Tracés
Artikels
Community
Zoeken
Ook je steentje bijdragen?
Word lid
word lid
Is biologische landbouw de oplossing voor onze wereldwijde uitdagingen op het gebied van voedselsystemen? Dat is het uitgangspunt en de belofte van de biologische beweging sinds haar ontstaan in de jaren twintig van de vorige eeuw: landbouw die gezond, ecologisch en sociaal rechtvaardig is. Klopt dat wel, vraagt onderzoekers Verena Seufert en Navin Ramankutti (University of British Columbia) zich af. En ze komen met een verrassende conclusie.
Veel mensen - van consumenten en boeren tot wetenschappers en internationale organisaties - geloven dat biologische landbouw voldoende voedzaam voedsel kan produceren om de wereld te voeden zonder het milieu te vernietigen, terwijl die tegelijkertijd beter bestand blijft tegen de klimaatverandering en de bestaansmiddelen van de boeren verbetert. Maar zoals bij veel belangrijke onderwerpen van deze tijd, zijn er meer gepassioneerde meningen over biologische landbouw dan dat er wetenschappelijk bewijs is om die te ondersteunen. En er is niets zwart of wit aan biologische landbouw.
In een artikel dat in het tijdschrift Science Advances is gepubliceerd, hebben we systematisch en rigoureus de prestaties van biologische versus conventionele landbouw geëvalueerd op drie belangrijke fronten - milieueffecten, voordelen voor de producent en voordelen voor de consument. Wij hebben ons daarbij zoveel mogelijk gebaseerd op eerdere kwantitatieve syntheses van de wetenschappelijke literatuur - zogenaamde meta-analyses. We hebben ook onderzocht of die studies het eens of oneens zijn in hun oordeel.
We ontdekten dat biologische landbouw er wel degelijk toe doet - alleen niet op de manier die de meeste mensen denken.
Vergeleken met een conventionele boerderij in de buurt lijkt een biologische boerderij op het eerste gezicht beter voor het milieu. Maar dat is niet het hele verhaal. Hier komt het op neer:
Goed is dat Biologische boerderijen zorgen voor een grotere biodiversiteit, met meer bijen, vogels en vlinders. Ze hebben ook een betere bodem- en waterkwaliteit en stoten minder broeikasgassen uit.
Niet zo goed is dat Biologische landbouw over het algemeen minder oplevert - zo'n 19-25% minder. Als we rekening houden met dat efficiëntieverschil en de milieuprestaties per geproduceerde hoeveelheid voedsel onderzoeken, wordt het voordeel van de biologische landbouw minder zeker (er zijn maar weinig studies die deze kwestie hebben onderzocht). Op sommige variabelen, zoals waterkwaliteit en broeikasgasemissies, kunnen biologische landbouwbedrijven zelfs slechter presteren dan conventionele landbouwbedrijven, omdat lagere opbrengsten per hectare zich kunnen vertalen in meer milieubelastende landontginning.
Voordelen voor de consument
Het is ook nog maar de vraag of de consument er ook beter van wordt.
Goed is dat in landen met een zwakke pesticidenregelgeving, zoals India, biologisch voedsel de blootstelling van consumenten aan pesticiden vermindert. Biologische ingrediënten hebben waarschijnlijk ook een iets hoger gehalte aan bepaalde vitaminen en secundaire metabolieten.
Niet zo goed is dat wetenschappers niet kunnen bevestigen of deze kleine verschillen in micronutriënten daadwerkelijk van belang zijn voor onze gezondheid. Omdat het verschil in voedingswaarde tussen biologisch en conventioneel voedsel zo klein is, kun je beter gewoon elke dag een extra appel eten, of die nu biologisch is of niet. Biologisch voedsel is momenteel ook duurder dan conventioneel voedsel en daardoor onbereikbaar voor arme consumenten.
Voordelen voor de producent
Biologische methoden brengen voor de boeren bepaalde voordelen met zich mee, een aantal kosten en vooral veel onbekenden.
Goed is dat biologische landbouw doorgaans winstgevender is - tot 35% meer, volgens een meta-analyse van studies in Noord-Amerika, Europa en India - dan conventionele landbouw. Biologische landbouw biedt ook meer werkgelegenheid op het platteland, omdat biologisch beheer arbeidsintensiever is dan conventionele praktijken. Voor werknemers is het grootste voordeel echter dat zij bij biologische landbouw minder worden blootgesteld aan giftige landbouwchemicaliën.
Niet zo goed is dat weten nog steeds niet weten of biologische landbouwbedrijven hogere lonen betalen of betere arbeidsomstandigheden bieden dan conventionele landbouwbedrijven. De arbeiders in de biologische landbouw worden waarschijnlijk op dezelfde manier uitgebuit als de arbeiders die de velden van de conventionele landbouw bewerken.
Kortom, we kunnen nog niet bepalen of biologische landbouw de wereld kan voeden en de ecologische voetafdruk van de landbouw kan verkleinen en tegelijk fatsoenlijke banen kan verschaffen en de consument betaalbaar, voedzaam voedsel kan bieden.
Dat is veel gevraagd van één sector, en er zijn gewoon nog te veel onbeantwoorde vragen. Sommige van die vragen hebben betrekking op de landbouw, zoals de vraag of biologische landbouwbedrijven uiteindelijk het verschil in opbrengst met conventionele landbouwbedrijven kunnen overbruggen en of er genoeg biologische meststoffen zijn om al het voedsel ter wereld biologisch te produceren.
Sommige vragen gaan echter ook over de collectieve toekomst van de mensheid. Kunnen de mensen in de rijke wereld leren ons eetpatroon te veranderen en minder voedsel te verspillen om te voorkomen dat we de voedselproductie moeten verhogen naarmate de wereldbevolking toeneemt? En zijn er genoeg mensen bereid om in de landbouw te werken om te voorzien in de behoeften van arbeidsintensieve biologische landbouwbedrijven?
Een zinvollere vraag is of we biologisch voedsel moeten blijven eten en de investeringen in biologische landbouw moeten uitbreiden. Hier is het antwoord een volmondig ja. De biologische landbouw biedt grote beloften op vele gebieden. Het zou dwaas zijn om het niet te beschouwen als een belangrijk instrument voor de ontwikkeling van een duurzamere landbouw in de wereld.
Wereldwijd wordt slechts 1% van het landbouwareaal biologisch bebouwd. Als het biologische areaal in hetzelfde tempo blijft groeien als in het afgelopen decennium, zal het nog een eeuw duren voordat alle landbouw biologisch is.
De invloed van de biologische landbouw reikt echter veel verder dan die 1% areaal. In de afgelopen vijftig jaar hebben biologische landbouwbedrijven de conventionele landbouw voorbeelden gegeven van nieuwe manieren om landbouw te bedrijven en als proeftuin gefungeerd voor een andere reeks beheerspraktijken, van het diversifiëren van vruchtwisselingen en het composteren tot het gebruik van bodembedekkers en conserverende grondbewerking. De conventionele landbouw heeft deze duurzame praktijken te lang verwaarloosd.
Dus ja, we moeten die biologische boerderijen identificeren en steunen die goed werk leveren door milieuvriendelijk, economisch levensvatbaar en sociaal rechtvaardig voedsel te produceren. Gewetensvolle consumenten kunnen ook aandringen op verbetering van de biologische landbouw waar die het minder goed doet - bijvoorbeeld wat opbrengsten en werknemersrechten betreft.
Als wetenschappers moeten we enkele van de kritieke hiaten in onze kennis over dit landbouwsysteem opvullen om de verwezenlijkingen ervan beter te begrijpen en de uitdagingen te helpen aanpakken. Maar ondertussen kan iedereen leren van succesvolle biologische landbouwbedrijven en helpen om de andere 99% van de landbouw die de wereld voedt, te verbeteren.
Dit artikel is een vertaling van The Conversation. De auteurs zijn Verena Seufert en Navin Ramankutti (University of British Columbia).
