VK, de VS en Canada maken ultrabewerkte voedingsmiddelen tegenwoordig 50% of meer uit van de geconsumeerde calorieën. Dit is zorgwekkend, aangezien deze voedingsmiddelen in verband zijn gebracht met een aantal verschillende gezondheidsaandoeningen, waaronder een groter risico op obesitas en verschillende chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten en dementie.

The Conversation

The Conversation is een onafhankelijke, non-profit journalistieke website die nieuws en achtergrond afkomstig uit de academische gemeenschap publiceert.

ultrabewerkte levensmiddelen zijn samenstellingen van verschillende industriële ingrediënten (zoals emulgatoren, verdikkingsmiddelen en kunstmatige smaakstoffen), die via een reeks productieprocessen tot levensmiddelen worden samengevoegd.

Suikerhoudende dranken en veel ontbijtgranen zijn ultrabewerkte levensmiddelen, evenals meer recente innovaties, zoals zogenaamde "plantaardige" hamburgers, die meestal zijn gemaakt van eiwitisolaten en andere chemicaliën om de producten smakelijk te maken.

De intensieve industriële processen die worden gebruikt om ultrabewerkte voedsel te produceren, vernietigen de natuurlijke structuur van de voedselingrediënten en ontdoen ze van veel nuttige voedingsstoffen zoals vezels, vitaminen, mineralen en fytochemicaliën.

Velen van ons weten heel goed dat ultrabewerkte voedingsmiddelen schadelijk zijn voor onze gezondheid. Maar het is onduidelijk of dit gewoon komt doordat deze voedingsmiddelen een slechte voedingswaarde hebben. Nu hebben twee nieuwe studies aangetoond dat slechte voeding niet voldoende is om de gezondheidsrisico's te verklaren. Dit suggereert dat andere factoren nodig zijn om hun gezondheidsrisico's volledig te verklaren.

Phil Aicken - Unsplash

De rol van ontstekingen

Uit de eerste studie, waarin meer dan 20.000 gezonde Italiaanse volwassenen werden onderzocht, bleek dat deelnemers die het grootste aantal ultrabewerkte voedingsmiddelen consumeerden een verhoogd risico hadden om vroegtijdig te sterven, ongeacht de oorzaak. Uit de tweede studie, waarbij meer dan 50.000 Amerikaanse mannelijke gezondheidswerkers werden onderzocht, bleek dat een hoge consumptie van ultrabewerkte voedingsmiddelen in verband werd gebracht met een groter risico op darmkanker.

Het meest interessante aan deze studies is dat de gezondheidsrisico's van een dieet met veel ultrabewerkte voedingsmiddelen bleven bestaan, zelfs nadat rekening was gehouden met de slechte voedingskwaliteit van hun voeding. Dit suggereert dat andere factoren bijdragen aan de schade veroorzaakt door ultrabewerkte voedingsmiddelen.

Het impliceert ook dat de juiste voedingsstoffen elders in de voeding wellicht niet voldoende zijn om het ziekterisico als gevolg van de consumptie van ultrabewerkte voedingsmiddelen teniet te doen. Ook pogingen van de voedingsindustrie om de voedingswaarde van sterk bewerkte levensmiddelen te verbeteren door er een paar vitamines aan toe te voegen, kunnen een fundamenteler probleem van deze levensmiddelen omzeilen.

Dus welke factoren kunnen verklaren waarom ultrabewerkte voedingsmiddelen zo schadelijk zijn voor onze gezondheid?

Uit de Italiaanse studie bleek dat ontstekingsmarkers - zoals een hoger aantal witte bloedcellen - hoger waren in de groepen die het meest voorbewerkte voedsel aten. Ons lichaam kan om verschillende redenen een ontstekingsreactie uitlokken - bijvoorbeeld als we verkouden worden of ons snijden. Het lichaam reageert door signalen te sturen naar onze immuuncellen (zoals witte bloedcellen) om binnendringende ziekteverwekkers (zoals bacteriën of virussen) aan te vallen.

Meestal verdwijnt onze ontstekingsreactie vrij snel, maar sommige mensen kunnen in hun hele lichaam een chronische ontsteking ontwikkelen. Dit kan weefselschade veroorzaken, en is betrokken bij veel chronische ziekten - zoals kanker en hart- en vaatziekten.

Veel studies hebben aangetoond dat slechte voeding de ontsteking in het lichaam kan doen toenemen, en dat dit verband houdt met een hoger risico op chronische ziekten. Aangezien de deelnemers aan de Italiaanse studie die de meeste ultrabewerkte voedingsmiddelen aten, tekenen van ontsteking vertoonden, zou dit erop kunnen wijzen dat ontsteking kan bijdragen tot de reden waarom ultrabewerkte voedingsmiddelen het ziekterisico verhogen. Sommige levensmiddelenadditieven die veel voorkomen in sterk bewerkte levensmiddelen (zoals emulgatoren en kunstmatige zoetstoffen) verhogen ook de ontsteking in de darm door veranderingen in het darmmicrobioom te veroorzaken.

Sommige onderzoekers hebben verondersteld dat ultrabewerkte voedingsmiddelen de ontsteking verhogen omdat ze door het lichaam als vreemd worden herkend - net als een binnendringende bacterie. Het lichaam gaat dus over tot een ontstekingsreactie, die "fastfoodkoorts" wordt genoemd. Hierdoor nemen de ontstekingen in het hele lichaam toe.

Hoewel in het Amerikaanse onderzoek naar darmkanker niet is vastgesteld of de ontsteking is toegenomen bij de mannen die het meest ultrabewerkt voedsel consumeerden, is er een sterk verband tussen ontsteking en een verhoogd risico op darmkanker.

Uit onderzoek blijkt dat ook andere mechanismen - zoals een verminderde nierfunctie en gifstoffen in verpakkingen - kunnen verklaren waarom ultrabewerkte voedingsmiddelen zoveel gevaarlijke gezondheidsproblemen veroorzaken.

Aangezien ontstekingsreacties in ons lichaam vastliggen, is de beste manier om dit te voorkomen het helemaal niet eten van sterk bewerkte voedingsmiddelen. Van sommige plantaardige diëten met veel natuurlijke, onbewerkte voedingsmiddelen (zoals het mediterrane dieet) is ook aangetoond dat ze ontstekingsremmend werken. Dit kan ook verklaren waarom plantaardige diëten zonder sterk bewerkte voedingsmiddelen chronische ziekten kunnen helpen voorkomen. Het is momenteel niet bekend in hoeverre een ontstekingsremmend dieet de effecten van sterk bewerkte voedingsmiddelen kan tegengaan.

Alleen al het verminderen van uw inname van ultrabewerkte voedingsmiddelen kan een uitdaging zijn. Onverwerkt voedsel is zo ontworpen dat het zeer smakelijk is - en samen met overtuigende marketing kan dit voor sommige mensen een enorme uitdaging zijn om het te weerstaan.

Deze levensmiddelen worden ook niet als zodanig op de verpakking vermeld. De beste manier om ze te herkennen is door naar de ingrediënten te kijken. Meestal zijn zaken als emulgatoren, verdikkingsmiddelen, eiwitisolaten en andere industrieel klinkende producten een teken dat het om ultrabewerkt voedsel gaat. De beste manier om de schadelijke effecten van sterk bewerkte voedingsmiddelen te vermijden, is echter om zelf maaltijden te bereiden met natuurlijke voedingsmiddelen.

Bronvermelding