De rotte eieren van de chocolade-industrie

Het tweede jaarverslag over de sociale en milieuprestaties van 's werelds grootste chocolademakers toont aan dat menselijke uitbuiting en belasting van het milieu nog steeds basisingrediënten zijn van veel chocoladeproducten.

Het rapport kwam tot stand door een samenwerking tussen vijf belangengroepen: Be Slavery Free, de in Duitsland gevestigde organisatie voor sociale rechtvaardigheid INKOTA en de Amerikaanse milieu-organisaties Green America, Mighty Earth en de National Wildlife Federation. Het verdeelt 31 grote chocolademakers in vier groepen: de marktleiders, fabrikanten die verbetering tonen, fabrikanten die meer moeten doen en de achterblijvers in de sector. Die indeling gebeurt op basis van hun schriftelijke antwoorden op vragen over hun beleid op zes belangrijke gebieden die impact hebben op de arbeidsomstandigheden, het milieu en het bestuur.

Van de 31 chocolademakers, werden er slechts vier als ‘marktleiders’ bestempeld: het Amerikaanse Alter Eco, het Zwitserse Chocolats Halba/Sunray, het Nederlandse Tony’s Chocolonely en het Nieuw-Zeelandse Whittakers. Dit zijn allemaal relatief kleine chocolademakers.

In de tweede categorie horen dertien fabrikanten die verbetering tonen, waaronder de meeste van 's werelds tien grootste zoetwarenbedrijven - Mars Wrigley (VS), Ferraro Group (Luxemburg / Italië), Mondelēz International (VS, eigenaar van de merken Cadbury, Toblerone en Milka), Hershey (VS), Nestlé (Zwitserland) en Lindt & Sprüngli (Zwitserland).

Zeven bedrijven stonden op de derde rang. Drie waren in de vierde - Meiji, Itochu en Morinaga (allemaal gevestigd in Japan).

Vier bedrijven reageerden niet op de enquête: Valrhona (Frankrijk); Starbucks (VS); Unilever (VK); en August Storck (Duitsland, maker van de chocolademerken Werther's, Toffifay en Merci). De volledige lijst met ranglijsten vindt je hier.

De herkomst van chocolade

Het belangrijkste ingrediënt voor het maken van chocolade is cacao, het poeder dat wordt gemaakt door de zaden van de cacaoplant te vermalen. Ongeveer 70% van de cacao wordt verbouwd in West-Afrika, met Ivoorkust en Ghana als de twee grootste producenten. De meeste cacaoboeren verdienen minder dan 1 dollar per dag, ruim onder de wereldwijde armoedegrens van 1,90 dollar. Alleen al in Ivoorkust en Ghana werken naar schatting 1,6 miljoen kinderen in de cacaoproductie.

Land vrijmaken om cacao te verbouwen is naar schatting verantwoordelijk voor ongeveer een derde van de ontbossing die de afgelopen 60 jaar in Ivoorkust en Ghana plaatsvond. Deze landen hebben nu meer dan 80% van hun regenwoud verloren. Ontbossing op die schaal draagt bij aan de klimaatverandering.

Het goede nieuws is dat de meeste bedrijven, samen met vier regeringen van cacaoproducerende landen (Ivoorkust, Ghana, Colombia en Kameroen), zich willen inzetten om een einde te maken aan de door cacao veroorzaakte ontbossing. Dit gebeurt via het Cocoa and Forest Initiative.

Eén van de veranderingen is de toepassing van agroforestry, waarbij een verscheidenheid aan gewassen wordt verbouwd met behoud van natuurlijke vegetatie. Het is aangetoond dat dit de nood aan pesticiden vermindert, de koolstofvastlegging verhoogt en de biodiversiteit verbetert. Het is ook beter voor de voedsel- en inkomenszekerheid van de boeren, omdat ze verschillende gewassen kunnen verbouwen in plaats van te vertrouwen op slechts één.

Transparantie van de toeleveringsketen

Transparantie in de toeleveringsketens is essentieel voor het aanpakken van deze sociale en milieuproblemen. Als een bedrijf niet nagaat waar de grondstoffen vandaan komen, kan het onmogelijk weten of de productie ervan gepaard gaat met menselijke uitbuiting of vernietiging van het milieu.

Het rapport beoordeelt chocolademakers op twee factoren die hiermee verband houden: boekhoudkundige traceerbaarheid en transparantie. Die zijn cruciaal als basis voor alle andere hervormingen. Ze vormen bijvoorbeeld ook de basis tot de moderne slavernijwet van Australië, die bedrijven met een jaaromzet van meer dan 100 miljoen Australische dollar vereist om een 'verklaring inzake moderne slavernij' te publiceren waarin wordt gerapporteerd over het risico dat moderne slavernij deel uitmaakt van hun activiteiten en toeleveringsketens, en over de maatregelen die ze hebben genomen om deze aan te pakken.

Maar transparantie alleen is niet voldoende. Consumenten moeten op basis van die informatie handelen en chocoladebedrijven onder druk zetten door middel van hun aankoopbeslissingen.

Dit artikel is een vertaling van The Conversation. De auteurs zijn John Dumay (Professor in the Department of Accounting and Corporate Governance, Macquarie University) en James Guthrie (Professor of Accounting, Macquarie University).