Er zit niet veel wetenschap achter de houdbaarheidsdatum

Afgedrukt met de maand en het jaar staat er vaak een van een duizelingwekkende reeks zinnen: "Ten minste houdbaar tot", "Te gebruiken tot", "Ten minste houdbaar tot", "Ten minste houdbaar tot", "Gegarandeerd vers tot", "In te vriezen tot" en zelfs een "Geboren op" label op bier. Mensen denken aan houdbaarheidsdata, of de datum waarop een voedingsmiddel de prullenbak in moet. Maar die data hebben weinig te maken met wanneer voedsel bederft of minder veilig wordt om te eten. Ik ben microbioloog en onderzoeker op het gebied van volksgezondheid en ik heb moleculaire epidemiologie gebruikt om de verspreiding van bacteriën in voedsel te bestuderen. Een meer wetenschappelijk gebaseerd systeem voor productdatering zou het makkelijker maken voor mensen om onderscheid te maken tussen voedsel dat ze veilig kunnen eten en voedsel dat gevaarlijk kan zijn.

Dure verwarring

Het Amerikaanse ministerie van Landbouw meldt dat het gemiddelde Amerikaanse huishouden in 2020 twaalf procent van zijn inkomen aan voedsel besteedde. Maar veel voedsel wordt gewoon weggegooid, ook al is het volkomen veilig om te eten. Het USDA Economic Research Center meldt dat bijna 31 procent van al het beschikbare voedsel nooit wordt geconsumeerd. Historisch hoge voedselprijzen maken het probleem van verspilling nog alarmerender.

Het huidige systeem van voedseletikettering kan verantwoordelijk zijn voor een groot deel van de verspilling. De FDA rapporteert dat de verwarring bij de consument over de datering van producten waarschijnlijk verantwoordelijk is voor ongeveer twintig procent van het voedsel dat thuis wordt verspild, wat naar schatting 161 miljard dollar per jaar kost.

Het is logisch om te geloven dat datumetiketten er zijn om veiligheidsredenen, aangezien de federale overheid regels oplegt voor het opnemen van informatie over voedingswaarden en ingrediënten op voedseletiketten. De Food, Drug, and Cosmetics Act werd aangenomen in 1938 en is sindsdien voortdurend gewijzigd. De wet vereist dat voedseletiketten consumenten informeren over de voedingswaarde en ingrediënten van verpakte voedingsmiddelen, inclusief de hoeveelheid zout, suiker en vet die het bevat.

De data op die voedselverpakkingen worden echter niet geregeld door de Food and Drug Administration. Ze zijn afkomstig van voedselproducenten. En ze zijn niet altijd gebaseerd op wetenschappelijke gegevens over voedselveiligheid. Een voedselproducent kan bijvoorbeeld consumenten in een focusgroep ondervragen om een houdbaarheidsdatum te kiezen die zes maanden na de productie van het product ligt, omdat zestig procent van de focusgroep de smaak niet meer lekker vond. Kleinere fabrikanten van een soortgelijk voedingsmiddel kunnen voor copycat spelen en dezelfde datum op hun product zetten.

Meer interpretaties

Een industriegroep, het Food Marketing Institute and Grocery Manufacturers Association, stelt voor dat haar leden voedsel markeren met "ten minste houdbaar tot" om aan te geven hoe lang het voedsel veilig is om te eten, en "te gebruiken tot" om aan te geven wanneer het voedsel onveilig wordt. Maar het gebruik van deze meer genuanceerde markeringen is vrijwillig. En hoewel de aanbeveling is ingegeven door de wens om voedselverspilling tegen te gaan, is het nog niet duidelijk of deze aanbevolen verandering enig effect heeft gehad.

Een gezamenlijke studie van de Harvard Food Law and Policy Clinic en de National Resources Defense Council beveelt aan om datums die gericht zijn op consumenten af te schaffen, vanwege mogelijke verwarring en verspilling. In plaats daarvan stelt het onderzoek voor dat fabrikanten en distributeurs "productie-" of "verpakkings"-datums gebruiken, samen met "uiterste verkoopdatums", gericht op supermarkten en andere detailhandelaren. De datums zouden detailhandelaren laten weten hoe lang een product nog van hoge kwaliteit is.

De FDA beschouwt sommige producten als "potentieel gevaarlijk voedsel" als ze kenmerken hebben waardoor microben kunnen gedijen, zoals vocht en een overvloed aan voedingsstoffen die microben voeden. Deze voedingsmiddelen omvatten kip, melk en gesneden tomaten, die allemaal in verband zijn gebracht met ernstige uitbraken van voedselinfecties. Maar er is momenteel geen verschil tussen de datumetikettering van deze voedingsmiddelen en die van stabielere voedingsmiddelen.

Wetenschappelijke babymelk

Babymelk is het enige voedingsmiddel met een houdbaarheidsdatum die zowel door de overheid is gereguleerd als wetenschappelijk is vastgesteld. Het wordt routinematig getest op verontreiniging. Maar babymelk ondergaat ook voedingstesten om te bepalen hoe lang het duurt voordat de voedingsstoffen - met name eiwitten - worden afgebroken. Om ondervoeding bij baby's te voorkomen, geeft de houdbaarheidsdatum op babyvoeding aan wanneer het niet meer voedzaam is.

Voedingsstoffen in voedingsmiddelen zijn relatief eenvoudig te meten. De FDA doet dit al regelmatig. Het agentschap waarschuwt voedselproducenten als de inhoud van de voedingsstoffen op hun etiketten niet overeenkomt met wat het laboratorium van de FDA vindt. Microbiële studies, zoals de studies waar wij onderzoekers op het gebied van voedselveiligheid aan werken, zijn ook een wetenschappelijke benadering van zinvolle datumetikettering op voedingsmiddelen.

In ons lab kan een microbiële studie inhouden dat je bederfelijk voedsel laat bederven en meet hoeveel bacteriën er na verloop van tijd in groeien. Wetenschappers doen ook een ander soort microbiële studie door te kijken hoe lang het duurt voordat microben zoals listeria groeien tot gevaarlijke niveaus nadat ze de microben opzettelijk aan voedsel hebben toegevoegd om te zien wat ze doen, waarbij ze details noteren zoals de groei van de hoeveelheid bacteriën in de loop van de tijd en wanneer er genoeg is om ziekte te veroorzaken.

​Consumenten alleen

Het bepalen van de houdbaarheid van voedsel met wetenschappelijke gegevens over zowel de voedingswaarde als de veiligheid zou verspilling drastisch kunnen verminderen en geld besparen naarmate voedsel duurder wordt. Maar bij gebrek aan een uniform systeem voor het dateren van voedsel, zouden consumenten op hun ogen en neus kunnen vertrouwen en kunnen beslissen om het pluizige brood, de groene kaas of de vies ruikende zak salade weg te gooien. Mensen zouden ook goed kunnen letten op de datums van bederfelijke voedingsmiddelen, zoals vleeswaren, waarin microben gemakkelijk groeien. Ze kunnen ook advies vinden op https://www.health.belgium.be/...

Dit artikel is een vertaling van The Conversation. De auteur is Jill Roberts (University Of South Florida).