Deze website gebruikt cookies. Ik ga akkoord met de privacy policy
OK
Milieu

​ Hoe 'lelijke' groenten en fruit voedselverspilling tegengaan

De wereld wordt geconfronteerd met een groot probleem van voedselverspilling: tot de helft van alle groenten en fruit gaat ergens in de landbouwketen verloren. Wereldwijd gaat ongeveer 14% van het geproduceerde voedsel verloren na de oogst, maar voordat het de winkels en supermarkten bereikt. Een andere kijk op 'lelijke' groenten en fruit kan daar veel aan verhelpen.

The Conversation

The Conversation is een onafhankelijke, non-profit journalistieke website die nieuws en achtergrond afkomstig uit de academische gemeenschap publiceert.

Naast de voedselprijzen (66%) is voedselverspilling een punt van zorg voor 60% van de mensen die hebben deelgenomen aan een recent onderzoek van het UK Food Standards Agency. Uit ander onderzoek blijkt dat maar liefst 25% van de appels, 20% van de uien en 13% van de aardappelen die in het VK worden geteeld, worden vernietigd omdat ze er niet goed uitzien. Dit betekent dat de inspanningen van producenten om te voldoen aan de strenge specificaties van kopers ertoe kunnen leiden dat perfect eetbare producten worden weggegooid nog voordat ze de boerderij verlaten - gewoon omdat ze er zo uitzien.

Afgezien van de voortdurende milieugevolgen van deze voedselverspilling, wordt het Britse winkelend publiek in sommige supermarkten geconfronteerd met rantsoenering van producten als tomaten, komkommers en frambozen. Elke oplossing die ervoor zorgt dat er meer lokaal geteelde producten in de winkelschappen komen, kan de beschikbaarheid van vers voedsel verbeteren, met name in stedelijke gebieden.

Wanneer onvolmaakte groenten en fruit de schappen van de supermarkt niet halen, kan dat te maken hebben met cosmetische normen. Supermarkten en consumenten geven vaak de voorkeur aan producten met een vrij standaardformaat die vrij zijn van vlekken, littekens en andere onvolkomenheden. Dit betekent dat groenten en fruit die misvormd of verkleurd zijn, of zelfs te klein of te groot, worden geweigerd voordat ze in de schappen van de supermarkt terechtkomen.

De laatste jaren is er een groeiende trend om dergelijke "lelijke" groenten en fruit te verkopen, zowel door grote supermarktketens als door speciaalzaken die dozen met afwijkende producten verkopen. En uit onderzoek blijkt dat 87% van de mensen zegt dat zij lelijke groenten en fruit zouden eten als die beschikbaar waren. Maar uit ander onderzoek blijkt dat consumenten nog steeds kieskeurig kunnen zijn en moeilijk te voorspellen. Uit één onderzoek bleek dat consumenten een appel met een vlekje waarschijnlijk zullen weggooien, maar een kromme komkommer wel zullen eten.


Carly Reeves - Unsplash

Lelijke producten in de mand krijgen

Dus hoe kunnen producenten en detailhandelaars de hoeveelheid niet-standaard fruit en groenten die niet alleen onze schappen, maar ook onze borden bereiken, opdrijven? Volgens ons recente onderzoek zou een apart kanaal voor de verkoop van lelijke producten de winst voor telers verhogen, de prijzen voor consumenten verlagen en de totale vraag naar producten stimuleren.

Voor telers creëert een speciaal kanaal - onafhankelijk of opgezet door een supermarkt - voor de levering van lelijke groenten en fruit een nieuwe bedrijfstak. Voor de detailhandel biedt dit een kans op extra inkomsten bovenop de huidige verkoop van standaardproducten aan winkels. Wanneer beide soorten producten aan één detailhandelaar worden verkocht, kunnen de lelijke artikelen ondergewaardeerd worden in vergelijking met de standaardproducten. Uit ons onderzoek blijkt ook dat de verkoop van lelijke producten via een specifiek kanaal de totale vraag naar groenten en fruit waarschijnlijk zal doen toenemen, terwijl ook het verlies op het landbouwbedrijf zal afnemen.

Twee parallelle kanalen voor de verkoop van producten (het hoofdkanaal en het specifieke "lelijke" kanaal) zouden de concurrentie doen toenemen. Dit komt de consument ten goede doordat de prijzen voor gewone en lelijke producten worden verlaagd, terwijl beide soorten producten naast elkaar in één winkel worden verkocht.

Anderzijds kan de groeiende markt voor lelijke groenten en fruit een economische bedreiging vormen voor de traditionele detailhandelaren. Het moedigt nieuwkomers op de markt aan en kan ook de beschikbaarheid van "gewone" producten beperken omdat de telers er minder streng op zouden kunnen toezien dat de producten aan de traditionele cosmetische normen voldoen.

Maar er is een manier voor traditionele detailhandelaren om lelijke producten naast andere producten in hun assortiment op te nemen zonder dat dit ten koste gaat van hun winst. Door voort te bouwen op het bestaande consumentenbewustzijn van de milieuvoordelen van lelijk voedsel, kunnen zij ook concurreren in dit groeiende segment. Dit zou hun winstgevendheid ten goede komen en de acceptatie van misvormd fruit en misvormde groenten door de consument bevorderen, wat mogelijk leidt tot minder voedselverspilling en tekorten, zoals die waar de Britse consument nu mee te maken heeft.

Om de vraag naar misvormde groenten en fruit in de hele toeleveringsketen te stimuleren, moeten alle partijen - van teler tot verkoper - zich hiervoor inzetten. Hier volgen enkele stappen die de verschillende partijen kunnen nemen:

1. Consumenten voorlichten

Voorlichting over de ecologische en economische impact van voedselverspilling kan plaatsvinden via marketingcampagnes, displays in winkels en zelfs sociale media.

2. De cosmetische normen verlagen

Supermarkten en andere grote levensmiddelendetaillisten zouden hun cosmetische normen kunnen herzien om een breder scala aan producten, waaronder onvolmaakte groenten en fruit, te accepteren. Dit zou de voedselverspilling helpen verminderen door ervoor te zorgen dat meer producten kunnen worden verkocht.

3. Rechtstreekse verkoop

Boeren en telers zouden niet-standaardproducten rechtstreeks aan consumenten kunnen verkopen via boerenmarkten of abonnementsdiensten. Zo kunnen consumenten verse, lokaal geteelde producten kopen die misschien niet voldoen aan de cosmetische normen voor supermarkten, maar die uit voedingsoogpunt even goed zijn.

4. Voedseldonaties

Supermarkten en telers zouden producten die worden afgekeurd op hun uiterlijk kunnen doneren aan voedselbanken, opvangcentra en andere organisaties die hulpbehoevenden helpen. Dit zou helpen voedselverspilling tegen te gaan en tegelijkertijd gezond voedsel verschaffen aan mensen die er anders misschien geen toegang toe hebben.

5. Producten met toegevoegde waarde

Producten die niet aan de cosmetische normen voldoen, kunnen ook worden gebruikt voor andere producten zoals soepen, sauzen en sappen. Dit zou niet alleen de voedselverspilling verminderen, maar ook nieuwe inkomstenstromen creëren voor telers en detailhandelaars.

6. Voedselcompostering

Alles wat niet kan worden verkocht of anderszins gebruikt, moet worden gecomposteerd. Dit zou de voedselverspilling helpen verminderen en tegelijkertijd een voedingsrijke bodem creëren voor toekomstige gewassen.

Door deze oplossingen toe te passen, kan de voorzieningsketen de hoeveelheid lelijk of onvolmaakt fruit en groenten die worden verspild, verminderen en tegelijkertijd de consumenten gezonde en betaalbare producten bieden, zelfs in tijden van tekorten in de voorzieningsketen.

Dit artikel is een vertaling van The Conversation. De auteurs zijn Behzad Hezarkhani (Brunel University London), Güven Demirel (Queen Mary University of London), Manoj Dora (Anglia Ruskin University) en Yann Bouchery (Kedge Business School).

Bronvermelding