Deze website gebruikt cookies. Ik ga akkoord met de privacy policy
OK
Gezondheid

Nanotechnologie in voeding en verpakkingen

Nanotechnologie kan een heleboel voordelen bieden op het vlak van voeding en voedselverpakking: betere smaak, langere houdbaarheid én gezondere voeding. Maar wat betekent het voor de gezondheid?

FoodUnfolded

Een globaal digitaal platform dat mensen opnieuw verbindt met de oorsprong van hun voedsel en wil inspireren tot een positieve verandering van het voedselsysteem.

Wat is nanotechnologie

Nanotechnologie is wetenschap op de schaal van een nanometer (nm), met andere woorden een miljardste van een meter (0,000000001 m). Deeltjes tussen 1 en 100 nm groot zijn per definitie nanomaterialen. Een DNA-streng is bijvoorbeeld ongeveer 2 nm breed en voldoet dus aan die definitie.

Ons eten bevat altijd natuurlijk voorkomende nanodeeltjes. De cellen van groenten of vlees bevatten DNA en ook bijvoorbeeld het caseïne-eiwit in melk heeft nano-afmetingen. Maar wetenschappers zijn nu ook in staat om materialen op nanoschaal te manipuleren en die technieken te gebruiken in de voedings- en verpakkingstechnologie. Zo kunnen nanomaterialen toegevoegd worden aan verpakkingen om het voedsel vers te houden en voedselafval te verminderen. En aan de hand van nanotechnologie kan men ook de smaak van voeding zelf veranderen of voedingsstoffen toevoegen die er anders niet in zouden zitten.

Een microscopische foto van plantencellen. Vijftig nanometer is nog eens duizendmaal kleiner dan de schaalafmeting op de foto.

Gezonder (maar nog steeds lekker)

Op nanoschaal met ons eten spelen, zou gezondheidsvoordelen kunnen bieden, terwijl de vertrouwde smaak niet verloren gaat. Conventioneel bereide mayonaise – met olie, eidooiers, azijn en smaakmakers – bevat doorgaans ongeveer 70% vet. De natuurlijke vetdruppeltjes zijn van nanoformaat en zorgen voor de typische textuur van de emulsie. Door deze druppeltjes te manipuleren en te vullen met water in plaats van vet, hopen wetenschappers de dikke, romige textuur van de mayonaise te behouden, maar tegelijk het totale vetgehalte tot minder dan 40% terug te brengen.

Zout is nog zo’n ingrediënt dat ons eten enorm lekker maakt, maar niet per se gezond is. Door zoutkristallen op nanoschaal te verkleinen, vergroot de oppervlakte-volumeverhouding van het zout, waardoor voedingsproducenten minder zout moeten gebruiken om hetzelfde smaakeffect te verkrijgen.

Langer vers

Ook op verpakkingen kan nanotechnologie een grote impact hebben. Amerikaanse bierbrouwers bijvoorbeeld gebruiken nu al nanodeeltjes klei in plastic flessen om het bier langer bruisend te houden. De piepkleine kleivlokjes vullen de gaten tussen de grotere plastic moleculen, zodat er minder gas kan ontsnappen door de fles en de drank dus voor een langere periode koolzuurhoudend blijft.5

Zilveren nanodeeltjes hebben een antimicrobiële werking en worden al wereldwijd gebruikt in een aantal toepassingen, zoals voedselverpakkingen die schadelijke bacteriën doden.

Bovenop het vers houden van etenswaren, zou nanotechnologie ook gebruikt kunnen worden voor intelligente verpakkingen die aangeven of het voedsel nog geschikt is voor consumptie. Wetenschappers onderzoeken het idee om koolstofnanobuisjes te gebruiken in voedselverpakkingen. Hiermee zou men een sensor kunnen creëren die je vertelt of het eten nog vers is, door het detecteren van gassen die vrijkomen wanneer eten slecht wordt. De koolstofnanobuisjes zouden verstoven worden op de flexibele plastic folie die gebruikt wordt in verpakkingen.

Een DNA-streng is ongeveer 2 nanometer breed.

Risico's

Vermits nanomaterialen vaak andere eigenschappen hebben dan dezelfde materialen op normale schaal, geeft dit mogelijke risico’s waardoor het erg belangrijk wordt om de volledige impact van nanomaterialen in voeding te onderzoeken. Veel nanomaterialen kunnen klein genoeg zijn om makkelijker in onze weefsels binnen te dringen dan hun normale tegenhangers. We weten echter nog niet genoeg over de mogelijke gevolgen voor onze gezondheid van nanomaterialen in voedingstoepassingen.

Zilveren nanodeeltjes bijvoorbeeld zouden uit de verpakking kunnen komen en samen met het voedsel worden opgegeten. Welke giftige gevolgen dit voor de mens kan hebben wanneer deze deeltjes ons lichaam binnenkomen weten we nog niet precies, maar het darmkanaal en de lever worden als bijzonder kwetsbaar beschouwd. Onderzoek heeft ook aangewezen dat wanneer zilveren nanodeeltjes onze cellen binnendringen, ze ontsteking kunnen veroorzaken en oxidatieve stress opwekken, veroorzaakt door een onevenwicht tussen antioxidanten en vrije radicalen, waarbij deze laatste schade berokkenen aan de cellen.

In Europa werden de bestaande voedings- en verpakkingsvoorschriften aangevuld met regelgevingen betreffende het gebruik van nanomaterialen in voeding. Zo moet voorverpakte voeding met bewust geproduceerde nanomaterialen sinds 2014 als dusdanig gelabeld worden.



Dit artikel verscheen eerder in het Engels op de website van onze partner FoodUnfolded: https://www.foodunfolded.com/a...

Bronvermelding