​Houdbaarheidsdata schrappen kan enorme hoeveelheden voedselverspilling voorkomen – en dit kan nog meer helpen

Britse huishoudens verspillen naar schatting 6,7 miljoen ton voedsel per jaar, wat neerkomt op ongeveer 32% van alle gekochte voedingsmiddelen. Huishoudelijk voedselafval is ook berucht om het feit dat het moeilijk te beheren is. Uit studies blijkt dat consumenten vaak niet begrijpen wat de milieugevolgen van voedselverspilling zijn en er zelden verantwoordelijk voor worden gehouden.

Voedselverspilling door huishoudens is het gevolg van wanbeheer

Veel van deze verspilling is vermijdbaar en het voedsel had kunnen worden opgegeten als het beter was beheerd. Dit heeft supermarktketen Waitrose ertoe aangezet zich aan te sluiten bij een groeiend aantal levensmiddelenwinkels die de datumetikettering, zoals de uiterste consumptiedatum of de houdbaarheidsdatum, van sommige verse levensmiddelen hebben verwijderd in een poging de voedselverspilling door huishoudens te verminderen.

Eerdere studies hebben het belang van datumetikettering voor de besluitvorming van de consument bevestigd. Bijna zestig procent van de ondervraagde West-Europese consumenten zegt "altijd" de datumetiketten te controleren bij de aankoop van een levensmiddel of de bereiding van een maaltijd.

Maar de routinematige toepassing van datumetikettering is lange tijd onderwerp geweest van kritiek. In een recente studie wordt het feit dat consumenten de toepassing van datumetikettering niet begrijpen, toegeschreven aan een verhoogde kans op irrationele besluitvorming. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat consumenten eetbare levensmiddelen waarvan de datum is verstreken, vaak afwijzen; gemiddeld wordt 56,7 procent van dergelijke levensmiddelen afgewezen. Het Institute of Food Technologists betwijfelt bovendien of datumetiketten wel een nauwkeurige maatstaf zijn voor de voedselveiligheid, aangezien de temperatuurcontrole na het verpakken niet kan worden gegarandeerd.

De afschaffing van de datumetikettering is daarom een veelbelovend begin. Zonder datumetiketten wordt de vaak dubieuze informatie verwijderd die de perceptie van de consument over wat eetbaar is, kan verstoren. In plaats daarvan worden consumenten aangemoedigd om verse levensmiddelen op hun gevoel te controleren.

In het geval van een avocado luidt het advies aan de consument dat deze, wanneer hij rijp is, een "aangenaam en licht zoet aroma" moet hebben, terwijl de schil "donkergroen of bruin" moet zijn. Er wordt ook informatie verstrekt over hoe een avocado eruit moet zien, moet smaken en moet aanvoelen wanneer hij "overrijp" is. Gehoopt wordt dat een beter geïnformeerde consument minder geneigd zal zijn om voedsel blindelings weg te gooien omdat de datum is verstreken.

Het Waste and Resources Action Programme (WRAP) voorspelt dat in het VK elk jaar ongeveer 50.000 ton voedselverspilling kan worden vermeden als alleen appels, bananen, aardappelen, komkommer en broccoli van hun datumetiket zouden worden ontdaan.

Moeten detailhandelaars meer doen?

Hoewel het verwijderen van datumetiketten steeds meer terrein wint, blijven belanghebbenden in de sector erbij dat de detailhandel meer moet doen. Volgens sommige onderzoeken zouden detailhandelaren ook alternatieve manieren van etikettering moeten onderzoeken om beter aan de informatiebehoeften van de consument tegemoet te komen. Aangepaste datumetiketten zoals "ten minste houdbaar tot, vaak houdbaar na" kunnen de aanvaarding van levensmiddelen waarvan de datum is verstreken, bevorderen in de wetenschap dat het product nog veilig kan worden geconsumeerd.

Mensen aanmoedigen om de juiste hoeveelheden levensmiddelen te kopen is ook een doeltreffende manier om voedselverspilling tegen te gaan. Supermarkten worden steeds meer onder druk gezet om losse producten te verkopen. WRAP voorspelt een aanzienlijke afvalvermindering als dit in het hele land wordt ingevoerd.

Het gedrag van consumenten veranderen

Het geleidelijk veranderen van ingesleten consumentengedrag, door middel van langdurige bewustmakingscampagnes, wordt vaak beschouwd als de sleutel tot het verminderen van voedselverspilling. Commerciële campagnes en gerichte voorlichtingsprogramma's kunnen bijdragen tot een beter begrip van de wetenschap achter datumetiketten. Zij kunnen de consumenten ook aanmoedigen om voedsel lokaal in te kopen en deel te nemen aan stadslandbouwprogramma's.

In een proefonderzoek aan de universiteit van Sussex werden de opbrengsten van groenten en fruit van 34 stedelijke volkstuinen geanalyseerd. Daaruit bleek dat stadslandbouwers één kg groenten en fruit per vierkante meter konden telen, een opbrengst die vergelijkbaar is met die van een conventionele boerderij.

De perceptie van de consument veranderen door innovatieve sociale en commerciële initiatieven, zijn ook steeds populairdere strategieën om voedselverspilling tegen te gaan. Downloadbare maaltijdplanning en slimme boodschappentips moedigen aan tot verantwoord boodschappen doen.

Ook regelingen met vershouddozen, waarbij precieze hoeveelheden ingrediënten voor specifieke gerechten worden geleverd, zorgen voor een aanzienlijke vermindering van de voedselverspilling door huishoudens. Het Wuppertal Instituut meldt dat HelloFresh-maaltijden 51 procent minder voedselverspilling opleveren dan niet-HelloFresh-maaltijden.

De afschaffing van datumetiketten wijst op een groeiende wens om voedselverspilling tegen te gaan, maar is alleen effectief als consumenten worden ondersteund met betere informatie en worden aangemoedigd om tegelijkertijd duurzamere winkelpraktijken te hanteren. Hoewel het veranderen van de voedingscultuur en het consumentengedrag in de richting van meer duurzaamheid een moeizaam proces is, is het wel een noodzakelijk proces naarmate we overgaan op een verantwoordelijker beheer van voedselverspilling.

Dit artikel is een vertaling van The Conversation. De auteur is Lingxuan Liu (Lancaster University).