Tracés
Artikels
Community
Zoeken
Ook je steentje bijdragen?
Word lid
word lid
Heb je ooit de zoete smaak geproefd van wilde aardbeien, vers geplukt uit het bos? Die ervaring heeft mijn leven veranderd. Door de eeuwenoude praktijk van het foerageren te beoefenen, kunnen we genieten van gerechten als pesto van wilde knoflook en verse vlierbloesemthee. We kunnen ook mentale helderheid krijgen, een gemeenschapsgevoel en een diepere waardering voor de natuurlijke wereld
Foerageren, het eeuwenoude verzamelen van wilde planten, vruchten en schimmels voor voedsel en medicijnen, maakt al duizenden jaren deel uit van het menselijk leven. In feite was foerageren, naast jagen, een van de belangrijkste manieren van voedselproductie voor onze voorouders, en het gaf vorm aan hun culturen en manier van leven. Hoewel het misschien verouderd lijkt in de huidige wereld van supermarkten en online voedselbezorging, bestaat foerageren nog steeds en biedt het tal van sociale, ecologische en economische voordelen voor individuen en gemeenschappen.
Hoewel er tegenwoordig maar weinig mensen zijn die uitsluitend op foerageren vertrouwen als hun primaire voedselbron, neemt foerageren nog steeds een belangrijke plaats in binnen veel inheemse gemeenschappen, die het naast landbouw, tuinbouw en veeteelt beoefenen.1 Vandaag de dag wint het plukken van wilde bessen of geneeskrachtige planten aan populariteit over de hele wereld, zoals blijkt uit het boek "Food for Free" van Richard Maybey, die alleen al in het Verenigd Koninkrijk meer dan 200 eetbare wilde planten identificeert. En hoewel het onwaarschijnlijk is dat foerageren andere grootschalige vormen van voedselproductie zal vervangen, biedt foerageren toch waardevolle lessen over onze relatie met de wilde omgeving en het belang van duurzame voedselsystemen. Door lokale foerageerders te ondersteunen en van hen te leren, kunnen we opnieuw contact maken met de natuur, de ecologische gezondheid herstellen en sterkere gemeenschappen opbouwen.
In onze verstedelijkte wereld is het heel gemakkelijk om het contact te verliezen met waar ons voedsel vandaan komt en hoe het wordt geproduceerd. We zijn passieve consumenten geworden, losgekoppeld van de natuurlijke omgeving en de processen die ons in stand houden. Onze maatschappelijke onverschilligheid voor planten, een hoeksteen van elk ecosysteem, heeft zelfs een diagnose gekregen: "plantenblindheid" of "plantbewustzijnsverschil (PAD).
Wat zijn de gevolgen van deze kloof tussen mensen en hun voedselsystemen? Vanuit het oogpunt van voedselproductie blijven velen van ons willens en wetens intensieve industriële landbouw ondersteunen, met weinig oog voor de problemen die daarmee gepaard gaan, zoals ontbossing, bodemaantasting en watervervuiling die ecosystemen wereldwijd aantasten. Onze eetgewoonten zijn ook beïnvloed: diëten met veel natrium en suikers, maar zonder fruit en volkoren granen, werden alleen al in 2017 in verband gebracht met elf miljoen sterfgevallen, en droegen bij aan de toename van chronische ziekten die een aanzienlijke last leggen op gezondheidszorgstelsels over de hele wereld.5 Bovendien brengen veel mensen tegenwoordig weinig tijd buiten in de natuur door, wat kan leiden tot een gebrek aan waardering voor de natuurlijke wereld en mogelijk invloed kan hebben op onze geestelijke gezondheid, een aandoening die bekend staat als "nature deficit disorder", voor het eerst genoemd door Richard Louv in 2005.
Dit is waar foerageren om de hoek komt kijken. Het is meer dan alleen voedsel verzamelen; het is een manier om een diepere band met de natuurlijke wereld op te bouwen en een actieve deelnemer aan het voedselsysteem te worden. Als je foerageert, ben je niet alleen passief voedsel aan het consumeren, je bent er actief mee bezig op een manier die een diepe verbinding met de levende wereld bevordert. Foerageren stelt je in staat om een 'metabolische band' te creëren tussen jezelf en de levende wereld. Je raakt meer afgestemd op de natuurlijke cycli om je heen en begint op te merken hoe die zich verhouden tot de behoeften van je lichaam. Dit verhoogde bewustzijn wordt een tweede natuur en je raakt meer afgestemd op je omgeving. Het kan zijn dat je subtiele veranderingen opmerkt die je normaal niet opmerkt, zoals wilde knoflook die begint te ontkiemen, en dat je als reactie daarop je eigen honger voelt opkomen.
Foerageren biedt ook een kans om los te komen van het geïndustrialiseerde voedselsysteem en de schoonheid en diversiteit van de planten om ons heen te ontdekken. Het is een manier om te beseffen dat deze wereld ons voedt, niet metaforisch, maar letterlijk. Dit is volgens mij het belangrijkste voordeel van foerageren: het kan een fundamentele mentaliteitsverandering teweegbrengen en je in staat stellen je een andere wereld voor te stellen.
Naast dit filosofische aspect heeft foerageren ook een aantal zeer praktische voordelen. Het biedt de mogelijkheid om te profiteren van alle fysieke en mentale voordelen van tijd doorbrengen in de natuur. De fysieke activiteit die gepaard gaat met het zoeken naar wilde eetwaren in de natuur is een manier om je lichaam te bewegen terwijl je geniet van het buitenleven. En de mentale voordelen van tijd doorbrengen in de natuur zijn talrijk en goed gedocumenteerd. Tijd doorbrengen in een groene omgeving helpt stress te verminderen, kan mensen helpen om te gaan met angsten, kan verlichting bieden bij depressies en kan de algehele stemming en het welzijn verbeteren.
Het gevoel van voldoening dat gepaard gaat met foerageren voegt een extra laag van voldoening toe aan de ervaring. Persoonlijk heeft het succesvol identificeren en verzamelen van wilde eetwaren een ongelooflijk effect op mijn gevoel van eigenwaarde. Veel foerageerders beschrijven de activiteit als therapeutisch, als een manier om aan de stress van het dagelijks leven te ontsnappen en in contact te komen met de natuur.Het stelt ons in staat om los te komen van de snelle, door technologie gedreven wereld en ons opnieuw te verbinden met iets dat meer oorspronkelijk en betekenisvol is.
Omdat foerageren al eeuwenlang door gemeenschappen wordt gebruikt als bron van voedsel en medicijnen, en velen er vandaag de dag nog steeds op vertrouwen, hebben traditionele foerageerders een aanzienlijke hoeveelheid kennis ontwikkeld. In veel inheemse en plattelandsgemeenschappen is foerageren nog steeds een integraal onderdeel van culturele tradities en vaak verbonden met spirituele praktijken. Veel van deze gemeenschappen hebben een diep begrip van en waardering voor de natuurlijke omgeving en de planten daarin, die zowel voor voedsel als voor ceremoniële doeleinden kunnen worden gebruikt.
Tegenwoordig wordt het belang van traditionele ecologische kennis algemeen erkend. Maar volgens Chandra Roy-Henriksen, hoofd van het Secretariaat van het Permanente Forum voor Inheemse Kwesties van de VN, in een interview met het Departement Economische en Sociale Zaken van de VN, "dreigen vandaag de dag naar schatting bijna 2700 talen voorgoed te verdwijnen en als we die verliezen, lopen we ook het risico onschatbare kennis te verliezen die antwoorden had kunnen geven op enkele van 's werelds grootste problemen". Inheemse gemeenschappen en hun traditionele gebruiken worden vaak bedreigd door trends in de westerse cultuur, bijvoorbeeld de groeiende vraag naar heilige salie, die kan leiden tot overoogsten. Solidariteit met inheemse foerageerders en respectvol leren over hun gebruiken kan helpen om vitale ecologische kennis te behouden, oude tradities levend te houden en culturele diversiteit te bevorderen, terwijl ook de mogelijke gevolgen van culturele toe-eigening worden aangepakt.
Op dit punt heb je misschien gerechtvaardigde vragen over de duurzaamheid van foerageren en de mogelijke negatieve effecten op de biodiversiteit. Het is echter niet altijd een destructieve praktijk die de natuur schaadt. Integendeel, foerageren heeft de kracht om lokale soorten te bevorderen en te beschermen en tegelijkertijd de schadelijke impact van invasieve soorten te bestrijden. In grootstedelijke gebieden zoals New York City kan het zoeken naar invasieve planten zoals Japanse kamperfoelie en knoflookmosterd sociaaleconomische en culturele waarde genereren voor gemeenschappen en tegelijkertijd de verspreiding ervan tegengaan. Door samen te werken met milieubeheerders kunnen foerageerders bedreigingen voor lokale ecosystemen aanpakken en tegelijkertijd profiteren van de hulpbronnen die ze bieden.
Verantwoord foerageren kan ook de groei en het behoud van inheemse flora ondersteunen. In Noorwegen hebben de Noorse Vereniging voor Mycologie en Foerageren, het Natuurhistorisch Museum van Oslo en het Laboratorium LISST-Dynamiques Rurales in Frankrijk samengewerkt aan een transdisciplinair onderzoeksproject dat lokale en academische kennis combineert om duurzaamheid te beoordelen. Volgens hun onderzoek houden foerageerders rekening met de staat van instandhouding en de lokale overvloed van inheemse planten en besteden ze aandacht aan de overleving van individuele planten na het foerageren om ervoor te zorgen dat de relaties tussen foerageerders en biodiversiteit in de loop der tijd worden verrijkt. Dus, wanneer wordt traditioneel foerageren onhoudbaar? Het zal geen verbazing wekken dat de belangrijkste oorzaken van niet-duurzaam foerageren verband houden met de druk van de markt, gewoonten en normen die door staten worden bevorderd, klimaatverandering en marginalisatie van bepaalde groepen. Door educatie en investeringen te vergemakkelijken, hebben initiatieven gericht op gastronomie en ecotoerisme echter het potentieel om tegelijkertijd het lokale inkomen te verhogen, de biodiversiteit te behouden, cultureel herstel te bevorderen en aanpassingen aan de klimaatverandering te vergemakkelijken.
Tot slot gaat foerageren niet alleen over het verzamelen van voedsel, maar ook over het opbouwen van relaties en verbanden met anderen. Alle planten zijn verschillend en foerageren brengt een intrinsiek risico met zich mee. Dodelijke look-alikes zijn nu net zo gevaarlijk als duizenden jaren geleden en zelfs doorgewinterde foerageerders kunnen een fout maken. Hoewel dit risico heel reëel is en veiligheid nooit over het hoofd mag worden gezien als het op foerageren aankomt, kan het risico de gemeenschappen die rond foerageren zijn opgebouwd ook sterker maken. Door het openlijk delen van kennis, informatie en tips over hoe je het veilig kunt doen, kan betrokkenheid bij een foerageergemeenschap een echt gevoel van kameraadschap en saamhorigheid opbouwen. Omdat deze netwerken dicht bij de natuur staan en voor hun leden moeten zorgen, kunnen ze ook sociale en ecologische veranderingen mogelijk maken.
Tijdens de COVID-19 pandemie speelden foerageernetwerken een belangrijke rol bij het opstarten en bevorderen van solidariteitsinitiatieven en wederzijdse hulpgroepen, waardoor de aanpassing aan de stad werd vergemakkelijkt ondanks het relatief lage ledental. Voor veel mensen was het een directe manier om hun verloren inkomen aan te vullen en hun mentale gezondheid te verbeteren door tijdens de lockdown aan de beslotenheid van hun huis te ontsnappen.
In een tijdperk van biodiversiteitsverlies en klimaatverandering kan het moeilijk zijn om onszelf niet als parasieten te zien, als inherent destructieve wezens. De relatie met de levende wereld die wordt gecreëerd door foerageren ondermijnt deze misantropische visie. Het schept hoop voor een toekomst waarin nemen en geven van de levende wereld geen afzonderlijke en tegengestelde handelingen zijn, maar onderdeel van een voedende cyclus. Foerageren verandert onze positie, van passieve consumenten die medeplichtig zijn aan de vernietiging van het milieu, naar actieve producenten die invasieve soorten bestrijden en inheemse flora vermeerderen.
Foerageren is in geen geval de "enige echte oplossing" voor de problemen rond de moderne voedselsystemen. We kunnen niet hopen dat we zelfs maar een fractie van onze huidige bevolking kunnen voeden met duurzaam foerageren. Maar dat is niet de reden waarom ik erover wil praten. Het is een gratis activiteit in een wereld waar alles een prijs heeft. Het heeft brede gezondheidsvoordelen. Het kan gemeenschappen opbouwen en inclusiviteit en aandacht voor alle culturen ondersteunen. Het kan je smaken laten proberen die je anders nooit zou hebben geprobeerd.
Maar het belangrijkste is dat het ons deel laat uitmaken van het voedselsysteem, het de verbeelding aanwakkert, een nieuw perspectief biedt op de levende wereld en ons eraan herinnert dat we er inherent deel van uitmaken, ondanks de illusionaire barrières die we proberen op te werpen tussen de "menselijke" en de "natuurlijke" wereld. En hoewel de praktijk zelf niet alle problemen van onze gebroken systemen zal oplossen, zullen de ideeën die het ons leert een sleutelrol spelen in deze historische onderneming.
Dus, waar wacht je nog op? Kijk op een foerageerkalender die is aangepast aan jouw gebied, zorg ervoor dat er geen gevaarlijke 'lookalikes' zijn, raadpleeg een plaatselijke herborist of foerageergroepen als je die kent, en ga foerageren. Mijn favoriete wilde voedselrecept is wilde knoflookpesto, laat me weten wat het jouwe wordt!
Dit artikel verscheen eerder in het Engels op de website van onze partner FoodUnfolded: https://www.foodunfolded.com/a.... De auteur is Andrei Mihail.
Bronnen:
