Deze website gebruikt cookies. Ik ga akkoord met de privacy policy
OK
Milieu

Hoe duurzaam zijn eiwitsupplementen?

Veel mensen kopen eiwitsupplementen als een snelle en gemakkelijke manier om hun eiwitinname te verhogen, of het nu om gezondheidsredenen is of om hun sportprestaties op te krikken. Maar er zijn veel verschillende soorten proteïnepoeder. Wat is de duurzaamste keuze?

FoodUnfolded

Een globaal digitaal platform dat mensen opnieuw verbindt met de oorsprong van hun voedsel en wil inspireren tot een positieve verandering van het voedselsysteem.

Proteïnepoeders zijn gemaakt van eiwitrijk voedsel zoals melk, soja, haver of insecten. Dat wordt doorgaans gedroogd, vermalen en geperst tot een makkelijk opneembare vorm. Twee van de meest populaire vormen zijn eiwitpoeders en eiwitrepen, waarbij rauw eiwit vaak gemengd wordt met smaakstoffen. Eventueel worden hier nog extra vitamines en mineralen aan toegevoegd.

Traditioneel is wei-eiwit de meest voorkomende eiwitbron voor eiwitpoeders en -supplementen. Wei is een eiwitrijke vloeistof die wordt geïsoleerd uit koemelk. Aangezien zuivelproducten wereldwijd een van de belangrijkste aanjagers zijn van landgebruik, watergebruik en broeikasgasemissies, kun je besluiten dat ook wei-eiwitpoeders een grote ecologische voetafdruk hebben. Maar klopt dat ook?

Van afval tot supplement

Wei is doorgaans een afvalproduct, dat voornamelijk ontstaat tijdens het kaasmaken. Het is wat er overblijft na het stremmen van melk. Daarbij ontstaat de 'wrongel', vaste melkbestanddelen die in kaas kunnen worden omgezet, en blijft er vloeistof of 'wei' achter.

Al van oudsher deden boeren hun best om een toepassing te vinden voor dit eiwitrijke bijproduct - bijvoorbeeld door het te veranderen in op wei gebaseerde kazen zoals ricotta. Bij gebrek aan hoogwaardige toepassingen, werd het ook aangewend om diervoeder te verrijken. In veel gevallen werd de overtollige wei echter in riolen of waterlopen gedumpt of op landbouwgrond verspreid. Deze methoden voor het afvoeren van wei hadden verwoestende gevolgen voor het milieu, aangezien het hoge suiker- en eiwitgehalte van wei leidde tot verontreiniging van de bodem en nabijgelegen waterwegen. Volgens sommige schattingen is het storten van wei 175 keer schadelijker voor het milieu dan het storten van ongezuiverd, onbehandeld menselijk afvalwater.

Het dumpen van wei in het milieu werd uiteindelijk verboden in zowel de VS als Europa, 's werelds twee grootste kaasmakers (hoewel sommige andere landen het dumpen van wei nog steeds toestaan). Deze wetgeving leidde uiteindelijk tot een nieuwe aanpak: het filteren, concentreren en drogen van overgebleven wei om er nieuwe producten van te maken, waaronder de ‘wei-eiwitpoeders en -supplementen die we vandaag kennen.

Eiwitten uit wei zijn milieuvriendelijk

De uitvinding en popularisering van eiwitpoeders en -supplementen met wei maakten van overgebleven wei van afvalproducten een zeer waardevol bijproduct, waardoor een sterke stimulans ontstond om het te gebruiken in plaats van weg te gooien. Dit hielp bij het ondersteunen van wettelijke wijzigingen om het dumpen van wei in het milieu te voorkomen. Dat betekent dat elk verkocht product een beetje meer wei vertegenwoordigde die onze planeet niet vervuilt.

Afgezien van illegale dumping, betekent de oorsprong van wei als ‘afvalproduct’ dat wei-eiwit op zichzelf al een duurzame en planeetvriendelijke eiwitbron is - zelfs al komt het oorspronkelijk van koemelk. Omdat wei-eiwit meestal wordt gemaakt van de bijproducten van andere industrieën, zoals het maken van kaas, kan er maar heel weinig van de enorme CO2-voetafdruk die gepaard gaat met het produceren van melk worden toegeschreven. De milieu-impact van de melkindustrie is immers voornamelijk toe te schrijven aan het product dat voor melkveehouders de belangrijkste drijfveer vormt om de melk te produceren: kaas.

Dit betekent dat in levenscyclusanalyses ruwe wei die anders zou worden weggegooid, een ecologische voetafdruk heeft van bijna nul. In feite gaan de enige emissies van producten met wei gepaard met het transporteren, verwerken en verpakken ervan, terwijl voor de meeste voedingsproducten de teeltfase de grootste impact heeft. Leuk weetje: Sommige onderzoeken hebben zelfs aangetoond dat wanneer er geen rekening wordt gehouden met de kosten van het produceren van melk, wei-eiwit in feite een kleinere broeikasgasvoetafdruk heeft dan de meeste alternatieve en plantaardige eiwitbronnen, waaronder erwten, linzen, kikkererwten en sprinkhanen. De koolstofvoetafdruk van wei-eiwit wordt momenteel zo gunstig ingeschat dat als je wei-eiwit gebruikt om een deel van je gebruikelijke eiwitinname uit andere voedingsmiddelen te vervangen, het waarschijnlijk is dat je daarmee de ecologische voetafdruk van je dieet vermindert.

Maar.. wei-eiwit blijft niet duurzaam

Hoewel wei-eiwit vandaag milieuvriendelijk is, zal de duurzaamheid ervan dalen in de toekomst. Om te beginnen is de verwerking die nodig is om wei te raffineren en te drogen tot een eiwitsupplement energie-intensief, wat bijdraagt aan de ecologische voetafdruk van wei-eiwitpoeders in vergelijking met andere zuivelproducten.

Verreweg de grootste impact op de duurzaamheid van wei-eiwitpoeders en -supplementen is echter het deel van de ecologische voetafdruk van de melkproductie die aan deze producten kan worden toegewezen. Er zijn enorme hoeveelheden wei (en dus zuivelmelk) nodig om wei te produceren eiwit op industriële schaal. Nu de vraag naar wei-eiwitsupplementen snel groeit ( met ongeveer 10% per jaar), bestaat het risico dat op een bepaald moment in de toekomst de vraag naar wei-eiwitproducten de hoeveelheid overgebleven wei die de kaasindustrie kan leveren, overtreft . In dit scenario kan de vraag naar wei-eiwit mogelijk een motor worden voor een hogere melkproductie. Als dat gebeurt, is wei geen bijproduct meer.

Als dit zou gebeuren, zouden veel meer van de milieukosten van het fokken van vee en het produceren van melk moeten worden toegewezen aan de geproduceerde weiproducten in plaats van aan kaas, die dan niet meer het hoofdzakelijke eindproduct vormt. In dat geval kunnen plantaardige alternatieven de duurzaamheid van eiwitsupplementen op basis van wei overtreffen.

"Dankzij de manier waarop veel levenscyclusanalyses milieubelastingen toewijzen aan verschillende zuivelproducten, wordt vaak vastgesteld dat wei-eiwit een relatief lage milieu-impact heeft die vergelijkbaar is met die van sommige plantaardige eiwitten", bemerkt Andrew Berardy, specialist in duurzame voedselsystemen aan de Loma Linda University. "Echter, toekomstige veranderingen in de verwerking ervan of een stijging van de consumentenvraag die de economische waarde van wei verhoogt, zouden ook het aandeel ervan in de lasten van de melkproductie vergroten, waardoor wei-eiwit een minder duurzame keuze wordt."

De toekomst is plantaardig

Dus in de nabije toekomst kunnen we wei-eiwitsupplementen gerust als een milieuvriendelijke optie beschouwen, maar dat zal misschien niet zo blijven. Gelukkig biedt de wereld van vandaag tal van alternatieve eiwitsupplementen gemaakt van andere ingrediënten. Er bestaan bijvoorbeeld wel plantaardige eiwitpoeders, waarbij gebruik wordt gemaakt van bronnen als erwten, bonen, hennep en soja. Momenteel hebben die per gram een vergelijkbare ecologische voetafdruk als wei-eiwit, maar aangezien ze kunnen worden geproduceerd zonder koemelk als grondstof te gebruiken, is het waarschijnlijk dat ze op de lange termijn duurzamer zullen blijken, vooral als de vraag naar kaas en andere zuivelproducten verkleint.

“De lagere totale milieu-impact van plantaardige productiesystemen betekent dat de ecologische voetafdruk van plantaardige eiwitten minder onderhevig is aan verandering dan die van wei-eiwit. Dit betekent dat plantaardige eiwitsupplementen op de lange termijn waarschijnlijk de duurzamere keuze zijn,” zeg Berardy.

Recent verschenen er ook eiwitsupplementen op het toneel die gedroogde en gemalen insecten bevatten. Over de milieu-impact van dit soort eiwitsupplementen is minder bekend, maar vroege schattingen suggereren dat ze duurzamer kunnen zijn dan wei-eiwitsupplementen. Dit hangt echter grotendeels af van hoe de insectenkwekerijen zijn opgezet en van wat de insecten te eten krijgen.

Conclusie

Vandaag hebben wei-eiwitsupplementen een zeer lage milieu-impact, dus je kunt zonder schuldgevoel genieten van een eiwitshake na het sporten. Maar je kunt ook overwegen om over te stappen van wei-eiwit naar een plantaardig alternatief. Op de lange termijn zijn plantaardige bronnen immers duurzamer. Wie nu al plantaardige eiwitsupplementen koopt, helpt die nieuwe markt te ondersteunen en de ontwikkeling en verbetering van plantaardige eiwitsupplementen te stimuleren.

Leuk weetje: erwteneiwit stoot naar schatting 4 tot 7 keer minder broeikasgassen uit dan melkeiwit wanneer de productie van grondstoffen naast elkaar wordt vergeleken. Dit toont duidelijk aan dat als melkveehouders melk zouden gaan produceren alleen om wei-eiwitproducten te maken, plantaardige producten zoals erwteneiwit een veel duurzamere keuze zouden zijn.

Natuurlijk zijn eiwitsupplementen gemaakt van zuivel-alternatieven ook voor meer mensen toegankelijk. Wei-eiwit is bijvoorbeeld mogelijk niet geschikt voor veganisten of mensen die bijzonder gevoelig zijn voor lactose. Dus als je zuivel wilt vermijden om gezondheids-, morele, religieuze of persoonlijke redenen, dan zijn plantaardige alternatieven zeer duurzame alternatieve eiwitbronnen.

Tot slot een waarschuwing: overdrijf niet met het verhogen van je eiwitinname. Te veel eiwitten eten kan net zo schadelijk zijn als te weinig, omdat het de gezondheid van je botten en nieren in gevaar kan brengen.


Dit artikel verscheen eerder in het Engels op de webiste van onze partner FoodUnfolded: https://www.foodunfolded.com/a... . De auteur is Aran Shaunak.

Bronvermelding